Arklity: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| (Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Arklit | |dopełniacz wsi = Arklit | ||
|zdjęcie = Ruiny pałacu w Arklitach.jpg | |zdjęcie = Ruiny pałacu w Arklitach.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Ruiny pałacu w Arklitach | + | |opis zdjęcia = Ruiny pałacu w Arklitach.<br>Źródło: [http://www.mazury.o-k.com.pl/arklity.html www.mazury.o-k.com.pl] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
|gmina = Barciany | |gmina = Barciany | ||
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
| − | |sołectwo = | + | |sołectwo = Mołtajny |
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 79<ref>Łącznie: Arklity i Górki (gm. Barciany).</ref> |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Arklity ''' (niem. ''Arklitten'') – ...<br/><br/> | + | ''' Arklity ''' (niem. ''Arklitten'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Barciany (gmina wiejska)|gminie Barciany]]. W latach 1975–1998 Arklity administracyjnie należały do województwa olsztyńskiego. |
| + | Miejscowość w 2010 r. liczyła 79 mieszkańców (łącznie z [[Górki|Górkami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Mołtajny]], w którym funkcję sołtysa obecnie sprawuje [[Roman Głód]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/101/Jednostki_pomocnicze/ bip.warmia.mazury.pl] [5.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | Wieś leży na północno-zachodnim brzegu [[Jezioro Arklickie|Jeziora Arklickiego]], w odległości 15 km na północ od [[Barciany| Barcian]]. | |
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| + | Dzieje wsi sięgają 1359 r. W 1469 r. dobra zostały przekazane rodzinie von Schlieben przez [[zakon krzyżacki]]. Arklity przekształciły się w dziedziczną posiadłość rodu. Odtąd były majątkiem ziemskim, od XVI w. wchodzącym w skład klucza posiadłości rodu von Egolffsteinów. Po uzyskaniu tytułu hrabiowskiego ród ten doprowadził do utworzenia w 1782 r. majoratu. Zgodnie z głównym założeniem ordynacji, na której opierał się majorat, majątek dziedziczyć miał najstarszy syn. Ok. 1782 r. Albrecht von und zu Egolffstein wybudował okazały pałac. | ||
| − | + | Na początku XX w. obszar majoratu obejmował 1904 ha. 1945 r. pałac został zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. | |
| − | + | Po zakończeniu II wojny światowej na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Arklity. | |
| − | Po zakończeniu | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W okresie powojennym pałac popadł w ruinę. Odnowiono go w 1964 r., a jego wnętrza wykorzystano na biura PGR-u. Wówczas uruchomiono również przedszkole. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W 1970 r. Arklity zamieszkiwało 207 osób. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W 1983 r. w pałacu wybuchł pożar. Wnętrza zostały bezpowrotnie zniszczone. W [[lkwim: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie| kętrzyńskim muzeum]] przechowywany jest komplet miśnieńskiej porcelany pałacowej, lustro, wazon, kinkiety oraz kartusz herbowy. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Zabytki == | ||
| + | *ruiny późnobarokowego pałacu wzniesionego w 1782 r. Obecnie własność prywatna | ||
| + | *pozostałości przypałacowego parku | ||
| + | *zniszczony dawny cmentarz ewangelicki | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| − | <br/> | + | == Bibliografia == |
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar (przewodniczący komitetu red.) i in., Olsztyn 1978.<br/> | ||
| + | Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://arklity.manifo.com/ arklity.manifo.com] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#916/pl/i/arklity_-_zabytkowy_palac_w_ruinie| ciekawemazury.pl] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ wuoz.olsztyn.pl ] [10.03.2014]<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Barciany (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 23:05, 27 mar 2015
| Arklity | |
| | |
 Ruiny pałacu w Arklitach.
Źródło: www.mazury.o-k.com.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Barciany |
| Sołectwo | Mołtajny |
| Liczba ludności (2010) | 79[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Arklity | |
| Położenie na mapie Polski  Arklity | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Arklity (niem. Arklitten) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975–1998 Arklity administracyjnie należały do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 r. liczyła 79 mieszkańców (łącznie z Górkami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Mołtajny, w którym funkcję sołtysa obecnie sprawuje Roman Głód[2].
Spis treści
[ukryj]Położenie
Wieś leży na północno-zachodnim brzegu Jeziora Arklickiego, w odległości 15 km na północ od Barcian.
Dzieje miejscowości
Dzieje wsi sięgają 1359 r. W 1469 r. dobra zostały przekazane rodzinie von Schlieben przez zakon krzyżacki. Arklity przekształciły się w dziedziczną posiadłość rodu. Odtąd były majątkiem ziemskim, od XVI w. wchodzącym w skład klucza posiadłości rodu von Egolffsteinów. Po uzyskaniu tytułu hrabiowskiego ród ten doprowadził do utworzenia w 1782 r. majoratu. Zgodnie z głównym założeniem ordynacji, na której opierał się majorat, majątek dziedziczyć miał najstarszy syn. Ok. 1782 r. Albrecht von und zu Egolffstein wybudował okazały pałac.
Na początku XX w. obszar majoratu obejmował 1904 ha. 1945 r. pałac został zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. Po zakończeniu II wojny światowej na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Arklity.
W okresie powojennym pałac popadł w ruinę. Odnowiono go w 1964 r., a jego wnętrza wykorzystano na biura PGR-u. Wówczas uruchomiono również przedszkole.
W 1970 r. Arklity zamieszkiwało 207 osób.
W 1983 r. w pałacu wybuchł pożar. Wnętrza zostały bezpowrotnie zniszczone. W kętrzyńskim muzeum przechowywany jest komplet miśnieńskiej porcelany pałacowej, lustro, wazon, kinkiety oraz kartusz herbowy.
Zabytki
- ruiny późnobarokowego pałacu wzniesionego w 1782 r. Obecnie własność prywatna
- pozostałości przypałacowego parku
- zniszczony dawny cmentarz ewangelicki
Przypisy
- Skocz do góry ↑ Łącznie: Arklity i Górki (gm. Barciany).
- Skocz do góry ↑ bip.warmia.mazury.pl [5.03.2014]
Bibliografia
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar (przewodniczący komitetu red.) i in., Olsztyn 1978.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
arklity.manifo.com [10.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl [10.03.2014]
wuoz.olsztyn.pl [10.03.2014]
