Morąg: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Kultura)
(→‎Kultura)
Linia 55: Linia 55:
 
W miejscowości działa [[ Morąski Dom Kultury]]<ref>http://www.morag.drv.pl/mdk/index.php/o-nas/moraski-dom-kultury [data dostępu: 10.09.2103]</ref> i [[lkwim:Miejska Biblioteka Publiczna w Morągu|Miejska Biblioteka Publiczna]], założona w 1946 roku. Od 1964 roku w mieście działa [[lkwim: Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu|Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera]]. W 2008 roku powstał [[lkwim: Chór Żeński „Passionata” z Morąga|Chór Żeński „Passionata”]]. Natomiast w 1993 roku powołano do życia [[lkwim:Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej „Herder” w Morągu|Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej „Herder”]].
 
W miejscowości działa [[ Morąski Dom Kultury]]<ref>http://www.morag.drv.pl/mdk/index.php/o-nas/moraski-dom-kultury [data dostępu: 10.09.2103]</ref> i [[lkwim:Miejska Biblioteka Publiczna w Morągu|Miejska Biblioteka Publiczna]], założona w 1946 roku. Od 1964 roku w mieście działa [[lkwim: Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu|Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera]]. W 2008 roku powstał [[lkwim: Chór Żeński „Passionata” z Morąga|Chór Żeński „Passionata”]]. Natomiast w 1993 roku powołano do życia [[lkwim:Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej „Herder” w Morągu|Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej „Herder”]].
  
−
W mieście działa [[Stowarzyszenie „Morąskie Bractwo Historyczne - Mawrin”]]<ref>http://www.mawrin.webserwer.pl/pliki/projekt/projekt.htm [data dostępu: 10.09.2013]</ref>, [[Morąskie Stowarzyszenie Motocyklowe "Szerszeń"]]<ref>http://www.msmszerszen.pl/[data dostępu: 10.09.2013]</ref>, [[Związek Ukraińców w Polsce oddział Morąg]]<ref>http://www.zup.ukraina.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=5&Itemid=8[data dostępu: 10.09.2013]</ref>, [[Lokalna Organizacja Turystyczna „Kraina Nieodkrytych Tajemnic”]]<ref>http://www.lot.mazury.pl/[data dostępu: 10.09.2013]</ref> oraz [[Fundacja Promocji Przedsiębiorczości ''Pogezania'' w Morągu|Fundacja Promocji Przedsiębiorczości ''Pogezania'']].
+
W mieście działa [[Stowarzyszenie „Morąskie Bractwo Historyczne - Mawrin”]]<ref>http://www.mawrin.webserwer.pl/pliki/projekt/projekt.htm [data dostępu: 10.09.2013]</ref>, [[Morąskie Stowarzyszenie Motocyklowe "Szerszeń"]]<ref>http://www.msmszerszen.pl/[data dostępu: 10.09.2013]</ref>, [[Związek Ukraińców w Polsce oddział Morąg]]<ref>http://www.zup.ukraina.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=5&Itemid=8[data dostępu: 10.09.2013]</ref>, [[Lokalna Organizacja Turystyczna „Kraina Nieodkrytych Tajemnic”]]<ref>http://www.lot.mazury.pl/[data dostępu: 10.09.2013]</ref> oraz [[Fundacja Promocji Przedsiębiorczości ''Pogezania'' w Morągu|Fundacja Promocji Przedsiębiorczości ''Pogezania'']]. W mieście wydawana jest [[''Gazeta Morąska'']]. Lokalną telewizję reprezentuje [[''Morąski Serwis Informacyjny'']].
 
<br/>
 
<br/>
 
[[File: Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu.jpg|thumb|left|300px|Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu]]
 
[[File: Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu.jpg|thumb|left|300px|Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu]]

Wersja z 16:36, 1 lis 2013

Morąg
Herb
Herb Morąga
Ratusz w Morągu
Ratusz w Morągu
Rodzaj miejscowości miasto
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Gmina Morąg
Liczba ludności (2012) 14 511
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 14-300, 14-331
Tablice rejestracyjne NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Morąg
Morąg
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Morąg
Morąg
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Morąg (niem. Mohrungen, prus. Marangan) – miasto w Polsce położone położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Morąg.


Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich, na pograniczu północno-zachodniej części Pojezierza Olsztyńskiego oraz Pojezierza Iławskiego. Od północnego wschodu Morąg graniczy z Jeziorem Skiertąg, z południowego zachodu znajduje się tzw. „Rozlewisko Morąskie” z ostoją ptactwa wodnego.

Dzieje miejscowości

Morąg leży w historycznej krainie Pogezania, na terenie określanym od XVI wieku jako Prusy Górne (niem. Oberland). Morąg powstał prawdopodobnie w miejscu pruskiej osady o nazwie Morina. Władze Zakonu Krzyżackiego około 1280 roku ustanowiły tu siedzibę prokuratorii. W 1327 roku Herman von Oppen komtur elbląski nadał prawa miejskie. Zamek rozpoczęto budować około 1280 roku . Był siedzibą prokuratora a następnie wójta. Od roku 1467 za sprawą komtura Henryka von Plauen Morąg wybrano na nową siedzibę komturstwa po utracie dotychczasowej – Elbląga na skutek postanowień II pokoju toruńskiego. Po sekularyzacji Prus zamek stał się siedzibą starosty Piotra Dohna, który zapoczątkował dziedziczną dynastię na tym urzędzie (1525-1740). Dohnowie należeli do najbogatszych rodzin w całych Prusach Książęcych .W latach 1562-1595 rodzina wybudowała nową siedzibę rodzinną tzw. „Zameczek Dohnów” , w którym obecnie mieści się Muzeum im. J.G. Herdera.

