Tojad pstry: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |grafika = Aconitum variegatum 110807a.jpg
 
  |grafika = Aconitum variegatum 110807a.jpg
  |podpis grafiki = Tojad pstry - pokrój
+
  |podpis grafiki = Tojad pstry pokrój.<br>Fot. Bernd Haynold. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aconitum_variegatum_110807a.jpg Commons Wikimedia] [14.07.2014]
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Domena = eukarionty  
 
  |Domena = eukarionty  
Linia 19: Linia 19:
 
  |Lista synonimów =  
 
  |Lista synonimów =  
 
}}
 
}}
<br/>
 
 
 
 
'''Tojad pstry''', tojad dzióbaty (''Aconitum variegatum'' L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (''Ranunculaceae'').  
 
'''Tojad pstry''', tojad dzióbaty (''Aconitum variegatum'' L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (''Ranunculaceae'').  
 +
<br/><br/>
 +
== Morfologia ==
 +
Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku.
  
 +
Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5–7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowogranatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.
  
=== Morfologia ===
+
Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.
 
 
 
 
Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku. Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowo-granatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie. Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
== Rozmieszczenie i ekologia ==
=== Rozmieszczenie i ekologia ===
 
 
 
 
Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce rośnie głównie w Karpatach i Sudetach oraz na Przedgórzu Sudeckim, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim.
 
Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce rośnie głównie w Karpatach i Sudetach oraz na Przedgórzu Sudeckim, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim.
  
Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach.  
+
Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gatunek ten obserwować można m.in. w [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej]].
<br/>
 
 
 
 
 
=== Wartość użytkowa ===
 
 
 
  
 +
== Wartość użytkowa ==
 
Wszystkie części rośliny są silnie trujące.
 
Wszystkie części rośliny są silnie trujące.
  
 
W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w ogrodach.
 
W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w ogrodach.
 
<br/>
 
<br/>
 +
== Ciekawostki ==
 +
Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
  
 
+
== Zobacz też ==
=== Ciekawostki ===
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty pl.wikipedia.org, tojad pstry] [25.05.2014]
 
 
 
 
Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczna wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
 
 
 
Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten obserwować można m.in. w [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej]].
 
 
<br/>
 
<br/>
 
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
+
''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć'', Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, Olsztyn 2012.  
''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć''. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012.  
 
<br/>
 
 
 
 
 
== Linki zewnętrzne ==
 
 
 
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
  
[[Kategoria: Przyroda]]
+
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]]
[[Kategoria:Rośliny]]
 

Aktualna wersja na dzień 09:53, 12 mar 2015

Tojad pstry

Aconitum variegatum
L.
Tojad pstry – pokrój.Fot. Bernd Haynold. Źródło: Commons Wikimedia [14.07.2014]
Tojad pstry – pokrój.
Fot. Bernd Haynold. Źródło: Commons Wikimedia [14.07.2014]
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa dwuliścienne
Rząd jaskrowce
Rodzina jaskrowate
Rodzaj tojad
Gatunek tojad pstry
Synonimy

Tojad pstry, tojad dzióbaty (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).

Morfologia

Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku.

Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5–7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowogranatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.

Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce rośnie głównie w Karpatach i Sudetach oraz na Przedgórzu Sudeckim, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim.

Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. Na Warmii i Mazurach gatunek ten obserwować można m.in. w Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej.

Wartość użytkowa

Wszystkie części rośliny są silnie trujące.

W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w ogrodach.

Ciekawostki

Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, tojad pstry [25.05.2014]

Bibliografia

Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć, Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, Olsztyn 2012.