Andrzej Batory: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Ciekawostki) |
|||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|pseudonim = | |pseudonim = | ||
|grafika = Batory.jpg | |grafika = Batory.jpg | ||
| − | |opis grafiki = Andrzej Batory | + | |opis grafiki = Andrzej Batory<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Batory1.jpg Commons Wikimedia] [12.09.2013] |
|podpis = | |podpis = | ||
|data urodzenia = 1563 r. | |data urodzenia = 1563 r. | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|data śmierci = 3 listopad 1599 | |data śmierci = 3 listopad 1599 | ||
|miejsce śmierci = Pasztorbuekk | |miejsce śmierci = Pasztorbuekk | ||
| − | |przyczyna śmierci = | + | |przyczyna śmierci = zabity przez chłopów szeklerskich |
|miejsce spoczynku = | |miejsce spoczynku = | ||
|zawód = | |zawód = | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| + | '''Andrzej Batory''' (ur. 1563 w Siedmiogrodzie, zm. 3 listopada 1599 w Pasztorbuekk koło Csikszentdomokos, rum. Sândominic) – książę Siedmiogrodu, [[biskup warmiński]], kardynał. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Życiorys == | ||
| + | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | + | W latach 1578-1583 Batory zdobył wykształcenie w Kolegium Jezuitów w Pułtusku. Odbył tam kurs języka polskiego pod kierunkiem ks. Jakuba Wujka. Studia zaś ukończył w Rzymie. | |
| + | <br/> | ||
| + | === Praca === | ||
| − | + | W 1581 r. został [[Kanonik warmiński| kanonikiem warmińskim]], a w 1583 r. proboszczem w [[Miechowo |Miechowie]]. 28 lipca 1584 r. otrzymał nominację papieską na biskupa [[Koadiutor |koadiutora]], [[Ordynariusz |ordynariusza]] warmińskiego [[lkwim: Marcin Kromer| Marcina Kromera]]. Nie przyjął jednak święceń biskupich. Batory nie był nawet kapłanem. Przyjął jedynie święcenia na [[Subdiakon |subdiakona]]. | |
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | W 1584 r. Grzegorz XIII mianował Batorego na kardynała-diakona. Potrzebował, bowiem poparcia króla Polski w walce z Turcją. W trakcie nominacji biskup otrzymał tytuł Sancti Adriani in Foro, który w 1587 r. zmieniono na Sancti Angeli in Foro Piscium. Batory przybył ponownie do Rzymu w 1586 r., jako królewski wysłannik do kolejnego papieża, Sykstusa V. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Po śmierci Stefana Batorego, kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski wysunął kandydaturę kardynała Andrzeja na króla Polski. Kandydatura ta nie spotkała się z aprobatą kręgów szlacheckich. W 1589 r. Batory, zaś uzyskał polski [[indygenat]]. Andrzejowi Batoremu obiecano również następstwo na diecezji krakowskiej. Biskupem krakowski wybrano, jednak kardynała Jerzego Radziwiłła. Ostatecznie Andrzej Batory został następcą biskupa [[lkwim: Marcin Kromer |Marcina Kromera]] i 1589 r. objął w zarząd [[Diecezja warmińska| diecezję warmińską]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | |
| − | + | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | |
| + | |||
| + | Andrzej Batory był świeckim zarządcą diecezji, bowiem nie posiadał święceń kapłańskich. Interesował się przede wszystkim życiem kościelnym i działalnością zakonów, które wspierał w duchu reformy soboru trydenckiego. W 1594 r. przeprowadził [[Warmiński synod diecezjalny |warmiński synod diecezjalny]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Batory otaczał się humanistami, sprowadził na [[Warmia |Warmię]] wielu Węgrów. Był miłośnikiem polowań - na jego polecenie zbudowano dworek myśliwski w [[Bęsia|Bęsi]] i przekształcono [[lkwim:Zamek w Reszlu|zamek w Reszlu]] w letnią rezydencję myśliwską. Ufundował w [[lkwim:Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie |kościele franciszkanów]] w [[Barczewo |Barczewie]] własny nagrobek w stylu renesansowym, w którym nie został pochowany. Biskup pozostawił po sobie bogaty księgozbiór. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Batory źle zarządzał majątkiem biskupstwa, gdyż jeszcze jego następca - [[Szymon Rudnicki]] spłacał pozostawione przez niego długi. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | + | W 1599 r. jego stryjeczny bart - Zygmunt Batory przekazał mu władzę w Siedmiogrodzie. Batory udał się tam, został jednak pokonany przez hospodara wołoskiego - Michała Walecznego w bitwie pod Sybinem. Podczas ucieczki do Mołdawii Batory zginął zamordowany przez chłopów szeklerskich. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