Po sekularyzacji Prus w roku 1525 Morąg należał do Prus Książęcych. Po zniesieniu urzędu wójtów krzyżackich był siedzibą starosty książęcego, sprawującego władzę administracyjną nad okręgiem Morąga i Miłakowa. Zamek krzyżacki został wówczas częściowo rozebrany, a pozyskane w ten sposób materiały wsparły budowę pałacu Dohnów. W XVII wieku w czasie przemarszu wojsk szwedzkich miasto poniosło znaczne straty. W 1656 żołnierze szwedzcy w celach rabunkowych rozbijali nawet trumny, grabiąc znajdujące się przy zmarłych kosztowności. Kolejną,klęską która dotknęła w XVII wieku Morąg był pożar w 1697 roku. Wówczas zniszczony został ratusz i zameczek Dohnów, spłonęło też Polskie Przedmieście. Odbudowa miasta zajęła około 50 lat. W 1807 miasto zajęły wojska Napoleona, stacjonował tu marszałek Bernadotte, późniejszy król Szwecji - Karol XIV Jan i Norwegii - Karol III. Prawdopodobnie w Morągu przebywał również generał Jan Henryk Dąbrowski. Wojska napoleońskie ponownie przeszły przez miasto w 1812 roku. Wtedy tez doszło do zatargu mieszczan z żołnierzami armii francuskiej (napoleoński marszałek pisemnie domagał się ukarania winnych mieszczan, grożąc zniszczeniem miasta. Pożary z lat 1822, 1848, 1858 i 1868 czyniły mniejsze lub większe zniszczenia w Morągu. W roku 1939 w Morągu mieszkało 7212 osób.

Obecnie funkcję burmistrza sprawuje Tadeusz Zbigniew Sobierajski [1]. W Morągu działa Straż Miejska.

Gospodarka

W mieście działają m. in.: salon meblowy, hurtownia materiałów budowlanych, hurtownia artykułów spożywczych, 3 hotele, sklep i serwis komputerowy, agencja ochrony, agencja ubezpieczeniowa, szkoły nauki jazdy, biura rachunkowe, zakład stolarski, sklepy spożywcze i wielobranżowe, warsztaty samochodowe, prywatne gabinety lekarskie.

Kultura

W miejscowości działa Morąski Dom Kultury[2] i Miejska Biblioteka Publiczna, założona w 1946 roku. Od 1964 roku w mieście działa Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera. W 2008 roku powstał Chór Żeński „Passionata”. Natomiast w 1993 roku powołano do życia Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej „Herder”.

W mieście działa Stowarzyszenie „Morąskie Bractwo Historyczne - Mawrin”[3], Morąskie Stowarzyszenie Motocyklowe "Szerszeń"[4], Związek Ukraińców w Polsce oddział Morąg[5], Lokalna Organizacja Turystyczna „Kraina Nieodkrytych Tajemnic”[6] oraz Fundacja Promocji Przedsiębiorczości Pogezania. W mieście wydawana jest ''Gazeta Morąska''. Lokalną telewizję reprezentuje ''Morąski Serwis Informacyjny''.

Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu
Zamek w Morągu.Skrzydło północno-zachodnie

Ludzie związani z miejscowością:


Zabytkowa wieża ciśnień w Morągu

Szkolnictwo

W Morągu funkcjonują 3 przedszkola,3 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 4 licea, 2 technika, szkoła zawodowa oraz szkoła policealna.

Plik:Rynek w Morągu ok.1910 roku.jpg
Rynek w Morągu ok.1910 roku

Zabytki:


Bibliografia:

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2011.
  2. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach, Olsztyn 2006.
  3. Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939, Olsztyn 2005.
  4. Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
  5. Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
  6. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  7. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r., Warszawa 2012  ; http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13647_PLK_HTML.htm [data dostępu: 13.08.2013]
  8. Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 13.08.2013]
  9. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html [data dostępu: 13.08.2013]

Przypisy

  1. Skocz do góry ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/morag_gmina_miejska/93/Burmistrz/ [data dostępu: 10.09.2013]
  2. Skocz do góry ↑ http://www.morag.drv.pl/mdk/index.php/o-nas/moraski-dom-kultury [data dostępu: 10.09.2103]
  3. Skocz do góry ↑ http://www.mawrin.webserwer.pl/pliki/projekt/projekt.htm [data dostępu: 10.09.2013]
  4. Skocz do góry ↑ http://www.msmszerszen.pl/[data dostępu: 10.09.2013]
  5. Skocz do góry ↑ http://www.zup.ukraina.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=5&Itemid=8[data dostępu: 10.09.2013]
  6. Skocz do góry ↑ http://www.lot.mazury.pl/[data dostępu: 10.09.2013]



Zobacz też

Emzet (dyskusja) 16:25, 28 wrz 2013 (CEST) Emzet (dyskusja) 01:44, 28 wrz 2013 (CEST)

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Morąg&oldid=11797”