Działalność pozarolnicza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ''' Działalność pozarolnicza ''' – każda działalność prowadzona na wsi | + | ''' Działalność pozarolnicza ''' – każda działalność prowadzona na wsi niekwalifikująca się jako działalność rolnicza. Jednostki gospodarcze, które powstają na obszarach wiejskich, to na ogół drobne firmy. Większość z nich to firmy jednoosobowe lub rodzinne. Majątek firmy powstał najczęściej w wyniku gromadzenia środków własnych lub z pomocą rodziny, rzadziej – znajomych, najrzadziej – w wyniku zaciągania kredytu bankowego<ref> Gotkiewicz W., Brodziński Z., Szalkiewicz W. 2000. ''Dodatkowe i alternatywne źródła dochodów na obszarach wiejskich.'' Wyd. CROW UWM w Olsztynie </ref>. Działalność pozarolnicza to sposób na zwiększenie różnorodności zadań realizowanych na wsi i szansa na poprawę rozmiarów i struktury budżetów domowych <ref> Kociszewska I., Pańczak A. 2008. ''Przesłanki rozwoju pozarolniczej działalności ludności wiejskiej po akcesji Polski do Unii Europejskiej''. w: ''Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia'', pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 34-45.</ref>.<br/><br> |
| − | |||
== Ogólna charakterystyka == | == Ogólna charakterystyka == | ||
| − | Pozarolnicza działalność gospodarcza w kontekście indywidualnego gospodarstwa rolnego jest to wykorzystanie zasobów (kapitałowych, siły roboczej, gruntów), którymi dysponuje gospodarstwo rolne do prowadzenia dodatkowej działalności | + | Pozarolnicza działalność gospodarcza w kontekście indywidualnego gospodarstwa rolnego jest to wykorzystanie zasobów (kapitałowych, siły roboczej, gruntów), którymi dysponuje gospodarstwo rolne do prowadzenia dodatkowej działalności niezwiązanej bezpośrednio z rolnictwem. Prowadzenie tego typu działalności pozwala na uzyskiwanie dodatkowych dochodów i kapitałowe zasilenie gospodarstwa<ref>Kołodziejczyk D. 2005. ''Pozarolnicza działalność gospodarcza w indywidualnych gospodarstwach rolnych w skali gmin'', [w:] ''Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich'', pod red. E. Pałki. Studia Obszarów wiejskich. T. V, s. 23-33 </ref>. |
| − | Rozwój obszarów wiejskich nie może bazować wyłącznie na rozwoju rolnictwa, istotnym elementem zmian dokonujących się na wsi jest rozwój przedsiębiorczości pozarolniczej, często połączonej z działalnością rolniczą. Tego typu działania przyczyniają się do przeobrażeń struktury społeczno-ekonomicznej oraz prowadzą do wzrostu efektywności gospodarowania w rolnictwie <ref> Żmija J. 2003. ''Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich'' | + | Rozwój obszarów wiejskich nie może bazować wyłącznie na rozwoju rolnictwa, istotnym elementem zmian dokonujących się na wsi jest rozwój przedsiębiorczości pozarolniczej, często połączonej z działalnością rolniczą. Tego typu działania przyczyniają się do przeobrażeń struktury społeczno-ekonomicznej oraz prowadzą do wzrostu efektywności gospodarowania w rolnictwie <ref> Żmija J. 2003. ''Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich'', [w:] ''Przedsiębiorstwo i rynek'', pod red. M. Łaguny. Wyd. UWM, Olsztyn, 11-23</ref>. Działalność taka może koncentrować się wokół wielokierunkowego wykorzystania produktów rolniczych, rolniczych środków produkcji, dzięki czemu tworzy się ogromną gamę nowych dóbr i usług <ref> Kłodziński M., ''Wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich w Polsce i krajach Unii Europejskiej''. Wyd. SGGW, Warszawa 1996</ref>. |
