Wyłudy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Wyłudy | |nazwa = Wyłudy | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Wyłud |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Cmentarz ewangelicki w Wyłudach. Stan obecny.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Cmentarz ewangelicki w Wyłudach. Stan obecny. Fot. Grzegorz Putkowski. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/wyludy/ www.rowery.olsztyn.pl] [29.07.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 17: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 134 | |liczba ludności = 134 | ||
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
|kod pocztowy =11-610 | |kod pocztowy =11-610 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Wyłudy''' (niem. ''Willudden'', od 1938 r. ''Andreastal'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski |powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku liczyła 134 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Halina Łopaćkyj]]<ref>[http://pozezdrze.warmia.mazury.pl/pl/322-jednostki-organizacyjne/solectwa/750-solectwa-gminy-pozezdrze/ Strona Gminy Pozezdrze] [12.11.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | == | + | ==Położenie== |
Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 18 km na południowy wschód od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], około 3 km na zachód od jeziora [[Jezioro Gołdapiwo| Gołdopiwo]] (Gołdapiwo). | Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 18 km na południowy wschód od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], około 3 km na zachód od jeziora [[Jezioro Gołdapiwo| Gołdopiwo]] (Gołdapiwo). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś królewska | + | [[Wieś królewska]] założona w 1544 roku na 50 [[Włóka| włókach]]; pięć włók sołeckich z obowiązkiem służby wojskowej zakupili bracia Andrzej i Marcin Wyłudzcy, od których nazwiska pochodzi nazwa wsi. Osada została zasiedlona w ciągu kilkunastu lat – w 1557 roku było tu 25 gospodarstw chłopskich. Przy końcu wsi wydzielono obszar, na którym osadzono czterech zagrodników. W tym okresie wieś była nazywana od nazwy jeziora: ''Muscowyter'', ''Muscawiter'', ''Muschcowiter'', a następnie ''Willuden'', ''Wyluden'', ''Wiluden''. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w [[Przytuły (gmina Pozezdrze) |Przytułach]]. W XVII wieku wieś liczyła 54,5 łana, z czego 4,5 łana stanowiły pastwiska . |
| − | W 1710 roku w wyniku | + | W 1710 roku w wyniku epidemii dżumy zmarło tu aż 119 osób. W roku 1858 wieś była zamieszkana przez 427 osób. W 1939 Wyłudy liczyły 456 mieszkańców. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Szkołę we wsi założono w 1745 roku. Stulecie później uczęszczało do niej 91 dzieci, zaś w 1935 roku – 89 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] szkołę zorganizowano już wiosną 1946 roku ([[Adela Mironowicz]]) – jako jedną z pierwszych w powiecie; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy. | ||
| + | == Religia == | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu]], a także [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach |parafii greckokatolickiej w Kruklankach]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Zabytki== | ||
| + | *kwatera wojenna (na dawnym cmentarzu ewangelickim), pochowano w niej 13 żołnierzy niemieckich poległych w czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] | ||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6194&p_token=0.5187377995561769/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.07.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.07.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/wyludy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [29.07.2013] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat węgorzewski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Pozezdrze (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 15:11, 13 mar 2015
| Wyłudy | |
| | |
![Cmentarz ewangelicki w Wyłudach. Stan obecny. Fot. Grzegorz Putkowski. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [29.07.2013]](/index.php/Plik:Cmentarz_ewangelicki_w_Wy%C5%82udach._Stan_obecny.jpg) Cmentarz ewangelicki w Wyłudach. Stan obecny. Fot. Grzegorz Putkowski. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [29.07.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Gmina | Pozezdrze |
| Liczba ludności (2010) | 134 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-610 |
| Tablice rejestracyjne | NWE |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wyłudy | |
| Położenie na mapie Polski  Wyłudy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wyłudy (niem. Willudden, od 1938 r. Andreastal) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku liczyła 134 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Halina Łopaćkyj[1].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 18 km na południowy wschód od Węgorzewa, około 3 km na zachód od jeziora Gołdopiwo (Gołdapiwo).
Dzieje miejscowości
Wieś królewska założona w 1544 roku na 50 włókach; pięć włók sołeckich z obowiązkiem służby wojskowej zakupili bracia Andrzej i Marcin Wyłudzcy, od których nazwiska pochodzi nazwa wsi. Osada została zasiedlona w ciągu kilkunastu lat – w 1557 roku było tu 25 gospodarstw chłopskich. Przy końcu wsi wydzielono obszar, na którym osadzono czterech zagrodników. W tym okresie wieś była nazywana od nazwy jeziora: Muscowyter, Muscawiter, Muschcowiter, a następnie Willuden, Wyluden, Wiluden. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Przytułach. W XVII wieku wieś liczyła 54,5 łana, z czego 4,5 łana stanowiły pastwiska . W 1710 roku w wyniku epidemii dżumy zmarło tu aż 119 osób. W roku 1858 wieś była zamieszkana przez 427 osób. W 1939 Wyłudy liczyły 456 mieszkańców.
Szkołę we wsi założono w 1745 roku. Stulecie później uczęszczało do niej 91 dzieci, zaś w 1935 roku – 89 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej szkołę zorganizowano już wiosną 1946 roku (Adela Mironowicz) – jako jedną z pierwszych w powiecie; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu, a także parafii greckokatolickiej w Kruklankach.
Zabytki
- kwatera wojenna (na dawnym cmentarzu ewangelickim), pochowano w niej 13 żołnierzy niemieckich poległych w czasie I wojny światowej
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [29.07.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Pozezdrze [12.11.2013]
