Jaśkowo (gmina Zalewo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
|zdjęcie = | |zdjęcie = | ||
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Jaśkowo ''' (niem. ''Jäskendorf'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Zalewo]]. W latach | + | ''' Jaśkowo ''' (niem. ''Jäskendorf'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Zalewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego. |
| − | |||
Miejscowość w 2010 roku liczyła 209 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jerzy Brodowski]]<ref>[http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67 zalewo.bil-wm.pl][05.03.2014]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 209 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jerzy Brodowski]]<ref>[http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67 zalewo.bil-wm.pl][05.03.2014]</ref>. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 39: | Linia 38: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość została założona na obszarze dawnej [[Prusowie|pruskiej]] osady w 1308 roku przez Henryka Bartmanna. Wystawcą przywileju lokacyjnego był komtur dzierzgoński | + | Miejscowość została założona na obszarze dawnej [[Prusowie|pruskiej]] osady w 1308 roku przez Henryka Bartmanna. Wystawcą przywileju lokacyjnego był komtur dzierzgoński Sieghardt von Schwarzburg. Jaśkowo obejmowało wówczas 60 łanów. W okresie wojny trzynastoletniej Jaśkowo stało się własnością Paula von Fasolta. |
| − | W | + | W 1660 roku wieś została zakupiona przez rodzinę Kohne-Jaskich. Potomkowie tego rodu w 1721 roku wybudowali miejscowy pałac, który został przebudowany w 1776 roku. Od 1747 roku Jaśkowo należało do rodu von Schoneich. Ostatecznie w latach 1791–1945 majątek stanowił własność rodziny przedstawicieli rodu Finck von Finckenstein, którzy posiadali również sąsiednie [[Gubławki]]. Rodzina utworzyła w miejscowych dobrach majorat, powiększając jego obszar o blisko 2000 ha. Do Jaśkowa należały cztery folwarki oraz cegielnia. |
| − | |||
| − | + | W 1770 roku wzniesiony został [[Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jaśkowie|kościół]], przebudowany następnie w stylu neogotyku angielskiego. Większość ówczesnych pastorów pochodziła z [[Mazury|Mazur]]. W XVII i XVIII wieku w świątyni odprawiano nabożeństwa w języku polskim. W 1782 roku Jaśkowo składało się z 26 budynków mieszkalnych. | |
| − | + | W roku 1939 ówczesna gmina Jaśkowo była zamieszkana przez 407 osób i liczyła 88 gospodarstw domowych. 339 osób utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 17 mieszkańców było zatrudnionych w przemyśle lub rzemiośle, natomiast 6 pracowało w handlu i komunikacji. W tym czasie na terenie gminy istniało jedno gospodarstwo o powierzchni powyżej 100 ha. Do 1945 roku w Jaśkowie funkcjonowała jednoklasowa szkoła, do której uczęszczały także dzieci z gajówki Rozdroże oraz folwarków Nowe Jaśkowo i Surzyki Małe. | |
| + | Po zakończeniu II wojny światowej we dworze mieścił się ośrodek wczasowy Ministerstwa Obrony Narodowej. Później budowla stanowiła własność stadniny koni w [[Plękity|Plękitach]]. | ||
| − | 1858 | + | Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych w następujących latach wynosiła: |
| + | *1818 – 318 osób, 38 domów | ||
| + | *1858 – 324 osoby, 24 domy | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Dwór w Jaśkowie| | + | *[[lkwim:Dwór w Jaśkowie|dwór]] z XVIII wieku; po pożarze w kolejnym stuleciu odbudowany zgodnie z pierwowzorem, obecnie własność prywatna |
| − | * | + | *park dworski |
| − | * | + | *podworskie założenie gospodarczo-inwentarskie |
| − | * | + | *oficyna pałacowa |
| − | * | + | *zabytkowe chaty z XIX stulecia |
| − | * | + | *neoklasycystyczny dom ogrodnika z XIX wieku |
| − | * | + | *zajazd i dom koło zajazdu z XVIII stulecia |
| − | * | + | *kościół wybudowany w 1770, we wnętrzu zachowany m.in. ołtarz z 1. połowy XVIII wieku, chór, trzy nagrobki, witraże powstałe w latach 1865–1866 |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Jaśkowo (gmina Pisz)]] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| Linia 64: | Linia 69: | ||
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| − | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo] [05.03.2014]<br/> | + | [http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125| zalewo.f117.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo] [05.03.2014]<br/> |
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#373/pl/i/jaskowo_-_zabytkowy_zespol_dworski| | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#373/pl/i/jaskowo_-_zabytkowy_zespol_dworski| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,ja%C5%9Bkowo.html| | + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,ja%C5%9Bkowo.html| polskaniezwykła] [05.03.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: | + | |
| + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:48, 27 mar 2015
| Jaśkowo | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Zalewo |
| Liczba ludności (2010) | 209 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jaśkowo | |
| Położenie na mapie Polski  Jaśkowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jaśkowo (niem. Jäskendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 209 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jerzy Brodowski[1].