| − | Liczba gospodarstw rolniczych w Polsce, które prowadzą dodatkowo działalność pozarolniczą rośnie. W 2002 r. dotyczyło to ponad 363 tys., natomiast w 2005 r. już 57% rodzin wiejskich żyło w pracy poza gospodarstwami rolniczymi <ref> Błąd M. | + | Liczba gospodarstw rolniczych w Polsce, które prowadzą dodatkowo działalność pozarolniczą rośnie. W 2002 r. dotyczyło to ponad 363 tys., natomiast w 2005 r. już 57% rodzin wiejskich żyło w pracy poza gospodarstwami rolniczymi <ref> Błąd M., ''Dywersyfikacja ekonomiczna wsi'', [w:] ''Polska wieś. Raport o stanie wsi 2006.'' pod red. nauk. J. Wilkina, I. Nurzyńskiej. Wyd. FDPA, Warszawa, 75-86 </ref>. Aktywizacja gospodarcza na terenach wiejskich wynika z postępującej modernizacji rolnictwa, jak również przejmowania przez wieś nowych funkcji pozarolniczych. Jej rozwój przynosi obszarom wiejskim wiele korzyści zarówno o charakterze ekonomicznym (dywersyfikacja dochodów), jak i nieekonomicznym: wzrost samooceny, tworzenie miejsc pracy.<br/> |
Z danych GUS wynika, że w 2009 r. ze względu na prowadzony rodzaj działalności na wsi największy udział stanowiły podmioty zajmujące się: handlem; naprawą pojazdów samochodowych; transportem i gospodarką magazynową; zakwaterowaniem i gastronomią; informacją i komunikacją oraz przemysłem i budownictwem. | Z danych GUS wynika, że w 2009 r. ze względu na prowadzony rodzaj działalności na wsi największy udział stanowiły podmioty zajmujące się: handlem; naprawą pojazdów samochodowych; transportem i gospodarką magazynową; zakwaterowaniem i gastronomią; informacją i komunikacją oraz przemysłem i budownictwem. | ||
== Działalność pozarolnicza w województwie warmińsko-mazurskim == | == Działalność pozarolnicza w województwie warmińsko-mazurskim == | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego w 2000 r. wynosiła 23 075, czyli 22,5% ich ogólnej liczby w województwie. Pomiędzy 2000 a 2009 rokiem ich liczba wzrosła do 29 599 (28,3%) i stanowiła 25,8% ich ogólnej liczby w województwie | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej na obszarach wiejskich [[województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] w 2000 r. wynosiła 23 075, czyli 22,5% ich ogólnej liczby w województwie. Pomiędzy 2000 a 2009 rokiem ich liczba wzrosła do 29 599 (28,3%) i stanowiła 25,8% ich ogólnej liczby w województwie. |
| − | |||
| − | + | W 2000 r. na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. mieszkańców wahała się od 183 w gminie Górowo Iławeckie do 910 w gminie Ruciane-Nida i była zróżnicowana przestrzennie. Największe natężenie działalności pozarolniczej występowało w gminach wiejskich w pobliżu większych miast województwa głównie Olsztyna i Elbląga. Do 2009 r. liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. mieszkańców na obszarach wiejskich województwa wzrosła i wahała się od 226 w gminie Korsze do 1120 w gminie Stawiguda. Podobnie jak w 2000 roku najwyższe wartości wskaźnika uzyskały gminy położone w pobliżu większych miast, głównie [[Olsztyn|Olsztyna]] i [[Elbląg|Elbląga]] oraz w pasie pojezierzy w gminach w środkowej części województwa, co świadczy o wzroście ich aktywności ekonomicznej<ref>Goraj S., Gwiaździńska-Goraj M., ''Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego.'' Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich nr 2, 2011, s. 171-181</ref>. | |
| − | + | Istotną barierą rozwoju działalności pozarolniczej w województwie warmińsko-mazurskim są: niski poziom wykształcenia ludności, zły stan infrastruktury, brak kapitału, niekorzystne uwarunkowania gospodarcze. Problem ten dotyczy zwłaszcza gmin typowo rolniczych o położeniu przygranicznym, oddalonych od większych ośrodków miejskich. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Błąd M. 2006. ''Dywersyfikacja ekonomiczna wsi.'' w: ''Polska wieś. Raport o stanie wsi 2006''. pod red. nauk. J. Wilkina, I. Nurzyńskiej. Wyd. FDPA, Warszawa, 75-86.<br/> | ||
| + | Goraj S. Gwiaździńska-Goraj M. 2011. ''Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego.'' Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich nr 2, s. 171-181.<br/> | ||
