Rzeka Wel

Rzeka Wel jest lewym dopływem Drwęcy o długości około 100 km, rozciągającym się na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego.

Rzeka Wel.
Źródło: http://nowemiasto.com.pl/wel.htm

Położenie, bieg rzeki i przyroda

Jest to nieduża rzeka o charakterze pojeziernym, o unikatowych na Niżu Polskim warunkach hydrologicznych i środowiskowych. Na odcinkach o największym spadku bystry nurt powoduje, iż Wel nabiera niektórych cech potoków podgórskich.

Rzeka Wel jest bardzo atrakcyjna dla spływów kajakowych. Wel wypływa z podmokłych łąk w sąsiedztwie Wzgórz Dylewskich na wysokości 210 m npm a wpływa do Drwęcy w miejscowości Bratian na wysokości 83,2 m npm. Na trasie swej wędrówki – w górnym odcinku – przepływa przez kilka malowniczych jezior: Dąbrowa Mała, Dąbrowa Wielka, Pancer, Rumian, Zarybinek, Tarczyńskie, Grądy, Zakrocz

Średni spadek rzeki wynosi 0,9‰. Wel odznacza się wyrównanym przepływem w ciągu roku, gdyż jeziora, przez które przepływa spełniają funkcję retencyjną. Jako szlak kajakowy rzeka jest użytkowana na długości 98,5 km. W okolicach miejscowości Cibórz tworzy ogromne zakole i po zmianie kierunku na północno-zachodni zasila wody Jeziora Lidzbarskiego. Wypływając z tego akwenu wyraźnie zmienia swój charakter – z nizinnego na wspomniany podgórski.

Najbardziej wartki, przełomowy, ok. 2-3 km odcinek w okolicy miejscowości Chełsty - Trzcin, zwyczajowo zwany jest Piekłem lub Piekiełkiem. Wraz z 26 ha otaczającego go obszaru leśnego uznany został w 2001 r. za rezerwat przyrody. Jako cele powołania wymienione zostały m.in.: występowanie rzadkich gatunków zwierząt, w tym ryb (pstrąg potokowy, troć wędrowna, lipień) oraz ochrona tarlisk w/w gatunków.

Dość dużą szybkość nurtu Wel zachowuje aż do granicy Welski Park Krajobrazowy w okolicy miejscowości Tyliczki, gdzie rozdwaja się tworząc odnogę, zwaną Bałwanką Odnoga ta uchodzi do Jeziora Fabrycznego, po wyjściu z którego łączy się na powrót z głównym korytem. Dopływy Welu, takie jak: Prątniczka, Katlewka i Rynkówka, mają podobny, podgórski charakter. Jednym z większych, a jak się obecnie wydaje najbardziej istotnym i ciekawym pod względem ichtiofaunistycznym, jest Prątniczka. Jest to prawy dopływ, o długości ok. 10 km. Poniżej miejscowości Linowiec łączy się ze Świniarcem i wpada do Welu w dolnym jej biegu, w okolicach miejscowości Kuligi. Jest to niewielki, bystry, śródpolny ciek, o średniej szerokości ok. 2 m i głębokości ok. 0,3 m. Prędkość nurtu wynosi 2–3 m/s.

Wel kończy swój bieg w okolicy miejscowości Bratian – wpadając do Drwęcy na poziomie 84 m n.p.m. (współrzędne geograficzne: λ19º37’00’’; φ53º27’50’’).

Zobacz też

• Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel

Bibliografia

• Koncepcja zagospodarowania turystycznego dorzecza rzeki Wel i Wkra. Praca wykonana na zlecenie Ekologicznego Związku Gmin „Działdowszczyzna” w Działdowie

Autorzy:dr Jan Owsiak, dr Janusz Sewerniak, Współpraca: mgr Grażyna Andrzejewska, Warszawa/Toruń, marzec 2008.