Tekst źródłowy strony Gospodarka finansowa JST

'''Gospodarka finansowa JST''' – to ogół czynności związanych z  gromadzeniem i  wydatkowaniem środków finansowych, podejmowanych przez władze, organy i upoważnione jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw (jednostki samorządu terytorialnego - JST) <ref> http://samorzady.polska.pl/leksykon/index.htm?id=13201</ref>.
<br/><br/>
== Gospodarka finansowa samorządu województwa ==

W latach 2002-2012 [[dochody budżetu województwa|dochody budżetu woj. warmińsko-mazurskiego]] systematycznie rosły. W 2012 r. ich wartość była o 361,4% wyższa od tej z roku bazowego. Wzrost ten był o 0,2 pkt. procentowego wyższy niż przeciętnie w skali kraju. 

Wysokość dochodów budżetu województwa na mieszkańca w woj. warmińsko-mazurskim i średnio w skali kraju przedstawiono na rysunku 1.


'''Rys. 1. Dochody budżetu województwa na mieszkańca w latach 2002-2012'''

[[Plik:dochody województwa.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W latach 2002-2012 [[wydatki budżetu województwa|wydatki budżetu woj. warmińsko-mazurskiego]] systematycznie rosły. W 2012 r. ich wartość była o 403,72% wyższa od tej z roku bazowego. Wzrost ten był o 40,61 pkt. procentowego wyższy niż przeciętnie w skali kraju. 

Wysokość wydatków budżetu województwa na mieszkańca w woj. warmińsko-mazurskim i średnio w skali kraju przedstawiono na rysunku 2.


'''Rys. 2. Wydatki budżetu województwa na mieszkańca w latach 2002-2012'''

[[Plik:wydatki budżetu województwa na mieszkańca.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W latach 2002-2012 różnica pomiędzy dochodami a wydatkami wyniosła średnio -17.468.205,84 zł. Sytuację w zakresie wyniku finansowego budżetu woj. warmińsko-mazurskiego przedstawiono na rysunku 3.


'''Rys. 3. Dochody, wydatki i wynik budżetu woj. warmińsko-mazurskiego w latach 2002-2012'''

[[Plik:wynik województwa.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

== Gospodarka finansowa powiatów ==

W latach 2002-2012 [[dochody budżetów powiatów]] woj. warmińsko-mazurskiego systematycznie rosły. W 2012 r. ich wartość była o 183,1% wyższa od tej z roku bazowego. Wzrost ten był o 0,7 pkt. procentowego niższy niż przeciętnie w skali kraju. Najwyższy przyrost (wynoszący 229,6%) wystąpił w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], natomiast najniższy (143,9%) w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]].

Wysokość dochodów budżetów powiatów na mieszkańca w woj. warmińsko-mazurskim i średnio w skali kraju przedstawiono na rysunku 4.


'''Rys. 4. Dochody budżetów powiatów na mieszkańca w latach 2002-2012'''

[[Plik:dochody budżetów powiatów na mieszkańca.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W tabeli 1 zestawiono powiaty (bez miast na prawach powiatu), które w latach 2002-2012 uzyskały najwyższe i najniższe wartości dochodów w przeliczeniu na mieszkańca.


{|class="wikitable"
|+ '''Tabela. 1. Powiaty z najniższą i najwyższą wartością dochodów na mieszkańca (w zł)'''
!
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2007
!2008
!2009
!2010
!2011
!2012
|-
|''wartość najwyższa''
|890,67 
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|806,28
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|860,20
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|933,35
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1094,81
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1281,34
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1291,41
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1459,2
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1612,2
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1703,48
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1708,76
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|-
|''średnia''
|597,12
|545,84
|594,75
|671,12
|727,54
|801,83
|862,19
|1013,78
|1096,22
|1109,67
|1068,22
|-
|''wartość najniższa''
|422,55
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
|406,54
[[powiat działdowski|działdowski]]
|454,73
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|482,47
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|525,91
[[powiat działdowski|działdowski]]
|584,55
[[powiat działdowski|działdowski]]
|607,76
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|711,52
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|775,33
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
|766,44
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|786,22
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|}
''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W latach 2002-2012 [[wydatki budżetów powiatów]] woj. warmińsko-mazurskiego systematycznie rosły. W 2012 r. ich wartość była o 171,0% wyższa od tej z roku bazowego. Wzrost ten był o 6,7 pkt. procentowego niższy niż przeciętnie w skali kraju. Najwyższy przyrost (wynoszący 223,2%) wystąpił w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], natomiast najniższy (128,1%) w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]].

