Gorzekały

Gorzekały
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Orzysz
Sołectwo	Wierzbiny
Liczba ludności (2010)	252
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-250
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gorzekały
Położenie na mapie Polski Gorzekały
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gorzekały (niem. Gorzekallen,od 1938 r. Gortzen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 252 mieszkańców.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego, w odległości około 7 km na południowy wschód od Orzysza, wzdłuż drogi z Orzysza do Drygał, w pobliżu Bemowa Piskiego.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1542 roku, gdy 6 łanów na prawie magdeburskim zakupili tu bracia Michał, Adam i Maciej Gorzekałowie z Zalesia (Powiat piski); otrzymali oni również zgodę na założenie karczmy. Wieś zwana była początkowo Gorsikallen, następnie utrwaliła się nazwa Gorzekallen. Miejscowość początkowo należała do parafii ewangelickiej w Orzyszu, zaś od lat 70. XVI wieku do parafii w Klusach. Po II wojnie światowej część areału wsi przejęło Ludowe Wojsko Polskie; grunty te zostały włączone do poligonu w Orzyszu. We wsi utworzono natomiast Wojskowe Gospodarstwo Rolne.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 79 osób

• 1933 r. – 156 osób

• 1939 r. – 176 osób

Ludzie związani z miejscowością

Zimą 1954 roku w Gorzekałach przebywał Jarosław Iwaszkiewicz. Zatrzymał się w pokoju urządzonym przez Wiesława Kępińskiego, wychowanka Iwaszkiewicza i jego żony Anny, który odbywał wówczas służbę wojskową w Bemowie Piskim. W czasie pobytu w Gorzekałach Iwaszkiewicz pracował m.in. nad utworami Chopin oraz Ze wspomnień.

Iwaszkiewicz następująco opisywał Gorzekały: Najcudowniejsza rzecz tutaj to cisza. Tak kompletna, zupełna jak wysoko w górach. Czasami szosą przed domem przejedzie samochód, ale potem jeszcze ciszej. Zwłaszcza jak się wyjdzie w pole czy w las – to idealne miejsce.

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na południowym skraju wsi; zdewastowany
• dawny cmentarz ewangelicki; obecnie na terenie poligonu w Orzyszu

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013] Strona Gminy Orzysz [29.08.2013] Fotosik.pl [08.07.2014]