Wały podłużne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Wały podłużne''' – średniowieczne umocnienia liniowe wznoszone najczęściej na pograniczach obszaru zamieszkałego. | '''Wały podłużne''' – średniowieczne umocnienia liniowe wznoszone najczęściej na pograniczach obszaru zamieszkałego. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | [[Plik:wal1.jpg|thumb|right|290px|Zachowany fragment pruskiego wału podłużnego na odcinku Wały-Zimna Woda, gm. Nidzica, Widok od frontu wału. <br>Fot. M.M. Pacholec.]] | |
| − | + | [[Plik:wal2.jpg|thumb|right|290px|Zachowany fragment pruskiego wału podłużnego na odcinku Wały-Zimna Woda, gm. Nidzica, Widok od frontu wału. <br>Fot. M.M. Pacholec.]] | |
| − | + | [[Plik:wal3.jpg|thumb|right|290px|Zachowany fragment pruskiego wału podłużnego na odcinku Wały-Zimna Woda, gm. Nidzica, Widok korony wału ze śladami po palisadzie i chodniku | |
| − | + | <br>Fot. M.M. Pacholec.]] | |
| − | |||
==Opis== | ==Opis== | ||
Wały podłużne wraz z [[Zasieki |zasiekami]], rzekami, jeziorami i innymi przeszkodami terenowymi tworzyły jednolity ciąg umocnień zabezpieczający granicę. Dało się go przekroczyć jedynie w wyznaczonych miejscach zwanych [[Bramy ziemskie | bramami ziemskimi]]. Wały wznoszono też na szlakach drogowych w celu ich zabezpieczenia. | Wały podłużne wraz z [[Zasieki |zasiekami]], rzekami, jeziorami i innymi przeszkodami terenowymi tworzyły jednolity ciąg umocnień zabezpieczający granicę. Dało się go przekroczyć jedynie w wyznaczonych miejscach zwanych [[Bramy ziemskie | bramami ziemskimi]]. Wały wznoszono też na szlakach drogowych w celu ich zabezpieczenia. | ||
Wersja z 09:15, 5 mar 2015
Wały podłużne – średniowieczne umocnienia liniowe wznoszone najczęściej na pograniczach obszaru zamieszkałego.
Opis
Wały podłużne wraz z zasiekami, rzekami, jeziorami i innymi przeszkodami terenowymi tworzyły jednolity ciąg umocnień zabezpieczający granicę. Dało się go przekroczyć jedynie w wyznaczonych miejscach zwanych bramami ziemskimi. Wały wznoszono też na szlakach drogowych w celu ich zabezpieczenia.
Wały usypywano z ziemi na wysokość kilku metrów. W miejscach o szczególnej wadze strategicznej na koronie wału budowano chodnik i palisadę, co pozwalało prowadzić obsadzie wału skuteczniejszą obronę. Przed czołem wału znajdowała się fosa; mogły też występować zasieki.
Jednym z najdłuższych, a zachowanych do czasów obecnych średniowiecznych wałów na Warmii, jest wał zaczynający się w okolicach miejscowości Wały (niem. Wallen) w gminie Purda. Ma ona następujące wymiary: długość – 400 m, wysokość – do 1,2 m, szerokość u podstawy do 6 m. Natomiast przedwojenny badacz H. Crome szacował jego wysokość na 3 m.
Inne miejsca, w których zlokalizowano wały na terenie południowej części Warmii, to:
- Barczewko, gm. Barczewo, niem. Alt Wartenburg
- Bartołty Małe, gm. Barczewo, niem. Klein Bartelsdorf
- Kielary, gm. Stawiguda, niem. Kellaren
- Kierzbuń, gm. Barczewo, niem. Kirschbaum
- Kierzliny, gm. Barczewo, niem. Kirschlainen
- Leszno, gm. Barczewo, niem. Leschnau
- Łęgajny, gm. Barczewo, niem. Lengainen
- Nerwik, gm. Purda, niem. Nerwigk
- Nowa Kaletka, gm. Purda, niem. Neu Kaletka
- Nowa Wieś, gm. Purda, niem. Neu Bartelsdorf
- Parleza Wielka, gm. Biskupiec, niem. Gross Parlösen
- Pistki, gm. Dywity, niem. Piestkeim
- Przykop, gm. Purda, niem. Grabenau
- Purda, gm. Purda, niem. Gross Purden
- Rasząg, gm. Barczewo, niem. Raschung
Bibliografia
Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej, tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.
Robert Klimek, Wały podłużne w Nerwiku, gmina Purda, województwo warmińsko-mazurskie, Pruthenia, t. I, 2006.
Robert Klimek, Funkcjonowanie i obecny stan zachowania średniowiecznych wałów podłużnych w południowej części dominium warmińskiego, "Pruthenia", t. III, 2008.
Robert Klimek, grodziska.eu [08.01.2014]
