Elektrownia wodna w Pierzchałach

Elektrownia wodna w Pierzchałach
Hydroelektrownia w Pierzchałach. Fot. Adam Płoski.
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Płoskinia
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Elektrownia wodna w Pierzchałach
Położenie na mapie Polski Elektrownia wodna w Pierzchałach
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Elektrownia wodna w Pierzchałach – elektrownię wybudowano na rzece Pasłęce w pobliżu wsi Pierzchały (pow. braniewski). Jest jednym z najbardziej interesujących zabytków hydrotechnicznych w regionie.

Historia i opis

Elektrownia wodna została wzniesiona w latach 1913-1916 r. na potrzeby elbląskich zakładów Ferdinanda Schichaua. Projekt techniczny opracowała firma Voith z Heidenheim w Niemczech. W pierwszym etapie prac wzniesiono zaporę ziemną o długości 280 m oddzielająca dolinę rzeki Pasłęki od kanału energetycznego. W 1916 r. rozpoczęto eksploatację siłowni energetycznej. Część mechaniczną wyposażenia wykonano w elbląskich zakładach F. Schichaua, elektryczną w berlińskiej firmie Siemens Suckert Werke, która także instalowała wyposażenie dyspozytorni, rozdzielni energetycznej i aparaturę kontrolno – pomiarową, a także inne urządzenia energetyczne. Budynek siłowni wodnej (elektrownia) wzniesiono z żelbetu oraz cegły, posadowiony został ponad budowlami hydrotechnicznym hydrozespołów w poprzek nurtu kanału. Budynek ma długość 44 m, a szerokość 10 m. Mieszczą się w nim także mieszkania dla pracowników elektrowni. Budynek remontowano i modernizowano w latach 70-tych XX w., wówczas przeprowadzono także prace w obrębie urządzeń i budowli hydrotechnicznych.

Elektrownia reprezentuje typ elektrowni przepływowo-zbiornikowej, gdzie woda ze zbiornika prowadzona jest przekopanym kanałem (długości ponad 1200 m) do siłowni energetycznej. W budynku siłowni zachowane są do dziś oryginalne i sprawne urządzenia (trzy hydrozespoły z turbinami typu Francisa). W pobliżu elektrowni znajduje się trzyprzęsłowy, żelbetowy jaz o zamknięciach stalowych oraz przelew kaskadowy i upust denny o dwóch otworach zamykanych także stalowa zasuwą. Urządzenia mechaniczne jazu posiadają napęd ręczny. Do elektrowni prowadzi brukowana droga. Na kanale energetycznym znajduje się żelbetowy most.

Hydroelektrownia nie została zniszczona w okresie drugiej wojny światowej. Obecnie nadal funkcjonuje z wykorzystaniem dziś już zabytkowego wyposażenia. Jest jedną z kilku zachowanych w regionie hydroelektrowni (np. w Olsztynie przy al. Wojska Polskiego, u zbiegu rzek Łyna i Wadąg). Budynek elektrowni atrakcyjnie prezentuje się w krajobrazie.

Zobacz także

energa-wytwarzanie.pl[12.05.2014]

Bibliografia

A. Płoski, Historyczna infrastruktura wodna Warmii i Mazur, „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski” 2014, nr 6.