Tekst źródłowy strony Pełnik europejski

{{Roślina infobox
 |Nazwa rośliny = Pełnik europejski
 |Nazwa łacińska = Trollius europaeus
 |L = L. 
 |Pusta linia = <br/>
 |grafika = Trollius_europaeus.jpg
 |podpis grafiki = Pełnik europejski - pokrój [http://species.wikimedia.org/wiki/Trollius_europaeus_L.#mediaviewer/File:Trollius_europaeus.JPG]
 |Systematyka = Systematyka
 |Domena = eukarionty 
 |Królestwo = rośliny
 |Podkrólestwo = 
 |Gromada = rośliny naczyniowe
 |Klasa = okrytonasienne
 |Rząd = jaskrowce
 |Rodzina = jaskrowate
 |Rodzaj = pełnik
 |Gatunek = Pełnik europejski
 |Synonimy = Synonimy
 |Lista synonimów = }}
<br/>

'''Pełnik europejski''' (''Trollius europaeus'' L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (''Ranunculaceae'').


=== Morfologia ===

Roślina o wzniesionej łodydze wysokości 10-50 cm. Łodyga nie rozgałęzia się i jest lekko łukowato wygięta. Liście są dłoniasto podzielone, wcięte głęboko, aż do nasady (dłoniastosieczne). Składają się z 3-5 blaszek (5 blaszek mają tylko liście odziomkowe). Każda z blaszek jest nieco wcięta lub ząbkowana. Liście wyrastają naprzemianlegle na łodydze. Dolne liście osadzone są na długich ogonkach, środkowe na krótszych, a najwyższe są siedzące. Na każdej łodydze występuje najczęściej 2-3 dużych (2,5-5 cm średnicy) kwiatów, dojrzewających stopniowo.  Kwiat jest kulisty i pełny  – stąd nazwa rośliny. Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Osadzone spiralnie płatki zaginają się do środka i dachówkowato zachodzą na siebie, chroniąc wnętrze kwiatu. Zewnętrzne płatki są duże i barwne, wewnętrzne są węższe i przechodzą stopniowo w miodniki z nektarem. Środek kwiatu wypełniają liczne pręciki i słupki. Roślina kwitnie od maja do czerwca. Owoce zebrane są w wielomieszek, poszczególne mieszki są wielonasienne. Każdy z mieszków ma stwardniały kolec (zdrewniała szyjka słupka). Kuliste, czarne nasiona dojrzewają pod koniec sierpnia.
<br/>

=== Rozmieszczenie i ekologia ===

Pełnik europejski występuje w niemal całej Europie z wyjątkiem jej południowo-zachodnich krańców (na południu tylko w górach) oraz w zachodniej Syberii. W Polsce występuje na całym obszarze w rozproszeniu.

Siedlisko tej rośliny stanowią łąki bagienne lub górskie, torfowiska, bagienne lasy, brzegi potoków, ziołorośla. W górach Europy występuje do wysokości 3000 m n.p.m., w Polsce jego zasięg pionowy nie został dokładnie zbadany. 
<br/>

=== Wartość użytkowa ===

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Dawniej była masowo wykopywana do przydomowych ogródków i zrywana na bukiety, co znacznie przyczyniło się do zmniejszenia jej liczebności. Część stanowisk chroniona jest w parkach narodowych i rezerwatach przyrody.

Roślina ozdobna, występuje w wielu odmianach. Nadaje się do uprawy na rabatach (w miejscach nasłonecznionych) lub na kwiat cięty. 

Pełnik europejski jest rośliną trującą. 
<br/>

=== Ciekawostki ===
Kwiaty pełnika zapylane są przez chrząszcze, błonkówki i muchówki, które przeciskają się pomiędzy płatkami, by dostać się do znajdujących się w środku miodników i pylników, przy okazji zapylając kwiat. Kwiaty wydzielają przyjemny, słaby zapach. Szybko przekwitają, ale na ich miejsce stopniowo zakwitają następne - okres kwitnienia wydłuża się. W czasie deszczu płatki kwiatów ciasno się stulają, chroniąc w ten sposób znajdujące się wewnątrz organy rozrodcze – pręciki i słupki. Przy trwającej przez dłuższy czas niepogodzie nasiona powstają w wyniku samozapylenia.

W [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim]] i [[Brodnicki Park Krajobrazowy|Brodnickim]] Parkach Krajobrazowych. 
<br/>

== Bibliografia ==
<br/>

== Linki zewnętrzne ==

Pełnik europejski [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pe%C5%82nik_europejski] 23.06.2014

Lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce[http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_%C5%9Bcis%C5%82%C4%85_ochron%C4%85] 23.06.2014
<br/>

[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]]