Nowe Kiejkuty

Nowe Kiejkuty
Nowe Kiejkuty na pocztówce sprzed 1945 roku
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Dźwierzuty
Liczba ludności (2010)	325
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-120
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nowe Kiejkuty
Położenie na mapie Polski Nowe Kiejkuty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nowe Kiejkuty (niem. Neu Keykuth) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 10 km na północ od Szczytna, na północ od Jeziora Wałpusz, przy drodze nr 600 w kierunku Mrągowa oraz linii kolejowej na linii Szczytno-Biskupiec.

Dzieje miejscowości

Przed podbojem krzyżackim gmina Dźwierzuty jak i sąsiednie była częścią Galindii, a następnie częścią prokuratorii szczycieńskiej przeznaczoną do nadań dla rycerstwa w zamian za zasługi dla Zakonu. Dzisiejszy teren gminy zasadniczo pokrywa się z dwoma latyfundiami feudalnymi tzw. dobrami dźwierzuckimi i rańskimi. Obdarowani rycerze we własnym zakresie zakładali nowe wsie czynszowe, dwory i folwarki, a także często sprzedawali, zamieniali lub tracili własne majątki, stąd spora liczba kolejnych właścicieli. Wieś została założona pod koniec XIV wieku (po raz pierwszy wymieniana jest w 1399 roku). W 1406 roku była to wieś czynszowa obejmująca 40 łanów, w tym 4 łany sołeckie. Zasiedlanie wsi najwyraźniej postępowało stosunkowo powoli, ponieważ w 1520 roku aż 24 łany były puste. W XVI wieku istniała tu karczma.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych 1782 – 29 gospodarstw 1818 – 180 osób, 34 gospodarstwa 1939 – 401 osób Miejscowość jest siedzibą sołectwa. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Bernarda Mikulak . W Nowych Kiejkutach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Sport

W miejscowości działa klub piłkarski FC Nowe Kiejkuty.

Turystyka

W okolicach miejscowości zlokalizowane są ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, stadniny koni

Zabytki:

• W centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej. Pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce.Do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika. Pomnik został wzniesiony w roku 1937.
• Cmentarz ewangelicki z XIX wieku
• Budynek dawnej stacji kolejowej z początków XX wieku, zaadoptowany obecnie na mieszkania prywatne

Budynek stacji kolejowej w Nowych Kiejkutach

Bibliografia:

1. Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 3-6.
2. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
3. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
4. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
5. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 10.09.2013]
7. Oficjalna Strona Gminy Dźwierzuty: http://www.gminadzwierzuty.pl/?mdAktualnosci-cmPokaz-254 [data dostępu: 10.09.2013]
8. Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kiejkuty [data dostępu: 10.09.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 16:10, 22 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 16:10, 22 wrz 2013 (CEST)