| + | Gotkiewicz W., Brodziński Z., Szalkiewicz W. 2000. ''Dodatkowe i alternatywne źródła dochodów na obszarach wiejskich.'' Wyd. CROW UWM w Olsztynie.<br/> | ||
| + | Kłodziński M. 1996. ''Wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich w Polsce i krajach Unii Europejskiej.'' Wyd. SGGW, Warszawa.<br/> | ||
| + | Kociszewska I., Pańczak A. 2008. ''Przesłanki rozwoju pozarolniczej działalności ludności wiejskiej po akcesji Polski do Unii Europejskiej''. w: ''Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia'', pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 34-45.<br/> | ||
| + | Kołodziejczyk D. 2005. ''Pozarolnicza działalność gospodarcza w indywidualnych gospodarstwach rolnych w skali gmin.'' w: ''Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich'', pod red. E. Pałki. Studia Obszarów wiejskich. T. V, s. 23-33.<br/> | ||
| + | Żmija J. 2003. ''Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich.'' w: ''Przedsiębiorstwo i rynek'', pod red. M. Łaguny. Wyd. UWM, Olsztyn, 11-23.<br/> | ||
| + | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria:Gospodarka]] [[Kategoria:Rolnictwo | + | [[Kategoria:Gospodarka]] [[Kategoria:Rolnictwo]] |
Wersja z 15:33, 22 lut 2015
Działalność pozarolnicza – każda działalność prowadzona na wsi niekwalifikująca się jako działalność rolnicza. Jednostki gospodarcze, które powstają na obszarach wiejskich, to na ogół drobne firmy. Większość z nich to firmy jednoosobowe lub rodzinne. Majątek firmy powstał najczęściej w wyniku gromadzenia środków własnych lub z pomocą rodziny, rzadziej – znajomych, najrzadziej – w wyniku zaciągania kredytu bankowego[1]. Działalność pozarolnicza to sposób na zwiększenie różnorodności zadań realizowanych na wsi i szansa na poprawę rozmiarów i struktury budżetów domowych [2].
Spis treści
Ogólna charakterystyka
Pozarolnicza działalność gospodarcza w kontekście indywidualnego gospodarstwa rolnego jest to wykorzystanie zasobów (kapitałowych, siły roboczej, gruntów), którymi dysponuje gospodarstwo rolne do prowadzenia dodatkowej działalności niezwiązanej bezpośrednio z rolnictwem. Prowadzenie tego typu działalności pozwala na uzyskiwanie dodatkowych dochodów i kapitałowe zasilenie gospodarstwa[3].
Rozwój obszarów wiejskich nie może bazować wyłącznie na rozwoju rolnictwa, istotnym elementem zmian dokonujących się na wsi jest rozwój przedsiębiorczości pozarolniczej, często połączonej z działalnością rolniczą. Tego typu działania przyczyniają się do przeobrażeń struktury społeczno-ekonomicznej oraz prowadzą do wzrostu efektywności gospodarowania w rolnictwie [4]. Działalność taka może koncentrować się wokół wielokierunkowego wykorzystania produktów rolniczych, rolniczych środków produkcji, dzięki czemu tworzy się ogromną gamę nowych dóbr i usług [5].
Liczba gospodarstw rolniczych w Polsce, które prowadzą dodatkowo działalność pozarolniczą rośnie. W 2002 r. dotyczyło to ponad 363 tys., natomiast w 2005 r. już 57% rodzin wiejskich żyło w pracy poza gospodarstwami rolniczymi [6]. Aktywizacja gospodarcza na terenach wiejskich wynika z postępującej modernizacji rolnictwa, jak również przejmowania przez wieś nowych funkcji pozarolniczych. Jej rozwój przynosi obszarom wiejskim wiele korzyści zarówno o charakterze ekonomicznym (dywersyfikacja dochodów), jak i nieekonomicznym: wzrost samooceny, tworzenie miejsc pracy.
Z danych GUS wynika, że w 2009 r. ze względu na prowadzony rodzaj działalności na wsi największy udział stanowiły podmioty zajmujące się: handlem; naprawą pojazdów samochodowych; transportem i gospodarką magazynową; zakwaterowaniem i gastronomią; informacją i komunikacją oraz przemysłem i budownictwem.
