List niebieski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Etnografia" na "Kategoria:Kultura niematerialna") |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|typ swieta = | |typ swieta = | ||
|zwyczaje = | |zwyczaje = | ||
| − | |znaczenie = | + | |znaczenie = druk ulotny |
|symbole = | |symbole = | ||
| − | |inne nazwy = | + | |inne nazwy = |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodroze = | |wikipodroze = | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' List niebieski''' – druk zabobonny popularny w XIX wieku wśród [[Mazurzy|Mazurów]], najczęściej kupowany na jarmarkach lub na targach. | |
| − | ''' List niebieski''' | + | Jako miejsce jego powstania podawano Beytanię, Betanię, Bretanię, a czasem Saint Germain. Autor druku jest nieznany. Najstarszy zachowany do czasów współczesnych egzemplarz pochodzi z 1824 roku. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
==Wierzenia== | ==Wierzenia== | ||
| − | + | List ten miał zawierać słowa samego Stwórcy, który za pośrednictwem listu zwracał się bezpośrednio do wiernych, co istotne, z pominięciem hierarchii kościelnej i osoby duchownego. Druk traktowano z wielkim pietyzmem, w kręgu rodzinnym był nierzadko przekazywany z pokolenia na pokolenie. Był napisany językiem nawiązującym do stylu biblijnego i zawierał zbiór potrzebnych do osiągnięcia zbawienia zaklęć, wskazówek, przepowiedni, znaków i ostrzeżeń. Składał się ponadto z porad dotyczących sposobów zamawiania chorób, wróżb oraz wykazu szczęśliwych i pechowych dat. ''List niebieski'' noszony na piersi miał być gwarancją, że jego posiadacza ominą życiowe zagrożenia i troski. | |
| − | |||
| − | |||
| + | Najpopularniejszym i najbardziej znanym wydawcą ''Listów niebieskich'' był | ||
| + | mieszkaniec [[Pisz|Pisza]] [[Antoni Gąsiorowski]]. Gąsiorowski publikował ''List niebieski'' również jako elementarną część popularnego zbioru ''Jakuba Turowskiego Klucz do bardzo ważnych Tajemnic''. Druk kosztował zaledwie 6 fenigów, często nie miał nawet okładki. Mógł być wydawany w tysiącach egzemplarzy, gdyż jego popularność wśród XIX-wiecznej ludności mazurskiej była naprawdę ogromna. Kościół odnosił się do druku krytycznie, ''List niebieski'' nie został jednak oficjalnie zabroniony, nie podjęto również prób zwalczenia zabobonu, zapewne ze względu na jego nikłą szkodliwość. | ||
Fragment ''Listu niebieskiego'': | Fragment ''Listu niebieskiego'': | ||
| − | ''Który człowiek ten list będzie miał przy sobie albo w domu swoim w poszanowaniu i da go czytać, taki może budować na łaskę | + | ''Który człowiek ten list będzie miał przy sobie albo w domu swoim w poszanowaniu i da go czytać, taki może budować na łaskę moją; błyskawica nie poruszy i nie uszkodzi go bez przyczyny. Kto na moje słowa pilnie baczyć będzie, ten do żywota wiecznego pójdzie, o którym ja sam będę wiedział i na niego będę patrzał obliczem miłosierdzia mojego''<ref>Max P. Toeppen, ''Wierzenia mazurskie'', wstęp A. Szyfer, W. Ogrodziński, oprac. P. Błażewicz,J. M. Łapo, Dąbrówno 2008, s.196</ref>. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| + | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | |
| − | + | Toeppen Max P., ''Wierzenia mazurskie'', wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy M. Łapo, Dąbrówno 2008.<br/> | |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Kultura]][[Kategoria: | + | [[Kategoria: Kultura]][[Kategoria:Kultura niematerialna]][[Kategoria: Wierzenia i obyczaje]] |
Aktualna wersja na dzień 18:07, 17 mar 2015
| List niebieski | |
| | |
| Znaczenie | druk ulotny |
List niebieski – druk zabobonny popularny w XIX wieku wśród Mazurów, najczęściej kupowany na jarmarkach lub na targach.
Jako miejsce jego powstania podawano Beytanię, Betanię, Bretanię, a czasem Saint Germain. Autor druku jest nieznany. Najstarszy zachowany do czasów współczesnych egzemplarz pochodzi z 1824 roku.
Wierzenia
List ten miał zawierać słowa samego Stwórcy, który za pośrednictwem listu zwracał się bezpośrednio do wiernych, co istotne, z pominięciem hierarchii kościelnej i osoby duchownego. Druk traktowano z wielkim pietyzmem, w kręgu rodzinnym był nierzadko przekazywany z pokolenia na pokolenie. Był napisany językiem nawiązującym do stylu biblijnego i zawierał zbiór potrzebnych do osiągnięcia zbawienia zaklęć, wskazówek, przepowiedni, znaków i ostrzeżeń. Składał się ponadto z porad dotyczących sposobów zamawiania chorób, wróżb oraz wykazu szczęśliwych i pechowych dat. List niebieski noszony na piersi miał być gwarancją, że jego posiadacza ominą życiowe zagrożenia i troski.
Najpopularniejszym i najbardziej znanym wydawcą Listów niebieskich był mieszkaniec Pisza Antoni Gąsiorowski. Gąsiorowski publikował List niebieski również jako elementarną część popularnego zbioru Jakuba Turowskiego Klucz do bardzo ważnych Tajemnic. Druk kosztował zaledwie 6 fenigów, często nie miał nawet okładki. Mógł być wydawany w tysiącach egzemplarzy, gdyż jego popularność wśród XIX-wiecznej ludności mazurskiej była naprawdę ogromna. Kościół odnosił się do druku krytycznie, List niebieski nie został jednak oficjalnie zabroniony, nie podjęto również prób zwalczenia zabobonu, zapewne ze względu na jego nikłą szkodliwość.
Fragment Listu niebieskiego:
Który człowiek ten list będzie miał przy sobie albo w domu swoim w poszanowaniu i da go czytać, taki może budować na łaskę moją; błyskawica nie poruszy i nie uszkodzi go bez przyczyny. Kto na moje słowa pilnie baczyć będzie, ten do żywota wiecznego pójdzie, o którym ja sam będę wiedział i na niego będę patrzał obliczem miłosierdzia mojego[1].
Przypisy
- ↑ Max P. Toeppen, Wierzenia mazurskie, wstęp A. Szyfer, W. Ogrodziński, oprac. P. Błażewicz,J. M. Łapo, Dąbrówno 2008, s.196
Bibliografia
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy M. Łapo, Dąbrówno 2008.