Wysokość wydatków budżetów powiatów na mieszkańca w woj. warmińsko-mazurskim i średnio w skali kraju przedstawiono na rysunku 5.


'''Rys. 5. Wydatki budżetów powiatów na mieszkańca w latach 2002-2012'''

[[Plik:wydatki budżetów powiatów na mieszkańca1.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W tabeli 2 zestawiono powiaty (bez miast na prawach powiatu), które w latach 2002-2012 uzyskały najwyższe i najniższe wartości wydatków w przeliczeniu na mieszkańca.


{|class="wikitable"
|+ '''Tabela. 2. Powiaty z najniższą i najwyższą wartością dochodów na mieszkańca (w zł)'''
!
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2007
!2008
!2009
!2010
!2011
!2012
|-
|''wartość najwyższa''
|900,07
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|935,07
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|878,76
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|983,04
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1229,22
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1293,29
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1371,78
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1498,15
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1669,36
[[powiat olecki|olecki]]
|1767,48
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|1667,31
[[powiat węgorzewski|węgorzewski]]
|-
|''średnia''
|635,70
|578,86
|598,43
|692,94
|759,71
|795,92
|867,38
|1054,98
|1147,30
|1114,37
|1063,16
|-
|''wartość najniższa''
|440,56
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
|407,74
[[powiat działdowski|działdowski]]
|442,9
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|478,63
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|522,18
[[powiat działdowski|działdowski]]
|549,02
[[powiat działdowski|działdowski]]
|614,53
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|756,45
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|796,85
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
|804,13
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|812,23
[[powiat nowomiejski|nowomiejski]]
|}
''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W latach 2002-2012 różnica pomiędzy dochodami a wydatkami wyniosła średnio -21.345.897,58 zł. Sytuację w zakresie wyników finansowych budżetów powiatów woj. warmińsko-mazurskiego przedstawiono na rysunku 6.


'''Rys. 6. Dochody, wydatki i wynik budżetów powiatów woj. warmińsko-mazurskiego w latach 2002-2012'''

[[Plik:wynik budżetów powiatów1.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W tabeli 3 zestawiono powiaty (bez miast na prawach powiatu), które w latach 2002-2012 uzyskały najwyższy dodatni wynik finansowy i te, które wykazały największy deficyt.


{|class="wikitable"
|+ '''Tabela. 3. Powiaty z najniższą i najwyższą wartością wyniku finansowego (w tys. zł)'''
!
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2007
!2008
!2009
!2010
!2011
!2012
|-
|''max nadwyżka''
|119,07
[[powiat ełcki|ełcki]]
|541,57
[[powiat szczycieński|szczycieński]]
|4555,16
[[powiat szczycieński|szczycieński]]
|1315,68
[[powiat iławski|iławski]]
|2325,58
[[powiat lidzbarski|lidzbarski]]
|3213,45
[[powiat elbląski|elbląski]]
|5603,41
[[powiat giżycki|giżycki]]
|2522,99
[[powiat braniewski|braniewski]]
|3696,45
[[powiat kętrzyński|kętrzyński]]
|17238,10
[[powiat iławski|iławski]]
|5898,48
[[powiat kętrzyński|kętrzyński]]
|-
|''średnia''
| -2494,95
| -1669,79
| -346,04
| -1171,69
| -1911,82
|380,86
| -251,35
| -2403,88
| -2585,70
|224,25
| -128,04
|-
|''max deficyt''
| -11171,12
[[powiat ostródzki|ostródzki]]
| -6132,52
[[powiat olecki|olecki]]
| -6876,00
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
| -8991,34
[[powiat kętrzyński|kętrzyński]]
| -7597,26
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
| -3104,69
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
| -5282,33
[[powiat olsztyński|olsztyński]]
| -6737,00
[[powiat mrągowski|mrągowski]]
| -10282,02
[[powiat ełcki|ełcki]]
| -11627,62
[[powiat ełcki|ełcki]]
| -8341,57
[[powiat ełcki|ełcki]]
|}
''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