===Ciekawostki=== | ===Ciekawostki=== | ||
| − | Andrzej Batory był | + | Andrzej Batory był synem Andrzeja Batorego i Małgorzaty Majláth, bratankiem króla Polski - Stefana. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 51: | Linia 62: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Wielkie postaci Warmii i Mazur|Batory, Andrzej]] | |
| − | + | [[Kategoria: Biskupi warmińscy|Batory, Andrzej]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński|Batory, Andrzej]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|Batory, Andrzej]] |
| + | [[Kategoria: 1501-1600|Batory, Andrzej]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:58, 7 lut 2015
| Andrzej Batory | |
| | |
![Andrzej BatoryŹródło: Commons Wikimedia [12.09.2013]](/index.php/Plik:Batory.jpg) Andrzej Batory
Źródło: Commons Wikimedia [12.09.2013] | |
| Data i miejsce urodzenia | 1563 r. Siedmiogród |
| Data i miejsce śmierci | 3 listopad 1599 Pasztorbuekk |
| Przyczyna śmierci | zabity przez chłopów szeklerskich |
Andrzej Batory (ur. 1563 w Siedmiogrodzie, zm. 3 listopada 1599 w Pasztorbuekk koło Csikszentdomokos, rum. Sândominic) – książę Siedmiogrodu, biskup warmiński, kardynał.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
W latach 1578-1583 Batory zdobył wykształcenie w Kolegium Jezuitów w Pułtusku. Odbył tam kurs języka polskiego pod kierunkiem ks. Jakuba Wujka. Studia zaś ukończył w Rzymie.
Praca
W 1581 r. został kanonikiem warmińskim, a w 1583 r. proboszczem w Miechowie. 28 lipca 1584 r. otrzymał nominację papieską na biskupa koadiutora, ordynariusza warmińskiego Marcina Kromera. Nie przyjął jednak święceń biskupich. Batory nie był nawet kapłanem. Przyjął jedynie święcenia na subdiakona.
W 1584 r. Grzegorz XIII mianował Batorego na kardynała-diakona. Potrzebował, bowiem poparcia króla Polski w walce z Turcją. W trakcie nominacji biskup otrzymał tytuł Sancti Adriani in Foro, który w 1587 r. zmieniono na Sancti Angeli in Foro Piscium. Batory przybył ponownie do Rzymu w 1586 r., jako królewski wysłannik do kolejnego papieża, Sykstusa V.
Po śmierci Stefana Batorego, kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski wysunął kandydaturę kardynała Andrzeja na króla Polski. Kandydatura ta nie spotkała się z aprobatą kręgów szlacheckich. W 1589 r. Batory, zaś uzyskał polski indygenat. Andrzejowi Batoremu obiecano również następstwo na diecezji krakowskiej. Biskupem krakowski wybrano, jednak kardynała Jerzego Radziwiłła. Ostatecznie Andrzej Batory został następcą biskupa Marcina Kromera i 1589 r. objął w zarząd diecezję warmińską.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Andrzej Batory był świeckim zarządcą diecezji, bowiem nie posiadał święceń kapłańskich. Interesował się przede wszystkim życiem kościelnym i działalnością zakonów, które wspierał w duchu reformy soboru trydenckiego. W 1594 r. przeprowadził warmiński synod diecezjalny.
Batory otaczał się humanistami, sprowadził na Warmię wielu Węgrów. Był miłośnikiem polowań - na jego polecenie zbudowano dworek myśliwski w Bęsi i przekształcono zamek w Reszlu w letnią rezydencję myśliwską. Ufundował w kościele franciszkanów w Barczewie własny nagrobek w stylu renesansowym, w którym nie został pochowany. Biskup pozostawił po sobie bogaty księgozbiór.
Batory źle zarządzał majątkiem biskupstwa, gdyż jeszcze jego następca - Szymon Rudnicki spłacał pozostawione przez niego długi.
W 1599 r. jego stryjeczny bart - Zygmunt Batory przekazał mu władzę w Siedmiogrodzie. Batory udał się tam, został jednak pokonany przez hospodara wołoskiego - Michała Walecznego w bitwie pod Sybinem. Podczas ucieczki do Mołdawii Batory zginął zamordowany przez chłopów szeklerskich.
Ciekawostki
Andrzej Batory był synem Andrzeja Batorego i Małgorzaty Majláth, bratankiem króla Polski - Stefana.
Bibliografia
Obłąk Jan, Kopiczko Andrzej, Historia diecezji i archidiecezji warmińskiej, Olsztyn 2010, 261 ss.
