Lejkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Charakterystyka fizjograficzna)
(→‎Dzieje miejscowości)
Linia 43: Linia 43:
  
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
=== Dzieje miejscowości ===
−
Osada założona na osuszonych bagnach Łatana; w efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i Wałpuszy.Pomysł skolonizowanie bagien Łatany, które należały do królewskich Lasów Korpelskich narodził się w II poł. XVIII w.
+
Osada została założona na osuszonych [[bagna Łatany|bagnach Łatana]]. W efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i [[Wałpusza|Wałpuszy]. Pomysł skolonizowania bagien Łatany, które należały do królewskich [[Lasy Korpelskie|Lasów Korpelskich]] narodził się w 2. połowie XVIII wieku.
 +
Od 1767 roku [[Fryderyk Wielki]] i jego kolejni następcy podjęli akcję zmierzającą do skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie [[Mazury|Mazur]]. Pierwsi osadnicy  pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych 5 – 10 – włókowych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu. Oprócz Lejkowa, założono 5 kolejnych miejscowości w okręgu wielbarskim - [[Borki Wielbarskie]], [[Łatanę|Łatana]], [[Zapadki]], [[Olędry]]i [[Ostrowy]]. Rozwój  miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807 roku.W 1818 roku Lejkowo było zamieszkane przez 120 osób i składało się z 18 gospodarstw.
  
−
Od 1767r. Fryderyk Wielki i jego następcy podjęli próbę skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie Mazur. Ze względu na bagniste podłoże, prace pomiarowe, które rozpoczęto w czerwcu 1767r. musiano przerwać. Wznowiono je dopiero zimą 1768/1769r. następnym krokiem było przygotowanie planów melioracji moczarów oraz ich zagospodarowania, – co trwało około roku. Dopiero wtedy ruszyły prace przy osuszaniu terenu. Wykopano szereg kanałów odpływowych, odprowadzających wody do Omulwi i Wałpuszy, do zatamowania wody na niżej położonych łąkach zbudowano 7 śluz. Miejscowości połączono nasypami, po których przebiegały drogi.
 
  
−
Pierwsi osadnicy na tych terenach pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Spowodowane to było trudnościami przy osuszaniu mokradeł jak i ilością wyciętego drewna, które trzeba było odpowiednio zagospodarować. Zgodnie z poleceniem władz drewno to było przekazywane bezpłatnie na budowy królewskie jak też kościołom i szkołom.
+
    
−
 
 
−
Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych 5 – 10 – włókowych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat.
 
−
 
 
−
Akcja kolonizacyjna mokradeł Łatana zakończyła się sukcesem. Założonych zostało   6 nowych miejscowości w okręgu wielbarskim – Borki Wielbarskie, Łatana, Lejkowo, Zapadki, Olędry, Ostrowy. W miejscowościach tych osiedliło się 67 gospodarzy oraz kilku zarodników. W 1818 roku mieszkało tam już 693 osoby.
 
−
Kolonizacja mokradeł Łatany nie była jedyną akcją kolonizacyjną przeprowadzoną w okolicach Wielbarka. Od 1763r do 1807 – oprócz miejscowości położonych na terenach mokradeł, założono 30 innych miejscowości, w których mieszkało 2549 osób.
 
−
 
 
−
Akcja kolonizacyjna z II poł. XVIII w. znacząco wpłynęła na rozwój Wielbarka, jak też na zasobność mieszkańców. Rozwój tych miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807r. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach takich terenów osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu.
 
−
 
 
−
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
 
−
1818 – 120 osób, 18 gospodarstw
 
 
1858 – 24 gospodarstwa
 
1858 – 24 gospodarstwa
 
1939 – 133 osoby
 
1939 – 133 osoby

Wersja z 20:02, 16 paź 2013


Lejkowo
Pole-obowiązkowe
Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Wielbark
Liczba ludności (2010) 126
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-160
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Lejkowo
Lejkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Lejkowo
Lejkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lejkowo (niem. Röblau, do 1948 r. Rablewo, Reblowo, Reblewo) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest około 20 km na południe od Szczytna. Ze względu na przynależność terytorialną do gminy Wielbark położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko-mazurskim, w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego.


Dzieje miejscowości

Osada została założona na osuszonych bagnach Łatana. W efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i [[Wałpusza|Wałpuszy]. Pomysł skolonizowania bagien Łatany, które należały do królewskich Lasów Korpelskich narodził się w 2. połowie XVIII wieku. Od 1767 roku Fryderyk Wielki i jego kolejni następcy podjęli akcję zmierzającą do skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie Mazur. Pierwsi osadnicy pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych 5 – 10 – włókowych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu. Oprócz Lejkowa, założono 5 kolejnych miejscowości w okręgu wielbarskim - Borki Wielbarskie, Łatana, Zapadki, Olędryi Ostrowy. Rozwój miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807 roku.W 1818 roku Lejkowo było zamieszkane przez 120 osób i składało się z 18 gospodarstw.


1858 – 24 gospodarstwa 1939 – 133 osoby Miejscowość jest siedzibą sołectwa obejmującego wsie Lejkowo i Borki Wielbarskie. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Franciszek Klimek[1]

Zabytki:

  • Drewniana chałupa (nr 9) z końca XIX wieku
  • Dwór (prawdopodobnie z przełomu XIX i XX wieku)



Bibliografia:

  1. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
  2. Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 44-47.
  3. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
  4. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
  5. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data powstania: 20.08.2013]
  6. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data powstania: 20.08.2013]
  7. Oficjalna Strona Gminy Wielbark: http://www.wielbark.com.pl/index.php?showart=158 [data powstania: 20.08.2013]
  8. Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data powstania: 20.08.2013]

Przypisy

  1. Skocz do góry ↑ Oficjalna Strona Gminy Wielbark: http://www.wielbark.com.pl/index.php?showart=158



Zobacz też

Emes (dyskusja) 01:48, 21 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 01:42, 21 wrz 2013 (CEST)

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Lejkowo&oldid=10673”