Tojad pstry: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez jednego użytkownika)
Linia 5: Linia 5:
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |grafika = Aconitum variegatum 110807a.jpg
 
  |grafika = Aconitum variegatum 110807a.jpg
  |podpis grafiki = Tojad pstry – pokrój, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aconitum_variegatum_110807a.jpg commons.wikimedia.org]
+
  |podpis grafiki = Tojad pstry – pokrój.<br>Fot. Bernd Haynold. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aconitum_variegatum_110807a.jpg Commons Wikimedia] [14.07.2014]
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Domena = eukarionty  
 
  |Domena = eukarionty  
Linia 24: Linia 24:
 
Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku.
 
Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku.
  
Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowo-granatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.  
+
Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5–7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowogranatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.  
  
 
Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.
 
Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.
Linia 40: Linia 40:
 
<br/>
 
<br/>
 
== Ciekawostki ==
 
== Ciekawostki ==
Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczna wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
+
Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
Linia 50: Linia 50:
  
  
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]]
+
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]]

Aktualna wersja na dzień 09:53, 12 mar 2015

Tojad pstry

Aconitum variegatum
L.
Tojad pstry – pokrój.Fot. Bernd Haynold. Źródło: Commons Wikimedia [14.07.2014]
Tojad pstry – pokrój.
Fot. Bernd Haynold. Źródło: Commons Wikimedia [14.07.2014]
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa dwuliścienne
Rząd jaskrowce
Rodzina jaskrowate
Rodzaj tojad
Gatunek tojad pstry
Synonimy

Tojad pstry, tojad dzióbaty (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).

Morfologia

Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku.

Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5–7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowogranatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.

Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce rośnie głównie w Karpatach i Sudetach oraz na Przedgórzu Sudeckim, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim.

Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. Na Warmii i Mazurach gatunek ten obserwować można m.in. w Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej.

Wartość użytkowa

Wszystkie części rośliny są silnie trujące.

W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w ogrodach.

Ciekawostki

Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, tojad pstry [25.05.2014]

Bibliografia

Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć, Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, Olsztyn 2012.