Działalność pozarolnicza w województwie warmińsko-mazurskim
Liczba podmiotów gospodarki narodowej na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego w 2000 r. wynosiła 23 075, czyli 22,5% ich ogólnej liczby w województwie. Pomiędzy 2000 a 2009 rokiem ich liczba wzrosła do 29 599 (28,3%) i stanowiła 25,8% ich ogólnej liczby w województwie.
W 2000 r. na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. mieszkańców wahała się od 183 w gminie Górowo Iławeckie do 910 w gminie Ruciane-Nida i była zróżnicowana przestrzennie. Największe natężenie działalności pozarolniczej występowało w gminach wiejskich w pobliżu większych miast województwa głównie Olsztyna i Elbląga. Do 2009 r. liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. mieszkańców na obszarach wiejskich województwa wzrosła i wahała się od 226 w gminie Korsze do 1120 w gminie Stawiguda. Podobnie jak w 2000 roku najwyższe wartości wskaźnika uzyskały gminy położone w pobliżu większych miast, głównie Olsztyna i Elbląga oraz w pasie pojezierzy w gminach w środkowej części województwa, co świadczy o wzroście ich aktywności ekonomicznej[7].
Istotną barierą rozwoju działalności pozarolniczej w województwie warmińsko-mazurskim są: niski poziom wykształcenia ludności, zły stan infrastruktury, brak kapitału, niekorzystne uwarunkowania gospodarcze. Problem ten dotyczy zwłaszcza gmin typowo rolniczych o położeniu przygranicznym, oddalonych od większych ośrodków miejskich.
Przypisy
- ↑ Gotkiewicz W., Brodziński Z., Szalkiewicz W. 2000. Dodatkowe i alternatywne źródła dochodów na obszarach wiejskich. Wyd. CROW UWM w Olsztynie
- ↑ Kociszewska I., Pańczak A. 2008. Przesłanki rozwoju pozarolniczej działalności ludności wiejskiej po akcesji Polski do Unii Europejskiej. w: Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 34-45.
- ↑ Kołodziejczyk D. 2005. Pozarolnicza działalność gospodarcza w indywidualnych gospodarstwach rolnych w skali gmin, [w:] Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich, pod red. E. Pałki. Studia Obszarów wiejskich. T. V, s. 23-33
- ↑ Żmija J. 2003. Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich, [w:] Przedsiębiorstwo i rynek, pod red. M. Łaguny. Wyd. UWM, Olsztyn, 11-23
- ↑ Kłodziński M., Wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Wyd. SGGW, Warszawa 1996
- ↑ Błąd M., Dywersyfikacja ekonomiczna wsi, [w:] Polska wieś. Raport o stanie wsi 2006. pod red. nauk. J. Wilkina, I. Nurzyńskiej. Wyd. FDPA, Warszawa, 75-86
- ↑ Goraj S., Gwiaździńska-Goraj M., Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich nr 2, 2011, s. 171-181
Bibliografia
Błąd M. 2006. Dywersyfikacja ekonomiczna wsi. w: Polska wieś. Raport o stanie wsi 2006. pod red. nauk. J. Wilkina, I. Nurzyńskiej. Wyd. FDPA, Warszawa, 75-86.
Goraj S. Gwiaździńska-Goraj M. 2011. Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich nr 2, s. 171-181.
Gotkiewicz W., Brodziński Z., Szalkiewicz W. 2000. Dodatkowe i alternatywne źródła dochodów na obszarach wiejskich. Wyd. CROW UWM w Olsztynie.
Kłodziński M. 1996. Wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Wyd. SGGW, Warszawa.
Kociszewska I., Pańczak A. 2008. Przesłanki rozwoju pozarolniczej działalności ludności wiejskiej po akcesji Polski do Unii Europejskiej. w: Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 34-45.
Kołodziejczyk D. 2005. Pozarolnicza działalność gospodarcza w indywidualnych gospodarstwach rolnych w skali gmin. w: Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich, pod red. E. Pałki. Studia Obszarów wiejskich. T. V, s. 23-33.
Żmija J. 2003. Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich. w: Przedsiębiorstwo i rynek, pod red. M. Łaguny. Wyd. UWM, Olsztyn, 11-23.
