Jarzeń
To jest | Jarzeń | |
| | |
 Źródło: archipelag.ceik.eu
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Lelkowo |
| Liczba ludności (2010) | 91[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jarzeń | |
| Położenie na mapie Polski  Jarzeń | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jarzeń (niem. Arnstein) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Lelkowo. Miejscowość w 2010 roku liczyła 91 mieszkańców[1]. W skład sołectwa wchodzą wsie: Jarzeń, Jarzeński Młyn. Funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Czerwiński[2].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w odległości około 18 km na północny-wschód od Lelkowa, 4 km od granicy państwa z obwodem kaliningradzkim.
Dzieje miejscowości
Niemiecka nazwa wsi – Arnstein, prawdopodobnie wywodzi się od nazwiska Guntera von Arnstein, który w latach 1320-1321 był naczelnikiem grodu Balga. Pisemnie nazwa Arnstein/Jarzen po raz pierwszy ukazuje się w 1407 r. w Ziemskiej Księdze powiatu Balga. Jarzeński młyn był gotowy do użytku w 1437 r. Należały do niego 4 pola, 10 morgów oraz karczma. W 1475 r. przeszedł pod władzę panów, którzy go dzierżawili i nim zarządzali (od XVI w. również tartakiem). W 1692 r. wodny młyn posiadał 1 hufę i leżał w obrębie granic wioski. Wiadomo, że w 1932 r. właścicielem młyna był Ernst Loetzke, a jego poprzednikami byli Adam i Firmann. [3]
Przed II wojną światową wieś była ważnym punktem komunikacyjnym, łączącym okoliczne miejscowości z Królewcem. W Jarzeniu znajdowała się stacja kolejowa, wieś miała rozbudowaną infrastrukturę komunikacyjną.
Po 1945 roku utraciła swoje znaczenie: zdemontowano tory kolejowe, mosty i wiadukty zostały zniszczone. Stała się wsią rolniczą.
W 1954 roku, po reformie podziału administracyjnego państwa[4], Jarzeń stał się częścią gromady Głębock[5]. W 1958 roku zlikwidowano gromadę Głębock, a jej tereny włączono do gromady Lelkowo[6]. W 1972 roku, kolejna reforma przywróciła podział państwa na gminy[7]. Obszar sołectwa Jarzeń włączono do gminy Lelkowo[8]. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego[9].
Po wojnie Jarzeń zasiedliła ludność pochodzenia ukraińskiego, przesiedlona w ramach Akcji "Wisła".
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Lelkowie.
Ciekawostki
We wsi realizowany jest projekt Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie pod nazwą "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur".
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Łącznie miejscowości: Jarzeń, Jarzeński Młyn.
- ↑ BIP Urzędu Gminy Lelkowo [10.02.2015]
- ↑ http://archipelag.ceik.eu/
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Uchwała Nr 11 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu braniewskiego, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 roku.
- ↑ Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 roku.
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Uchwała Nr 11 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu braniewskiego. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 roku.
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 roku.
Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
BIP Urzędu Gminy Lelkowo [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]
