Nawiady

Nawiady
Nawiady, źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Piecki
Sołectwo	Nawiady
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nawiady
Położenie na mapie Polski Nawiady
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nawiady (Weiden , niem. Aweyden) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Dzieje miejscowości

Pierwotnie wieś powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1379 r. na 60 włókach, komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Zabudowa osady skupiona była wokół stawu wiejskiego. Z czasem powstały zabudowy mieszkalno – gospodarcze wzdłuż drogi Babięta – Piecki. Według Wojciecha Kętrzyńskiego nazwa miejscowości pochodzi od pruskiego nazwiska. Wiadomo także, że w 1437 r. istniał kościół. Najprawdopodobniej już w XVI w. istniała szkoła parafialna. W wyniku zbytniego karczowania lasu w celu produkcji potażu i smoły, bartnictwo stało się nieopłacalne. W XVII w. czynsz w naturze został zamieniony na pieniężny w wysokości 40 grzywien rocznie. Również w tym samym okresie wybudowano nowy budynek szkolny i funkcjonowała tu karczma. W I poł. XIX w. znacznie wzrosła liczba mieszkańców wsi. W 1785 r. było tu 56 dymów a w 1815 r. – 67 . W 1815 r. we wsi mieszkało 389 osób, w 1838 r. – 553, w 1939 r. – 657 . W XIX w. istniało na terenie miejscowości gospodarstwo dworskie, które w 1900 r. obejmowało 26 włók. W 1912 r. gospodarstwo to zostało kupione przez Towarzystwo Rolne z Królewca i rozparcelowane na mniejsze działki, na których osadzono Niemców spoza Prus oraz z Rosji. W XIX w. Nawiady wymieniane są jako targowisko, gdzie co roku odbywają się 2 jarmarki na: bydło, konie i kramy. W 1914 r. we wsi funkcjonowała trzyklasowa szkoła. W 1937 r. parafia w Nawiadach była prężnie działającą instytucją Kościoła. W tym okresie należało do niej 20 miejscowości. Po 1945 r. świątynia była użytkowana przez ewangelików. Parafia katolicka została ponownie erygowana w 1981 r. Nawiady do 1954 r. były siedzibą gminy Nawiady. Ponadto obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Nawiadach.

Gospodarka

We wsi odnajdziemy sklep spożywczy, firmę usługowo - handlową i budowlaną.

Kultura

Istnieje tutaj Szkoła Podstawowa z salą gimnastyczną i boiskiem. Na terenie wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Ludzie związani z miejscowością:

Z Nawiadami związana jest postać Jana Brafkowiusa – pastor, wydawca kancjonału pieśni. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest Grzegorz Tomczak. Wieś zamieszkiwała także Honorata Wischniewski - pisarka i autorka wierszy.

Zabytki:

W miejscowości znajduje się zabytkowy kościół z XV w. a w nim organy z początku XIX w.

Zabytkowy kościół, źródło: www.ciekawemazury.pl, 12.09.2013.

Bibliografia:

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2010, 671 ss.

Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn, 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885, 960 ss.

Zobacz też

www.piecki.wm.pl

Kinlis (dyskusja) 11:03, 20 wrz 2013 (CEST)