Brzozie Lubawskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Brzozie Lubawskie | |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = Brzozia Lubawskiego | + | |dopełniacz wsi = Brzozia Lubawskiego |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = nowomiejski | + | |powiat = nowomiejski |
|gmina = Kurzętnik | |gmina = Kurzętnik | ||
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 589 | |liczba ludności = 589 | ||
| − | |rok = 2010 | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 56 | |strefa numeracyjna = (+48) 56 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | '''Brzozie Lubawskie''' (''Brosa'', ''Deutsche Brosau'', ''Brzuzie Deutsche'', ''Broza'', ''Brosau'', niem. ''Brozie'', a w latach 1920-1945 ''Brzozie Niemieckie'', w okresie międzywojennym było też ''Brzozie Polskie'', po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojnie światowej]] ''Brzozie Lubawskie'') – wieś sołecka w Polsce w [[Województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Kurzętnik (gmina wiejska)|gminie Kurzętnik]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 589 | + | '''Brzozie Lubawskie''' (''Brosa'', ''Deutsche Brosau'', ''Brzuzie Deutsche'', ''Broza'', ''Brosau'', niem. ''Brozie'', a w latach 1920-1945 ''Brzozie Niemieckie'', w okresie międzywojennym było też ''Brzozie Polskie'', po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojnie światowej]] ''Brzozie Lubawskie'') – wieś sołecka w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Kurzętnik (gmina wiejska)|gminie Kurzętnik]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 589 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Zbigniew Burzacki]]<ref>[http://www.bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i mazur] [03.07.2014]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś lokował w 1310 r. biskup płocki. Ziemię tę otrzymał od biskupa chełmińskiego – Wernera. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała parafia, która wzmiankowana jest w dokumentach z 1378 r. Kościół istniał do XVI w. Na jego miejscu w XVIII postawiono nową murowaną świątynię. W XVII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W XIX w. wieś zajmowała 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637 | + | Wieś lokował w 1310 r. biskup płocki. Ziemię tę otrzymał od biskupa chełmińskiego – Wernera. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała parafia, która wzmiankowana jest w dokumentach z 1378 r. Kościół istniał do XVI w. Na jego miejscu w XVIII postawiono nową murowaną świątynię. W XVII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W XIX w. wieś zajmowała 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637, w tym 634 katolików. Okres II wojny światowej spowodował częściowe wysiedlenie ludności zamieszkującej wieś. Wiadomo również, że w 1944 r. w Brzozie mieścił się podośrodek pracy obozu koncentracyjnego w Stutthofie. W tym samym roku do wsi przetransportowano około 500 Żydówek z [[Kamiennik Wielki |Kamiennika Wielkiego]], które skierowano do pracy przy budowie umocnień wojskowych. Następnie przeniesiono je do [[Wielki Głęboczek|Wielkiego Głęboczka]] (do pięciu drewnianych baraków nad jeziorem), a jesienią do [[Jajkowo|Jajkowa]]. Pod koniec XX w. sołectwo obejmowało 1708,8 ha, w tym 91 gospodarstw z 586. mieszkańcami. Obecnie wieś leży na planie ulicówki, a wokół niej znajdują się trzy osady: [[Brzozak]], [[Mechacz]], [[Wygoda (gmina Kurzętnik)|Wygoda]]. Znajdujący się tu [[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim |kościół]] od 1874 r. jest siedzibą [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim|parafii]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
<br/> | <br/> | ||
==Bezpieczeństwo== | ==Bezpieczeństwo== | ||
| − | W drugiej poł. XIX w. w miejscowości założono [[Ochotnicza Straż Pożarna|Ochotniczą Straż Pożarną]], która do 1920 r. nosiła nazwę ''Stowarzyszenie Świętego Floriana''. | + | W drugiej poł. XIX w. w miejscowości założono [[Ochotnicza Straż Pożarna w Brzoziu Lubawskim|Ochotniczą Straż Pożarną]], która do 1920 r. nosiła nazwę ''Stowarzyszenie Świętego Floriana''. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
*kościół neoromański z XIX w. | *kościół neoromański z XIX w. | ||
*gotycka kaplica na cmentarzu przykościelnym z przełomu XIV i XV w. | *gotycka kaplica na cmentarzu przykościelnym z przełomu XIV i XV w. | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Grabowski Stanisław,''Z dziejów Kurzętnika i okolic'', Warszawa 1995, 171 ss.<br/> | |
| − | + | Grabowski Stanisław,''Z dziejów Kurzętnika i okolic'', Warszawa 2008, 287 ss.<br/> | |
| − | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss. <br/> | |
| − | + | [http://www.schulzbratian.republika.pl/ Zdjęcia Janusz Laskowskiego] [12.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i mazur] [03.07.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [03.07.2014] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 09:36, 27 mar 2015
| Brzozie Lubawskie | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Kurzętnik |
| Liczba ludności (2010) | 589 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Brzozie Lubawskie | |
| Położenie na mapie Polski  Brzozie Lubawskie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Brzozie Lubawskie (Brosa, Deutsche Brosau, Brzuzie Deutsche, Broza, Brosau, niem. Brozie, a w latach 1920-1945 Brzozie Niemieckie, w okresie międzywojennym było też Brzozie Polskie, po II wojnie światowej Brzozie Lubawskie) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 589 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Zbigniew Burzacki[1].
