Monety: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 85: | Linia 85: | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 11:02, 24 wrz 2013 (CEST) | |
[[Kategoria: Miejscowość]] | [[Kategoria: Miejscowość]] | ||
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 11:01, 24 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 11:01, 24 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 11:02, 24 wrz 2013
| Monety | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 347 (łącznie Monety i Rakowo Małe) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Monety | |
| Położenie na mapie Polski  Monety | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Monety (niem. Monethen) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Pod względem fizyczno-geograficznym obszar gminy położony jest w obrębie mezoregionu Pojezierze Ełckie wchodzącego w skład makroregionu Pojezierze Mazurskie. Miejscowość leży w odległości 18 km na północ od Białej Piskiej, przy drodze wojewódzkiej nr 667 w kierunku Ełku, w pobliżu granicy z powiatem ełckim. Około 2 km na północny wschód od wsi leży góra Chojniaczka (Chójniak) o wysokości 188 m n.p.m.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1474 roku na prawie magdeburskim na 40 łanach jako zupełnie nowa osada. Otrzymał ją Maciej Pawłoczyński. W tym czasie istniał tu należący do Zakonu młyn. Kolejny młyn, założony został w 1532 roku – prawdopodobnie na miejscu poprzedniego. Zgodę na jego budowę otrzymał Piotr Rakowski, właściciel sąsiednich dóbr. Ów młyn dał później początek nowej osadzie, która powstała na części gruntów (11 łanów) należących do Monet. Z kolei w drugiej połowie tego samego stulecia włączono do Monet inny młyn (zwany Voschel), który od 1559 roku znajdował się między Monetami a Olszewem. Dodajmy również, że 1540 roku we wsi mieszkało 9 rodzin chłopskich i 8 zagrodników. Już w XVI wieku Monety weszły w posiadanie Rakowskich. Odbiło się to w nazewnictwie wsi: o ile w XV wieku nazywana była Monethen, Moneten, Moneth – to w następnym stuleciu nazwa Moneth występowała wymiennie z nazwą Bartusch Ratzoffsky, Bartusch Rakoffsky (Bartosze Rakowskie). Jako ciekawostkę można podać fakt, iż w 1630 roku w centrum wsi zbudowano chatę, która przetrwała do 1948 roku (została rozebrana). W pierwszej połowie XX wieku we wsi działała gospoda u Kleingaertnera. Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku w miejscowej szkole dwóch nauczycieli kształciło 63 dzieci.
Liczba mieszkańców
1857 – 234 osoby
1864 – 255 osób
1867 – 285 osób
1939 – 279 osób
Zabytki:
- Zespół budynków szkolnych z okresu międzywojennego: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych jest tutaj 7 żołnierzy armii niemieckiej, poległych w 1915 roku
- Murowana zagroda z początku XX wieku
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
- Olszak Piotr, Najstarsza chata mazurska, Znad Pisy, nr 11, 2002, s. 64-74.
- Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, s. 49-69.
- Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, s. 9-25.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 73-90.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 17.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 17.08.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 17.08.2013]
Przypisy
Zobacz też
Emes (dyskusja) 11:02, 24 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 11:01, 24 wrz 2013 (CEST)
