Marcinki

Marcinki
Dzień	11 listopada
Typ święta	katolickie, prawosławne
Inne nazwy	Dzień św. Marcina, Dzień św. Marcina z Tours

Marcinki – święto biskupa z Tours, patrona dzieci, hotelarzy, jeźdźców, kawalerii, kapeluszników, kowali, krawców, młynarzy, tkaczy, podróżników, więźniów, właścicieli winnic, żebraków i żołnierzy. Obchodzony 11 listopada dzień św. Marcina wiązał się w Prusach Wschodnich z końcem rocznej służby parobków i czeladzi służebnej.

Zwyczaje na Warmii i Mazurach

Zgodnie ze zwyczajem tego dnia następowało odwrócenie ról – parobek lub pracująca w gospodarstwie dziewka nie musieli zrywać się z rana, dopóki nie zawołano ich na śniadanie. W tym czasie gospodarz i gospodyni krzątali się już w domu i obejściu. Gospodyni przygotowywała śniadanie: patelnię jajecznicy na szynce lub ze skwarkami, a gospodarz hojnie raczył biesiadników butelką wódki. Po śniadaniu następowało rozliczenie, pakowanie dobytku, a następnie odjazd czeladzi do rodzinnych domów. Trzydniowy urlop wykorzystywano na wypoczynek, zabawę i zakupy. Służba jednak nie zawsze wracała do swoich obowiązków, gdyż znajdowała nowych pracodawców.

Jeszcze w drugiej połowie XIX stulecia na Warmii proboszczowie rozpoczynali kolędę na wsi właśnie 11 listopada. Święcili dom i zagrodę, odbierając daninę.

Bibliografia

Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Hochleitner Janusz, Kuchnia świąteczna na Warmii, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność, red. Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.