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na północnym brzegu Jeziora Jaśkowskiego, 10 km na południowy wschód od Zalewa, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona na obszarze dawnej pruskiej osady w 1308 roku przez Henryka Bartmanna. Wystawcą przywileju lokacyjnego był komtur dzierzgoński Sieghardt von Schwarzburg. Jaśkowo obejmowało wówczas 60 łanów. W okresie wojny trzynastoletniej Jaśkowo stało się własnością Paula von Fasolta.
W 1660 roku wieś została zakupiona przez rodzinę Kohne-Jaskich. Potomkowie tego rodu w 1721 roku wybudowali miejscowy pałac, który został przebudowany w 1776 roku. Od 1747 roku Jaśkowo należało do rodu von Schoneich. Ostatecznie w latach 1791–1945 majątek stanowił własność rodziny przedstawicieli rodu Finck von Finckenstein, którzy posiadali również sąsiednie Gubławki. Rodzina utworzyła w miejscowych dobrach majorat, powiększając jego obszar o blisko 2000 ha. Do Jaśkowa należały cztery folwarki oraz cegielnia.
W 1770 roku wzniesiony został kościół, przebudowany następnie w stylu neogotyku angielskiego. Większość ówczesnych pastorów pochodziła z Mazur. W XVII i XVIII wieku w świątyni odprawiano nabożeństwa w języku polskim. W 1782 roku Jaśkowo składało się z 26 budynków mieszkalnych.
W roku 1939 ówczesna gmina Jaśkowo była zamieszkana przez 407 osób i liczyła 88 gospodarstw domowych. 339 osób utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 17 mieszkańców było zatrudnionych w przemyśle lub rzemiośle, natomiast 6 pracowało w handlu i komunikacji. W tym czasie na terenie gminy istniało jedno gospodarstwo o powierzchni powyżej 100 ha. Do 1945 roku w Jaśkowie funkcjonowała jednoklasowa szkoła, do której uczęszczały także dzieci z gajówki Rozdroże oraz folwarków Nowe Jaśkowo i Surzyki Małe. Po zakończeniu II wojny światowej we dworze mieścił się ośrodek wczasowy Ministerstwa Obrony Narodowej. Później budowla stanowiła własność stadniny koni w Plękitach.
Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych w następujących latach wynosiła:
- 1818 – 318 osób, 38 domów
- 1858 – 324 osoby, 24 domy
Zabytki
- dwór z XVIII wieku; po pożarze w kolejnym stuleciu odbudowany zgodnie z pierwowzorem, obecnie własność prywatna
- park dworski
- podworskie założenie gospodarczo-inwentarskie
- oficyna pałacowa
- zabytkowe chaty z XIX stulecia
- neoklasycystyczny dom ogrodnika z XIX wieku
- zajazd i dom koło zajazdu z XVIII stulecia
- kościół wybudowany w 1770, we wnętrzu zachowany m.in. ołtarz z 1. połowy XVIII wieku, chór, trzy nagrobki, witraże powstałe w latach 1865–1866
Przypisy
- ↑ zalewo.bil-wm.pl[05.03.2014]
Zobacz też
Bibliografia
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
zalewo.f117.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykła [05.03.2014]