Spis treści
Położenie
Wieś leży przy drodze krajowej nr 15, w odległości 10 km od Nowego Miasta Lubawskiego.
Dzieje miejscowości
Wieś lokował w 1310 r. biskup płocki. Ziemię tę otrzymał od biskupa chełmińskiego – Wernera. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała parafia, która wzmiankowana jest w dokumentach z 1378 r. Kościół istniał do XVI w. Na jego miejscu w XVIII postawiono nową murowaną świątynię. W XVII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W XIX w. wieś zajmowała 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637, w tym 634 katolików. Okres II wojny światowej spowodował częściowe wysiedlenie ludności zamieszkującej wieś. Wiadomo również, że w 1944 r. w Brzozie mieścił się podośrodek pracy obozu koncentracyjnego w Stutthofie. W tym samym roku do wsi przetransportowano około 500 Żydówek z Kamiennika Wielkiego, które skierowano do pracy przy budowie umocnień wojskowych. Następnie przeniesiono je do Wielkiego Głęboczka (do pięciu drewnianych baraków nad jeziorem), a jesienią do Jajkowa. Pod koniec XX w. sołectwo obejmowało 1708,8 ha, w tym 91 gospodarstw z 586. mieszkańcami. Obecnie wieś leży na planie ulicówki, a wokół niej znajdują się trzy osady: Brzozak, Mechacz, Wygoda. Znajdujący się tu kościół od 1874 r. jest siedzibą parafii.
Gospodarka
W miejscowości działają firmy z dziedziny motoryzacji, elektroniki i transportu.
Kultura
We wsi znajduje się szkoła podstawowa. Ponadto w XX w. w Brzoziu powstało kółko rolnicze z biblioteką i sztandarem.
Bezpieczeństwo
W drugiej poł. XIX w. w miejscowości założono Ochotniczą Straż Pożarną, która do 1920 r. nosiła nazwę Stowarzyszenie Świętego Floriana.
Ludzie związani z miejscowością
- ks. Ludwik Chyliński – członek Towarzystwa Naukowego Toruńskiego, członek Rady Ludowej Działdowie w latach 1918–1920, kuratus w Mikołajkach
- Mieczysław Tomasz Malinowski – działacz społeczny, poseł do Sejmu V kadencji (1938–1939)
- Bolesław Krajnik – działacz ludowcy, członek PSL–Piast
Na kartach historii miejscowości zapisali się także księża z miejscowej parafii: Kejdrowski, Kopicki, Stanisław Zabrocki, Lemańczyk, Bernard Zakrzewski. W dziejach wsi odznaczyli się także nauczyciele: Gronest – niemiecki katolik, Iwicki, Marian Kriks. Przed wojną sołtysami we wsi byli: Rezmerowski, Kroplewski, Bronisław Leski. Po wojnie zaś: Kazimierz Lisiński, Teodor Paczkowski, Nikodem Brózda, Tadeusz Brózda.
Zabytki
- kościół neoromański z XIX w.
- gotycka kaplica na cmentarzu przykościelnym z przełomu XIV i XV w.
Bibliografia
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 1995, 171 ss.
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008, 287 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss.
Zdjęcia Janusz Laskowskiego [12.09.2013]
Wrota Warmii i mazur [03.07.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [03.07.2014]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i mazur [03.07.2014]
