Dwórzno

Dwórzno
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Górowo Iławeckie
Liczba ludności (2010)	253
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dwórzno
Położenie na mapie Polski Dwórzno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dwórzno (niem. Hoofe) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 253 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Janina Lesiak.

Dwórzno. Dróżka przez wieś.
Źródło: www.gorowoilaweckie.wm.pl

Inscenizacja bitwy pod Dwórznem.
Źródło: www.wrota.warmia.mazury.pl

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wzniesień Górowskich, 26 km na zachód od Bartoszyc i 4 km na południe od Górowa Iławeckiego. Na wschód od niej położona jest Chłopska Góra (164 m n.p.m.), a na północny zachód – Ruska Góra (143 m n.p.m.). Wieś zachowała dawny układ owalnicy.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Istniała już na początku XV wieku, po raz pierwszy pojawia się w źródłach z 1414 roku jako wieś czynszowa o powierzchni 60 łanów, niemal zupełnie zniszczona podczas wojny Zakonu krzyżaskiego z Polską. W następnych stuleciach oddawana była okresowo w dzierżawę, lecz zasadniczo pozostała własnością państwa aż do reform uwłaszczeniowych na początku XIX wieku. 6 lutego 1807 roku doszło pod Dwórznem do zaciętej bitwy między awangardą wojsk francuskich dowodzonych przez cesarza Napoleona I, a rosyjską ariergardą generała Leontija Bennigsena. Do 1945 roku Dwórzno należało do parafii ewangelickiej w Górowie Iławeckim.

Szkoła we wsi została założona w połowie XVIII wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 111 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po przerwie wojennej ponownie uruchomiono ją w 1946 roku; organizatorką i pierwszą kierowniczką placówki była Gertruda Wojniusz.

Po II wojnie światowej nowi osadnicy pojawili się tu już pod koniec 1945 roku. W latach 1954–1957 znajdowała się tu siedziba gromady. Według spisu powszechnego z 1983 roku Dwórzno składało się z 66 budynków mieszkalnych i miało 72 indywidualne gospodarstwa rolne, które łącznie zajmowały obszar 687 ha. Wieś posiadała wówczas punkt biblioteczny, salę kinową na 60 miejsc i boisko sportowe.

W rocznicę bitwy w Dwórznie odbywa się inscenizacja z udział grup rekonstrukcyjnych.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat kształtowała się następująco:

• 1857 – 540 osób
• 1933 – 531 osób
• 1939 – 519 osób
• 1983 – 346 osób

Zabytki

• budynek dawnej szkoły, murowany, z 1926 roku (dom nr 61)
• liczne przykłady budownictwa wiejskiego z końca XIX i początku XX wieku (domy i budynki gospodarcze)
• dawny cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku, około 800 m od wsi, na wzgórzu; nagrobki zarośnięte dziką roślinnością

Zobacz też

Film i zdjęcia z inscenizacji bitwy pod Dwórznem. 2009

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jasiński Janusz, Skowronek Sławomir, Wschodniopruskie kampanie Napoleona. Wielka Armia i wojska polskie w 1807 roku. Historia, tradycja, legendy, Olsztyn 2007.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]