Biała Olecka: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Położenie) |
|||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Biała Olecka | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Białej Oleckiej |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Biała Olecka. Pałac.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Biała Olecka. Pałac.<br>Fot. Marek i Ewa Wojciechowscy. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Biala_Olecka_01.jpg Commons Wikimedia] [06.06.2014] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 54 |minutN = 08 |sekundN = 00 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 22 |minutE = 31 |sekundE = 00 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Biała Olecka ''' (niem. ''Bialla'', od 1903 r. ''Billstein'') – | + | ''' Biała Olecka ''' (niem. ''Bialla'', od 1903 r. ''Billstein'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)|gminie Olecko]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 66 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Lenarty]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Stanisław Ciechanowicz]]<ref>[http://www.umolecko.bip.doc.pl/ Strona Urzędu Miasta w Olecku] [05.12.2013]</ref>. |
| − | |||
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 66 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Lenarty]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Stanisław Ciechanowicz]]<ref>http://www.umolecko.bip.doc.pl/ | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części [[Pojezierze Zachodniosuwalskie|Pojezierza Zachodniosuwalskiego]], nad rzeką [[Lega | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części [[Pojezierze Zachodniosuwalskie|Pojezierza Zachodniosuwalskiego]], nad rzeką [[Rzeka Lega|Legą]], 12 km na północ od [[Olecko|Olecka]]. Na północ od wsi znajdowało się dawniej jezioro. Obecnie tereny te zwane są Bialskimi Łąkami (ok. 66 ha). |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1562 roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] nadał Jerzemu von Diebesowi 150 łanów na [[ | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1562 roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] nadał Jerzemu von Diebesowi 150 łanów na [[Prawo lenne|prawie lennym]], zwalniając go również na 20 lat od podatków. Cześć owego nadania (66 łanów) stanowiła wieś [[Plewki]], zaś na pozostałych łanach powstała wieś szlachecka [[Drozdowo]] oraz majątek ziemski w Białej Oleckiej. Biała należała do [[Parafia ewangelicka w Mieruniszkach|parafii ewangelickiej w Mieruniszkach]]. Pod koniec XVII wieku mieszkał tutaj major wojsk polskich [[Gotard von Buddenbrock]], zaś w połowie następnego stulecia polski nadleśniczy [[Ludwik Kazimierz Daszkiewicz]]. W XVIII wieku majątek należał do polskich rodzin szlacheckich: [[Rodzina Semkowskich|Semkowskich]] i [[Rodzina Warkojów|Warkojów]]. W tym samym okresie wybudowano w Białej młyn. W połowie XIX wieku wieś i majątek liczyły łącznie 291 mieszkańców, a pod koniec tego samego stulecia majątek obejmował 664 ha i należał do największych w powiecie oleckim. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojnie światowej]] na bazie majątku utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. |
| − | Szkołę we wsi założono w 1765 roku. W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a | + | Szkołę we wsi założono w 1765 roku. W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a do ośmiu klas uczęszczało ogółem 102 dzieci. |
| + | <br/> | ||
| + | == Religia == | ||
| + | Od 1991 r. wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Judzikach |parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Judzikach]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Pałac w Białej Oleckiej| | + | *[[lkwim:Pałac w Białej Oleckiej|zespół pałacowo-parkowy]] z początku XX wieku: pałac, park, spichlerz, gorzelnia, chlewnia, obora (obecnie magazyn), stajnia (obecnie mieszalnia pasz), kuźnia, dom ogrodnika (obecnie budynek mieszkalny), stodoła |
| − | * | + | *zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy |
| − | * | + | *most kolejowy na nieczynnej linii wąskotorowej Olecko - Garbas (woj. podlaskie), 1911 |
| − | * | + | *most drogowy nad nieczynną linią wąskotorową Olecko - Garbas, 1911 |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://umolecko.bip.doc.pl/ Gminna Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://wikipedia.pl/ Wikipedia] [06.06.2014] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olecki]] | |
| − | + | [[Kategoria: Olecko (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 13:04, 7 lut 2015
| Biała Olecka | |
| | |
![Biała Olecka. Pałac.Fot. Marek i Ewa Wojciechowscy. Źródło: Commons Wikimedia [06.06.2014]](/index.php/Plik:Bia%C5%82a_Olecka._Pa%C5%82ac.jpg) Biała Olecka. Pałac.
Fot. Marek i Ewa Wojciechowscy. Źródło: Commons Wikimedia [06.06.2014] | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Olecko |
| Sołectwo | Lenarty |
| Liczba ludności (2010) | 66 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Biała Olecka | |
| Położenie na mapie Polski  Biała Olecka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Biała Olecka (niem. Bialla, od 1903 r. Billstein) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 66 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Lenarty, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Stanisław Ciechanowicz[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części Pojezierza Zachodniosuwalskiego, nad rzeką Legą, 12 km na północ od Olecka. Na północ od wsi znajdowało się dawniej jezioro. Obecnie tereny te zwane są Bialskimi Łąkami (ok. 66 ha).
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1562 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał Jerzemu von Diebesowi 150 łanów na prawie lennym, zwalniając go również na 20 lat od podatków. Cześć owego nadania (66 łanów) stanowiła wieś Plewki, zaś na pozostałych łanach powstała wieś szlachecka Drozdowo oraz majątek ziemski w Białej Oleckiej. Biała należała do parafii ewangelickiej w Mieruniszkach. Pod koniec XVII wieku mieszkał tutaj major wojsk polskich Gotard von Buddenbrock, zaś w połowie następnego stulecia polski nadleśniczy Ludwik Kazimierz Daszkiewicz. W XVIII wieku majątek należał do polskich rodzin szlacheckich: Semkowskich i Warkojów. W tym samym okresie wybudowano w Białej młyn. W połowie XIX wieku wieś i majątek liczyły łącznie 291 mieszkańców, a pod koniec tego samego stulecia majątek obejmował 664 ha i należał do największych w powiecie oleckim. Po II wojnie światowej na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Szkołę we wsi założono w 1765 roku. W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a do ośmiu klas uczęszczało ogółem 102 dzieci.
Religia
Od 1991 r. wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Judzikach.
Zabytki
- zespół pałacowo-parkowy z początku XX wieku: pałac, park, spichlerz, gorzelnia, chlewnia, obora (obecnie magazyn), stajnia (obecnie mieszalnia pasz), kuźnia, dom ogrodnika (obecnie budynek mieszkalny), stodoła
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy
- most kolejowy na nieczynnej linii wąskotorowej Olecko - Garbas (woj. podlaskie), 1911
- most drogowy nad nieczynną linią wąskotorową Olecko - Garbas, 1911
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Bibliografia
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Gminna Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Wikipedia [06.06.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Miasta w Olecku [05.12.2013]
