Lejkowo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
(→Dzieje miejscowości) |
||
Linia 43: | Linia 43: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
− | Osada założona na osuszonych bagnach Łatana; w efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i Wałpuszy. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach takich terenów osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu. | + | Osada założona na osuszonych bagnach Łatana; w efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i Wałpuszy.Pomysł skolonizowanie bagien Łatany, które należały do królewskich Lasów Korpelskich narodził się w II poł. XVIII w. |
+ | |||
+ | Od 1767r. Fryderyk Wielki i jego następcy podjęli próbę skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie Mazur. Ze względu na bagniste podłoże, prace pomiarowe, które rozpoczęto w czerwcu 1767r. musiano przerwać. Wznowiono je dopiero zimą 1768/1769r. następnym krokiem było przygotowanie planów melioracji moczarów oraz ich zagospodarowania, – co trwało około roku. Dopiero wtedy ruszyły prace przy osuszaniu terenu. Wykopano szereg kanałów odpływowych, odprowadzających wody do Omulwi i Wałpuszy, do zatamowania wody na niżej położonych łąkach zbudowano 7 śluz. Miejscowości połączono nasypami, po których przebiegały drogi. | ||
+ | |||
+ | Pierwsi osadnicy na tych terenach pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Spowodowane to było trudnościami przy osuszaniu mokradeł jak i ilością wyciętego drewna, które trzeba było odpowiednio zagospodarować. Zgodnie z poleceniem władz drewno to było przekazywane bezpłatnie na budowy królewskie jak też kościołom i szkołom. | ||
+ | |||
+ | Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych 5 – 10 – włókowych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat. | ||
+ | |||
+ | Akcja kolonizacyjna mokradeł Łatana zakończyła się sukcesem. Założonych zostało 6 nowych miejscowości w okręgu wielbarskim – Borki Wielbarskie, Łatana, Lejkowo, Zapadki, Olędry, Ostrowy. W miejscowościach tych osiedliło się 67 gospodarzy oraz kilku zarodników. W 1818 roku mieszkało tam już 693 osoby. | ||
+ | |||
+ | Kolonizacja mokradeł Łatany nie była jedyną akcją kolonizacyjną przeprowadzoną w okolicach Wielbarka. Od 1763r do 1807 – oprócz miejscowości położonych na terenach mokradeł, założono 30 innych miejscowości, w których mieszkało 2549 osób. | ||
+ | |||
+ | Akcja kolonizacyjna z II poł. XVIII w. znacząco wpłynęła na rozwój Wielbarka, jak też na zasobność mieszkańców. Rozwój tych miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807r. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach takich terenów osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu. | ||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych | ||
Linia 51: | Linia 63: | ||
<br/> | <br/> | ||
− | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === |
Wersja z 15:11, 16 paź 2013
Lejkowo | |
| |
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | ![]() |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | szczycieński |
Gmina | Wielbark |
Liczba ludności (2010) | 126 |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Kod pocztowy | 12-160 |
Tablice rejestracyjne | NSZ |
![]() {{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Lejkowo (niem. Röblau, do 1948 r. Rablewo, Reblowo, Reblewo) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest około 20 km na południe od Szczytna. Ze względu na przynależność terytorialną do gminy Wielbark położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko-mazurskim,południowej części województwa warmińsko-mazurskiego.
Dzieje miejscowości
Osada założona na osuszonych bagnach Łatana; w efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i Wałpuszy.Pomysł skolonizowanie bagien Łatany, które należały do królewskich Lasów Korpelskich narodził się w II poł. XVIII w.
Od 1767r. Fryderyk Wielki i jego następcy podjęli próbę skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie Mazur. Ze względu na bagniste podłoże, prace pomiarowe, które rozpoczęto w czerwcu 1767r. musiano przerwać. Wznowiono je dopiero zimą 1768/1769r. następnym krokiem było przygotowanie planów melioracji moczarów oraz ich zagospodarowania, – co trwało około roku. Dopiero wtedy ruszyły prace przy osuszaniu terenu. Wykopano szereg kanałów odpływowych, odprowadzających wody do Omulwi i Wałpuszy, do zatamowania wody na niżej położonych łąkach zbudowano 7 śluz. Miejscowości połączono nasypami, po których przebiegały drogi.
Pierwsi osadnicy na tych terenach pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Spowodowane to było trudnościami przy osuszaniu mokradeł jak i ilością wyciętego drewna, które trzeba było odpowiednio zagospodarować. Zgodnie z poleceniem władz drewno to było przekazywane bezpłatnie na budowy królewskie jak też kościołom i szkołom.
Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych 5 – 10 – włókowych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat.
Akcja kolonizacyjna mokradeł Łatana zakończyła się sukcesem. Założonych zostało 6 nowych miejscowości w okręgu wielbarskim – Borki Wielbarskie, Łatana, Lejkowo, Zapadki, Olędry, Ostrowy. W miejscowościach tych osiedliło się 67 gospodarzy oraz kilku zarodników. W 1818 roku mieszkało tam już 693 osoby.
Kolonizacja mokradeł Łatany nie była jedyną akcją kolonizacyjną przeprowadzoną w okolicach Wielbarka. Od 1763r do 1807 – oprócz miejscowości położonych na terenach mokradeł, założono 30 innych miejscowości, w których mieszkało 2549 osób.
Akcja kolonizacyjna z II poł. XVIII w. znacząco wpłynęła na rozwój Wielbarka, jak też na zasobność mieszkańców. Rozwój tych miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807r. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach takich terenów osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych 1818 – 120 osób, 18 gospodarstw 1858 – 24 gospodarstwa 1939 – 133 osoby
Zabytki:
- Drewniana chałupa (nr 9) z końca XIX wieku
- Dwór (prawdopodobnie z przełomu XIX i XX wieku)
Bibliografia:
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 44-47.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data powstania: 20.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data powstania: 20.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data powstania: 20.08.2013]
Przypisy
Zobacz też
Emes (dyskusja) 01:48, 21 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 01:42, 21 wrz 2013 (CEST)