Mikołaj Tungen

Mikołaj Tungen
Mikołaj Tungen, źródło:Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
Data i miejsce śmierci	14 luty 1489 r. Lidzbark Warmiński
Zawód	biskup warmiński

Mikołaj Tungen, (niem. Nicolaus von Tüngen) (zm. 14 lutego 1489 w Lidzbarku Warmińskim) – biskup warmiński.

Życiorys

Urodził się w średniozamożnej warmińskiej rodzinie mieszczańskiej, pochodzącej z Ornety. Od początku swoich młodzieńczych lat był związany z kościołem katolickim i jego strukturami administracyjnymi, m. in w Rzymie. Tutaj, jako sekretarz pracował długi czas w Kurii Rzymskiej. W latach apogeum kariery kościelnej został wybrany najpierw w 1459 r kanonikiem wrocławskim, a później został również kanonikiem warmińskim. W 1466 r. objął funkcję dziekana warmińskiej kapituły katedralnej. Po śmierci biskupa warmińskiego Pawła Legendorfa został wybrany na jego następcę przez kapitułę w dniu 10 sierpnia 1467 r. Ponad rok później, 4 listopada 1468 r. Tungen przyjął w Rzymie sakrę biskupią.
W historii biskup Tungen jest znany jako oponent króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka, gdyż nie chciał złożyć mu hołdu z diecezji warmińskiej i współpracował z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego. Ten zaś nie uznał wyboru Mikołaja Tungena na urząd biskupa warmińskiego. Doszło do wybuchu wojny między Polską a państwem zakonu krzyżackiego w Prusach, która toczyła się przede wszystkim w 1479 r. Mikołaj Tungen wszczął działania mające na celu objęcie biskupstwa i równocześnie uniezależnienie jego Warmii od Polski. Wsparty przez zakon krzyżacki Tungen przejął większość zamków i miast. Wojna z królem polskim Kazimierzem otrzymała w historii nazwę wojny popiej (biskupiej). Tungen szukał również wsparcia u króla Węgier Macieja Korwina, oddając mu w protekcję nad diecezję warmińską.
Jeszcze przed wojną popią król Kazimierz Jagiellończyk wyznaczył na nowego biskupa warmińskiego Wincentego Kiełbasę, który był biskupem chełmińskim oraz administratorem diecezji pomezańskiej. Wyboru nie zatwierdził jednak papież. Wolę króla uznała jedynie kapituła warmińska, powierzając Kiełbasie tymczasowe zarządzanie diecezją warmińską. W konsekwencji wygranej wojny biskup Tungen złożył przyrzeczenie współpracy z królem polskim Kazimierzem.
Rezygnacja Wincentego Kiełbasy o ubieganie się o godność biskupa warmińskiego nie oznaczała rezygnacji polskiego króla z dalszych kroków dyplomatycznych w tym zakresie. Kazimierz Jagiellończyk interweniował u papieża Pawła II, który nakazał Tungenowi rezygnację z diecezji warmińskiej. Następca Pawła II, Sykstus IV mianował Tungena biskupem w Kamieniu Pomorskim. Nowym biskupem warmińskim wybrano ostatecznie w 1471 r. Andrzeja Oporowskiego, archidiakona gnieźnieńskiego i sekretarza królewskiego. Nominacja Oporowskiego nie zmieniła jednak politycznej sytuacji na Warmii. Sam nominat nie został dopuszczony do objęcia rządów wobec protestów kleru warmińskiego oraz stanów pruskich, natomiast wobec zawartego porozumienia między królami Kazimierzem i Maciejem Korwinem znacznie osłabła pozycja biskupa warmińskiego. Wojska polskie ostatecznie zajęły Warmię. Zostały podjęte wówczas rokowania pokojowe, które zakończyły się rozejmem w Piotrkowie. Porozumienie z 15 lipca 1479 r przywróciło zwierzchność króla Polski nad Warmią, nałożyło na biskupa obowiązek składania przysięgi wierności królowi. Zobowiązano także kapitułę warmińską, aby wybierając nowego biskupa kierowała się zasadą, iż ma to być "osoba miła królowi". Na mocy tego porozumienia Tungen złożył hołd i został przyjęty do grona senatorów polskich.
Po zakończeniu wojny popiej, biskup zajął się odbudową diecezji warmińskiej. Był fundatorem ołtarza w kościele św. Jerzego w Królewcu, przeznaczył także testamentem duże kwoty klasztorom i kościołom w diecezji. Pozostał do końca życia w faktycznej opozycji wobec króla, m.in. zawarł konfederację ze stanami pruskimi (1485 r.) w obronie ich przywilejów. Jako zwolennik niezależności Warmii, Tungen żywił wielkie obawy w związku z planami króla mianowania kolejnym biskupem warmińskim królewicza Fryderyka Jagiellończyka. Aby temu zapobiec, będący już w podeszłym wieku biskup podjął w Rzymie starania o wyznaczenie koadiutora, na którego upatrzył Łukasza Watzenrode. Zabiegi te przerwała śmierć Tungena, jednak jego wola została zrealizowana i kapituła wybrała Watzenrodego na biskupa.

Bibliografia

Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa 2000.
Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, Olsztyn 1988.
Sikorski J., Prywatne życie Mikołaja Kopernika, Olsztyn 1985.
Szorc A., Dzieje diecezji warmińskiej (1243–1991), Olsztyn 1991.