== Gospodarka finansowa gmin ==

W latach 2002-2012 [[dochody budżetów gmin]] woj. warmińsko-mazurskiego systematycznie rosły. W 2012 r. ich wartość była o 222,9% wyższa od tej z roku bazowego. Wzrost ten był o 3,1 pkt. procentowego wyższy niż przeciętnie w skali kraju. Najwyższy przyrost (wynoszący 240,0%) dotyczył gmin wiejskich województwa, natomiast najniższy (209,0%) – gmin miejskich.

Wysokość dochodów budżetów gmin na mieszkańca w woj. warmińsko-mazurskim i średnio w skali kraju przedstawiono na rysunku 7.


'''Rys. 7. Dochody budżetów gmin na mieszkańca w latach 2002-2012'''

[[Plik:dochody gmin na mieszkańca.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W tabeli 4 zestawiono gminy, które w latach 2002-2012 uzyskały najwyższe i najniższe wartości dochodów w przeliczeniu na mieszkańca.


{|class="wikitable"
|+ '''Tabela. 4. Gminy z najniższą i najwyższą wartością dochodów na mieszkańca (w zł)'''
!
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2007
!2008
!2009
!2010
!2011
!2012
|-
|''wartość najwyższa''
|2662,37
[[Frombork gmina miejsko-wiejska)|Frombork]] 
|3142,04
[[Stawiguda gmina wiejska)|Stawiguda]]
|2537,16
[[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]
|2770,71
[[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]
|4443,91
[[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]
|3672,85
[[Stawiguda gmina wiejska)|Stawiguda]]
|3905,51
[[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|Mikołajki]]
|3591,70
[[Jedwabno (gmina wiejska)|Jedwabno]]
|4394,67
[[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|Mikołajki]]
|5570,15
[[Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)|Tolkmicko]]
|5806,92
[[Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)|Tolkmicko]]
|-
|''średnia''
|1474,21
|1523,16
|1709,43
|1969,37
|2235,24
|2457,14
|2709,18
|2790,79
|3007,64
|3258,38
|3372,91
|-
|''wartość najniższa''
|1098,92
m. [[Kętrzyn]]
|1129,29
[[Mrągowo (gmina wiejska)|Mrągowo]]
|1364,96   
m. [[Ostróda]]
|1485,09
[[Mrągowo (gmina wiejska)|Mrągowo]]
|1718,27
[[Reszel (gmina miejsko-wiejska)|Reszel]]
|1880,75       
m. [[Braniewo]]
|1086,89       
m. [[Braniewo]]
|2091,69      
m. [[Kętrzyn]]
|2238,23
[[Sorkwity (gmina wiejska)|Sorkwity]]
|2305,80          
m. [[Kętrzyn]]
|2364,32       
m.[[Kętrzyn]]
|}
''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W latach 2002-2012 [[wydatki budżetów gmin]] woj. warmińsko-mazurskiego systematycznie rosły. W 2012 r. ich wartość była o 222,5% wyższa od tej z roku bazowego. Wzrost ten był o 7,6 pkt. procentowego wyższy niż przeciętnie w skali kraju. Najwyższy przyrost (wynoszący 242,7%) dotyczył gmin wiejskich województwa, natomiast najniższy (208,7%) – gmin miejskich.

Wysokość wydatków budżetów gmin na mieszkańca w woj. warmińsko-mazurskim i średnio w skali kraju przedstawiono na rysunku 8.


'''Rys. 8. Wydatki budżetów gmin na mieszkańca w latach 2002-2012'''

[[Plik:wydatki gmin na mieszakńca.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W tabeli 5 zestawiono gminy, które w latach 2002-2012 uzyskały najwyższe i najniższe wartości wydatków w przeliczeniu na mieszkańca.


