Lis: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 29 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |zoolog                = Frisch, 1775
 
  |zoolog                = Frisch, 1775
 
  |okres istnienia        =  
 
  |okres istnienia        =  
  |grafika                = Lis_portret-p.trimming.jpg|300px|thumb|left|Lis (zdj.P.Trimming/flickr.com)
+
  |grafika                = Lis_portret_1a.jpg
  |opis grafiki          = Lis (zdj.P.Trimming/flickr.com)
+
  |opis grafiki          = Lis<br>Fot. Martin Mecnarowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vulpes_vulpes_1_%28Martin_Mecnarowski%29.jpg Commons Wikimedia]
  |typ                    = [[strunowce]]
+
  |typ                    = strunowce
  |podtyp                = [[kręgowce]]
+
  |podtyp                = kręgowce
  |gromada                = [[ssaki]]
+
  |gromada                = ssaki
  |rząd                  = [[drapieżne]]
+
  |rząd                  = drapieżne
  |rodzina                = [[psowate]]
+
  |rodzina                = psowate
  |rodzaj                = ''[[Vulpes]]''
+
  |rodzaj                = ''Vulpes''
  |gatunek                = Lis rudy
+
  |gatunek                = lis rudy
 
  |synonimy              =  
 
  |synonimy              =  
 
  |wikispecies            =  
 
  |wikispecies            =  
 
  |commons                =  
 
  |commons                =  
 
}}
 
}}
 +
'''Lis rudy''' – drapieżny ssak z rodziny psowatych. Długość ciała razem z kitą wynosi od 95 do 135 cm (kita może mieć długość 40-50 cm). Osiąga wysokość od 35 do 40 cm. Waga wynosi od 4 do 8 kg. Lis pokryty jest gęstą sierścią barwy kasztanowożółtej lub kasztanowobrązowej. Na końcówkach uszu i ogona oraz na łapach sierść jest barwy czarnej; z kolei pod pyszczkiem, na podgardlu i na spodzie ciała – biała.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 +
==Charakterystyka==
 +
Jest mięsożerny. Odżywia się głównie niewielkimi gryzoniami, ptakami, jajami, płazami (żabami) oraz gadami (jaszczurkami). Je także owoce (jabłka, gruszki, jagody) oraz larwy chrząszczy, dżdżownice i ślimaki. Nie gardzi też padliną, pełniąc funkcję leśnego sanitariusza – atakuje zwierzęta chore i słabe.
  
==Lis==
+
Wyjątek stanowi czas żywienia młodych przez samicę, atakuje ona wówczas każdą zwierzynę, głównie młode i silne osobniki. W tym okresie potrafi także wyrządzić duże szkody wśród zwierząt hodowlanych. Lisy łowią głównie w nocy. Swoją ofiarę zabijają, odgryzając jej głowę. Jeśli się nasycą, a duża część zdobyczy nadaje się jeszcze do zjedzenia, zakopują ją "na później".
  
[[Grafika:Lis.jpg|400px|thumb|left|Lis (zdj.P.Trimming/flickr.com)]]
+
Lis mieszka w bardzo długich norach (nawet 30 m) z wieloma korytarzami i centralną komorą, w której rodzą się młode. Zdarza się, że lis zajmuje nory [[Borsuk|borsuka]] i czasem z nim mieszka lub go wypędza. Długość życia lisa wynosi ok. 15 lat.
 +
 +
Cieczka u lisów trwa od stycznia do lutego. Po ok. 50 dniach ciąży samica rodzi 4–7 szczeniąt. Samice lisa są bardzo troskliwymi matkami. Przez pierwsze tygodnie samica nie opuszczaja nory, a samiec przynosi jej (a potem także młodym) żer. Latem samice z młodymi przenoszą się na pole i tam uczą je polować. Jesienią młode lisy stają się całkiem samodzielne.
  
Drapieżny ssak z rodziny psowatych. Długość: od 100 do 130 cm. Samce (basiory) z reguły są większe od samic, zwanych waderami. Ciężar ciała - w granicach 30-60 kg. Pokryty gęstą sierścią, barwy szarej z odcieniem żółtobrązowym. Na grzbiecie dłuższe, sztywne włosy w ciemniejszym odcieniu - niemal czarne.
+
Lis występuje na całym obszarze [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]]. Spotkać go można głównie w okolicach zakrzewionych.
 
 
Jest drapieżcą. W jego menu dominują zwierzęta parzystokopytne (jelenie, dziki, sarny), ptasie jaja, pisklęta, płazy - a także... jagody!  Nie gardzą też rybami czy padliną. Gdy w okolicy brak pożywienia lub, gdy powiększa się stado (na świat przychodzą młode), zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane..
 
 
 
Wilki polują w prarach lub stadnie, głównie nocą. Na większe zwięrzęta polują w liczniejszych watahach. Ich stada liczą ok 20 osobników, gdzie każdy z nich ma swoje miejsce w hierarchii (para alfa - samiec i samica + sprokrewnione z nimi osobniki). Mają rozbudowany system komunikacji: mowa ciała (pozycja uszu, ogona, sposób ustawienia ciała), wydzielanie feromonów, znakowanie odchodami. Terytorium zamieszkania stada to ok. 100-300 km. Wilki często migrują, potrafią dziennie przebyć nawet 70 km.
 
