Rudzienice: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj miejscowości = Wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = Wieś sołecka | ||
|województwo = Warmińsko-Mazurskie | |województwo = Warmińsko-Mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = iławski |
|gmina = Iława | |gmina = Iława | ||
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – wieś sołecka znajduje się w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina Iława|gminie Iława]]. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. | + | <big>'''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – wieś sołecka znajduje się w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina Iława|gminie Iława]]. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest [[Zbigniew Osasiuk]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| + | W okolicach wsi Rudzienice występuje [[morena denna]]. Ponadto spotyka się mokradła stałe i okresowe. Obszary są głównie przeznaczone dla uprawy roli. W obrębie Rudzienic występują w niewielkim stopniu surowce budowlane, zwłaszcza kruszywa: piaski i żwiry; ponadto surowce ceramiczne. Z surowców organicznych można spotkać torfy. Występują również piaski skalniowo–kwarcowe. Eksploatowane są one przez rolników, stosowane do zapraw murarskich oraz w postaci podsypki do dróg. | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | === Dzieje miejscowości === | ||
| + | Po podboju terytorium przez [[zakon krzyżacki]], doszło do podziału tego obszaru pomiędzy [[biskup pomezański|biskupem pomezańskim]] a [[zakon krzyżackim|zakonem krzyżackim]]. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie [[Krzyżacy|Krzyżaków]]. Miejscowość w okresie podpisywania [[traktat dzierzgoński|traktatu dzierzgońskiego]] zapewne była jakimś centrum władzy pruskich [[Pomezanie|Pomezanów]]. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu [[Prusowie|Prusów]]. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez [[komtur ostórdzki|komtura ostródzkiego]] [[Gunter von Hohenstein|Guntera von Hohensteina]]. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich [[komtur ostródzki]] nadał [[Albrecht z Rudzienic|Albrechtowi z Rudzienic]] trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi [[Szymon z Rudzienic|Szymonowi z Rudzienic]]. | ||
| + | |||
| + | W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia [[Wolff]], [[Albrecht]] i [[Ernst]] [[von Kreytzen|von Kreytzenowie]] sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók. | ||
| − | |||
| − | |||
W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie posiadały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha. | W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie posiadały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Ludzie związani z miejscowością === | |
| − | === Ludzie związani z miejscowością | ||
[[Gunter von Hohenstein]] - komtur ostródzki<br/> | [[Gunter von Hohenstein]] - komtur ostródzki<br/> | ||
[[Albrecht z Rudzienic]]<br/> | [[Albrecht z Rudzienic]]<br/> | ||
[[Szymon z Rudzienic]]<br/> | [[Szymon z Rudzienic]]<br/> | ||
| − | [[Wolff]], [[Albrecht]] i [[Ernst]] [[von Kreytzen]] | + | [[Wolff]], [[Albrecht]] i [[Ernst]] [[von Kreytzen]] |
| + | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | === Zabytki === | ||
| + | Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Gospodarka === | |
| − | === Gospodarka | ||
W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. | W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Bibliografia === | |
| − | === Bibliografia | ||
''Rudzienice'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/> | ''Rudzienice'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/> | ||
| Linia 78: | Linia 74: | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat iławski]][[Kategoria: Gmina Iława]][[Kategoria: Wieś sołecka]] |
[[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 17:15, 18 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 17:15, 18 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 13:34, 9 lis 2013
| Rudzienice | |
| | |
 Pocztówka z Rudzienic
Źródło: http://www.akpool.de/ansichtskarten/24157-ansichtskarte-postkarte-raudnitz-b-deutsch-eylau-westpreussen-bahnhof,dostęp 21 września 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Iława |
| Strefa numeracyjna | (+48)89 |
| Kod pocztowy | 14-204 |
| Tablice rejestracyjne | NIL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rudzienice | |
| Położenie na mapie Polski  Rudzienice | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rudzienice (niem. Raudnitz) – wieś sołecka znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze województwa olsztyńskiego. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guentera von Hohensteina. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest Zbigniew Osasiuk.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
W okolicach wsi Rudzienice występuje morena denna. Ponadto spotyka się mokradła stałe i okresowe. Obszary są głównie przeznaczone dla uprawy roli. W obrębie Rudzienic występują w niewielkim stopniu surowce budowlane, zwłaszcza kruszywa: piaski i żwiry; ponadto surowce ceramiczne. Z surowców organicznych można spotkać torfy. Występują również piaski skalniowo–kwarcowe. Eksploatowane są one przez rolników, stosowane do zapraw murarskich oraz w postaci podsypki do dróg.
Dzieje miejscowości
Po podboju terytorium przez zakon krzyżacki, doszło do podziału tego obszaru pomiędzy biskupem pomezańskim a zakonem krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania traktatu dzierzgońskiego zapewne była jakimś centrum władzy pruskich Pomezanów. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu Prusów. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guntera von Hohensteina. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich komtur ostródzki nadał Albrechtowi z Rudzienic trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi Szymonowi z Rudzienic.
W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.
W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie posiadały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.
Ludzie związani z miejscowością
Gunter von Hohenstein - komtur ostródzki
Albrecht z Rudzienic
Szymon z Rudzienic
Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzen
Zabytki
Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.
Gospodarka
W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie.
Bibliografia
Rudzienice, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok 1996.
Iława, z dziejów miasta i powiatu, red. M. Lossman, Olsztyn 1972.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