{|class="wikitable"
|+ '''Tabela. 5. Gminy z najniższą i najwyższą wartością wydatków na mieszkańca (w zł)'''
!
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2007
!2008
!2009
!2010
!2011
!2012
|-
|''wartość najwyższa''
|3151,74
[[Frombork (gmina miejsko-wiejska)|Frombork]]
|3224,35
[[Stawiguda (gmina wiejska)|Stawiguda]]
|2726,39
[[Stawiguda (gmina wiejska)|Stawiguda]]
|2876,98
[[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|Mikołajki]]
|3465,80
[[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]
|3473,02
[[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|Zalewo]]
|4047,61
[[Stawiguda gmina wiejska)|Stawiguda]]
|4041,82
[[Olsztyn]]
|5177,23
m. [[Górowo Iławeckie]]
|5018,68
[[Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)|Świętajno]]
|5896,39
[[Kisielice (gmina miejsko-wiejska)|Kisielice]]
|-
|''średnia''
|1505,77
|1576,93
|1755,61
|1965,55
|2281,75
|2425,38
|2668,02
|2954,91
|3457,14
|3433,88
|3427,42
|-
|''wartość najniższa''
|1050,36
m. [[Kętrzyn]]
|1135,16
m. [[Kętrzyn]]
|1347,93
[[Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)|Węgorzewo]]
|1505,06
[[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|Pisz]]
|1656,29
m. [[Lidzbark Warmiński]]
|1885,84
m. [[Braniewo]]
|2099,63
[[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|Barczewo]]
|2186,74
[[Braniewo (gmina wiejska)|Braniewo]]
|2243,85
m. [[Kętrzyn]]
|2371,99
m. [[Kętrzyn]]
|2230,42
m. [[Kętrzyn]]
|}
''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

W latach 2002-2012 różnica pomiędzy dochodami a wydatkami wyniosła średnio -1.172.040,52 zł. Sytuację w zakresie wyników finansowych gmin woj. warmińsko-mazurskiego przedstawiono na rysunku 9.


'''Rys. 9. Dochody, wydatki i wynik budżetów gmin woj. warmińsko-mazurskiego w latach 2002-2012'''

[[Plik:wynik budżetów gmin.jpg|600px]]

''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.


W tabeli 6 zestawiono gminy, które w latach 2002-2012 uzyskały najlepszy wynik finansowy i te, które wykazały największy deficyt.


{|class="wikitable"
|+ '''Tabela. 6. Gminy z najniższym i najwyższym wynikiem finansowym (w tys. zł)'''
!
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2007
!2008
!2009
!2010
!2011
!2012
|-
|''max nadwyżka''
|2301,32
[[Giżycko (gmina wiejska)|Giżycko]]
|2778,85
m. [[Ełk]]
|7508,01
[[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]
|9190,05
[[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|Pisz]]
|9357,57 
[[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]]
|25238,55
[[Olsztyn]]
|6862,88
[[Olsztyn]]
|4291,22 
[[Biskupiec (gmina wiejska)|Biskupiec]]
|1716,88
[[Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)|Tolkmicko]]
|7504,35
m. [[Iława]]
|23626,10
[[Olsztyn]]
|-
|''średnia''
| -382,30
| -606,63
| -399,85
|3,59
| -793,93
|684,74
|65,50
| -2900,06
| -5527,62
| -2260,43
| -775,45
|-
|''max deficyt''
| -7393,30 
[[Ełk]]
| -17765,76
[[Olsztyn]]
| -10670,56
[[Olsztyn]]
| -8310,12
[[Mikołajki(gmina miejsko-wiejska)|Mikołajki]]
| -50788,59
[[Elbląg]]
| -10108,68
[[Dobre Miasto]]
| -8295,09
[[Gołdap (gmina miejsko-wiejska)|Gołdap]]
| -82711,51
[[Olsztyn]]
| -111116,38
[[Olsztyn]]
| -37348,26
[[Olsztyn]]
| -68472,89
[[Elbląg]]
|}
''Źródło'': opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

== Bibliografia ==

Wojarska M., Koszyk-Białobrzeska R. 2007. ''Gospodarka finansowa gmin województwa warmińsko-mazurskiego''. Polityka Gospodarcza. SGH, Warszawa, 17-18: 337-354.
<br/>

{{Przypisy}}
<references/>
<br/>
[[Kategoria:Gospodarka]][[Kategoria:Pozostałe kategorie ekonomiczne]]<br />