Wonna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Wonna   
 
  |nazwa                = Wonna   
Linia 6: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Wonny   
 
  |dopełniacz wsi        = Wonny   
  |zdjęcie              = [[File:Fragment kuźni w Wonnie.jpg|thumb|Fragment kuźni, żródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]]
+
  |zdjęcie              = Neogotycka kaplica w Wonnie.jpg
  |opis zdjęcia          = Fragment kuźni     
+
|opis zdjęcia          = Negotycka kaplica w Wonnie. Źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=131&strona=1 www.gminabiskupiec.pl] [12.09.2013]   
  |rodzaj miejscowości  = wieś
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = nowomiejski
 
  |powiat                = nowomiejski
  |gmina                = Biskupiec (Biskupiec Pomorski)
+
  |gmina                = Biskupiec
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              = Wonna
 
  |sołectwo              = Wonna
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 303
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 56
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 56
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Wonna'''</big> (niem. Wonnenburg, Wonno )– wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim w gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego.
+
'''Wonna''' (niem. ''Wonnenburg'', ''Wonno'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest [[Zenon Jadanowski]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiec] [12.11.2013]</ref>.
 
+
<br/><br/>
 
+
[[File:Fragment kuźni w Wonnie.jpg|thumb|right|290px|Fragment kuźni. Źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=131&strona=1 www.gminabiskupiec.pl] [12.09.2013]]]
<br/>
+
==Położenie==
 
+
Miejscowość położona jest w pobliżu jeziora [[Jezioro Karaś| Karaś]], w odległości ok. 9 km od [[Iława |Iławy]].
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
 
 
Wieś znajduje się nieopodal Jeziora Karaś. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do Jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Pierwsze osadnictwo na tym terenie występowało już w epoce halsztackiej. Odkryto bowiem nad jeziorem Karaś kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Podaje się również, że za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem. Źródła wspominają w 1272 r. komtura Ottona z Wonny (Wonnenburg). Nie znana jest dokładna data lokacji wsi. Nie zachowała się także informacja odnosząca się do etymologi nazwy miejscowości oraz do formy ukształtowania zabudowań wiejskich. We wsi w połowie XVII w. wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i 95 dymów. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób w tym 354 katolików i 58 ewangelików.  
+
Nad jeziorem Karaś odkryto kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Kurhan jest źródłem wiedzy o osadnictwie w [[Epoka halsztacka |epoce halsztackiej]]. Za czasów [[Zakon Krzyżacki| krzyżackich]] mógł istnieć tu zamek obronny z komturem, bowiem w 1272 r. wspomina się komtura Ottona z Wonny (Wonnenburga). Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. W połowie XVII w. we wsi wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i znajdowało się 95 [[Dym |dymów]]. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób, w tym 354 katolików i 58 ewangelików.  
  
 +
==Bezpieczeństwo==
 +
We wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
===Kultura===
+
== Zabytki==
 
+
*neogotycka kaplica
Działa tutaj Ochotnicza Straż Pożarna.
+
*kuźnia
<br/>
 
  
=== Zabytki: ===
+
==Bibliografia==
Na terenie wsi występują następujące zabytki: neogotycka kaplica i kuźnia oraz [[pomnik przyrody – klon jawor z 1993 r.]]
+
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893. <br/>
[[File:Neogotycka kaplica w Wonnie.jpg|thumb|Negotycka kaplica, żródło: wwww.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]]
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]<br/>
 
+
[http://wwww.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]
<br/>
 
 
 
=== Bibliografia: ===
 
 
 
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss.  
 
 
 
 
 
<br/>
 
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:51, 11 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Biskupiec (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1601-1700]]

Aktualna wersja na dzień 12:51, 13 mar 2015

Wonna

Negotycka kaplica w Wonnie. Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]
Negotycka kaplica w Wonnie. Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Gmina Biskupiec
Sołectwo Wonna
Liczba ludności (2010) 303
Strefa numeracyjna (+48) 56
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Wonna
Wonna
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wonna
Wonna
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Wonna (niem. Wonnenburg, Wonno) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest Zenon Jadanowski[1].

Fragment kuźni. Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]

Położenie

Miejscowość położona jest w pobliżu jeziora Karaś, w odległości ok. 9 km od Iławy.

Dzieje miejscowości

Nad jeziorem Karaś odkryto kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Kurhan jest źródłem wiedzy o osadnictwie w epoce halsztackiej. Za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem, bowiem w 1272 r. wspomina się komtura Ottona z Wonny (Wonnenburga). Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. W połowie XVII w. we wsi wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i znajdowało się 95 dymów. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób, w tym 354 katolików i 58 ewangelików.

Bezpieczeństwo

We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Zabytki

  • neogotycka kaplica
  • kuźnia

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]

Przypisy