 
 
Występuje w północno-wschodnich regionach pojezierzy (ok 150 osobników - dane ze stycznia 2013)- głównie w [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]] i [[Lasy Napiwodzko-Ramuckie|Lasach Napiwodzko-Ramuckich]], ale także w województwach: podkarpackim, małopolskim i podlaskim. Od niedawna liczba wilków w Polsce nieznacznie rośnie (w latach 2006/2007 - od 384 do 598 osobników / w latach 2009/2009 - od 543 do 687), dzięki aktywnej akcji promującej ich ochronę.
 
 
 
Jego naturalnym wrogiem jest ... człowiek - głównie kłusownicy. Wilki objęte są ścisłą ochroną gatunkową od 2001 roku,  z wyjątkiem odstrzałów osobników zagrażających ludziom.
 
Długość życia na warunkach naturalnych to od 12 do 16 lat; w niewoli nawet do 20 lat.
 
 
 
Cieczka u wilków trwa od stycznia do marca. Samice rodzą w kwietniu lub na początku maja od 4 do 6 młodych. wilczęta do 6 tygodnia życia żywią się wyłącznie mlekiem matki. Potem pożywienie dla nich przynosi samiec, a już jesienią młode wilki polują z rodzicami.
 
  
 
==Bibliografia==  
 
==Bibliografia==  
<references/>
+
Panfil Jan, ''Ssaki Pojezierza Mazurskiego'', Olsztyn 1984, s. 41.<br/>
[[Jan Panfil|Panfil J.]] 1984, Ssaki Pojezierza Mazurskiego, Wydawnictwo Pojezierze , Olsztyn 1984, 40 str.
+
[http://anad.republika.pl anad.republika.pl] [25.03.2014]
 
 
Moje Mazury.pl - 25.03.2014
 
 
 
WikiMedia
 
  
[[Kategoria:Zwierzęta]]
 
 
[[Kategoria:Przyroda]]
 
[[Kategoria:Przyroda]]
 
[[Kategoria:Zwierzęta Warmii i Mazur]]
 
[[Kategoria:Zwierzęta Warmii i Mazur]]

Aktualna wersja na dzień 10:46, 16 mar 2015

Lis rudy (lis pospolity)

Vulpes vulpes`
Frisch, 1775
Vulpes vulpes Frisch, 1775
LisFot. Martin Mecnarowski. Źródło: Commons Wikimedia
Lis
Fot. Martin Mecnarowski. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Rząd drapieżne
Rodzina psowate
Rodzaj Vulpes
Gatunek lis rudy

Lis rudy – drapieżny ssak z rodziny psowatych. Długość ciała razem z kitą wynosi od 95 do 135 cm (kita może mieć długość 40-50 cm). Osiąga wysokość od 35 do 40 cm. Waga wynosi od 4 do 8 kg. Lis pokryty jest gęstą sierścią barwy kasztanowożółtej lub kasztanowobrązowej. Na końcówkach uszu i ogona oraz na łapach sierść jest barwy czarnej; z kolei pod pyszczkiem, na podgardlu i na spodzie ciała – biała.

Charakterystyka

Jest mięsożerny. Odżywia się głównie niewielkimi gryzoniami, ptakami, jajami, płazami (żabami) oraz gadami (jaszczurkami). Je także owoce (jabłka, gruszki, jagody) oraz larwy chrząszczy, dżdżownice i ślimaki. Nie gardzi też padliną, pełniąc funkcję leśnego sanitariusza – atakuje zwierzęta chore i słabe.

Wyjątek stanowi czas żywienia młodych przez samicę, atakuje ona wówczas każdą zwierzynę, głównie młode i silne osobniki. W tym okresie potrafi także wyrządzić duże szkody wśród zwierząt hodowlanych. Lisy łowią głównie w nocy. Swoją ofiarę zabijają, odgryzając jej głowę. Jeśli się nasycą, a duża część zdobyczy nadaje się jeszcze do zjedzenia, zakopują ją "na później".

Lis mieszka w bardzo długich norach (nawet 30 m) z wieloma korytarzami i centralną komorą, w której rodzą się młode. Zdarza się, że lis zajmuje nory borsuka i czasem z nim mieszka lub go wypędza. Długość życia lisa wynosi ok. 15 lat.

Cieczka u lisów trwa od stycznia do lutego. Po ok. 50 dniach ciąży samica rodzi 4–7 szczeniąt. Samice lisa są bardzo troskliwymi matkami. Przez pierwsze tygodnie samica nie opuszczaja nory, a samiec przynosi jej (a potem także młodym) żer. Latem samice z młodymi przenoszą się na pole i tam uczą je polować. Jesienią młode lisy stają się całkiem samodzielne.

Lis występuje na całym obszarze Warmii i Mazur. Spotkać go można głównie w okolicach zakrzewionych.

Bibliografia

Panfil Jan, Ssaki Pojezierza Mazurskiego, Olsztyn 1984, s. 41.
anad.republika.pl [25.03.2014]