Stanisław Rafajłowicz

Stanisław Rafajłowicz
Data urodzenia	przełom XV/XVI w.
Data śmierci	13 maja 1545 r.

Stanisław Rafajłowicz (ur. na przełomie XV/XVI wieku, zm. 13 maja 1545 roku) – teolog pochodzący ze Żmudzi, jego ojcem był bojar litewski – Jerzy.

Życiorys

O jego dzieciństwie i wczesnej młodości nic nie wiadomo. Studiował w Krakowie teologię i uzyskał stopień bakałarza. Nauczył się języka greckiego i hebrajskiego. Nieznane są losy Rafajłowicza pomiędzy rokiem 1532 a 1542. Jest pewne, że był wyróżniającym się studentem. Świadczy o tym polecenie go Albrechtowi Hohenzollernowi jako wykładowcy nowej szkoły partykularnej w Królewcu.

Stanisław Rafajłowicz znał bardzo dobrze języki starożytne (grecki, łaciński, hebrajski) oraz polski i litewski. Zdolności Rafajłowicza były nieocenione dla Lutra i Albrechta Hohenzollerna, którzy dążyli do dotarcia z nową nauką chrześcijańską do jak najszerszych kręgów społeczeństwa. Albrecht Hohenzollern potrzebował profesjonalnej kadry, tworząc nowy uniwersytet. Dla uczonych wyjazd na nieznaną uczelnię w mieście położonym na peryferiach ówczesnej Europy wydawał się mało atrakcyjny. Książę pozyskiwał innowierców, uchodźców z Rzeczypospolitej, bądź młodzież przez fundowanie im stypendiów na zagranicznych uniwersytetach. Rafajłowicz, korzystając z materialnego wsparcia Hohenzollerna, związał się z dworem królewieckim.

W 1543 roku książę Albrecht wezwał Rafajłowicza do przyjazdu do Prus. Było to związane z rezygnacją z pomysłu powołania na katedrę teologii w Królewcu Andrzeja Samuela. W styczniu 1544 roku Bugenhagen wyjednał zgodę Hohenzollerna na przedłużenie do lata pobytu Rafajłowicza w Wittenberdze. W maju 1544 roku Rafajłowicz ukończył studia i uzyskał stopień licencjata teologii, zaś 29 maja promowano go na doktora. Wittenbergę opuścił w 14 dni później.

Rafajłowicz wrócił do Królewca w 1544 roku. Tu spędził ostatni okres swojego życia. Wygłaszał wykłady na temat psalmów w szkole partykularnej, uczył języka hebrajskiego. W nowo utworzonym uniwersytecie objął katedrę teologii. Otrzymywał wysokie wynagrodzenie – 200 guldenów. Jego wykłady cieszyły się dużą popularnością. W sprawach teologicznych Rafajłowicz wyrobił sobie duży autorytet. Liczyli się z nim pruscy biskupi ewangeliccy, jak i sam Albrecht Hohenzollern.

Na Uniwersytecie Rafajłowicz nie poprzestał na pracy dydaktycznej. Ważne miejsce w jego działalności zajmowało pisarstwo religijne. Występował przeciw spowiedzi usznej. Nowy Testament przekładał na język polski. Ważnym wydarzeniem w życiu prywatnym Rafajłowicza był ślub zawarty w listopadzie 1544 roku z nieznaną z imienia córką Bazylego Axt, który był nadwornym lekarzem Albrechta Hohenzollerna i Ewy z domu Schonfeld. Małżeństwo oraz fakt, że Albrecht obiecał pokryć koszty wesela, świadczą o niezwykłej łasce książęcej dla Rafajłowicza. Jego szczęście nie trwało długo. 13 maja 1545 roku Rafajłowicz zmarł. Albrecht Hohenzollern uczcił pamięć Rafajłowicza, który został pochowany w katedrze knipawskiej, w grobowcu książęcym.

Bibliografia

Wybitni Polacy w Królewcu XVI–XX wiek, red. S. Augusiewicz, J. Jasiński, T. Oracki, Olsztyn 2005, s. 59-62.