Dobrzyki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 418<ref> | + | |liczba ludności = 418<ref>Łączna liczba mieszkańców wsi: Dobrzyki, Kiemiany, Koziny, Polajny.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Dobrzyki ''' (niem. ''Weinsdorf'') – | + | ''' Dobrzyki ''' (niem. ''Weinsdorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Zalewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wchodziła w skład powiatu morąskiego. |
| − | Miejscowość w 2010 | + | Miejscowość w 2010 r. liczyła 418 mieszkańców (łącznie z osadami [[Kiemiany]], [[Koziny]], [[Polajny]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Dobrzyki, [[Bednarzówka]], [[Jezierce]], Kiemiany, Koziny i Polajny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kazimierz Twardowski]]<ref>[http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67 zalewo.bil-wm.pl] [05.03.2014]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na północnym krańcu jeziora [[Jezioro Jeziorak|Jeziorak]], 6,5 km na południowy zachód od [[Zalewo|Zalewa]]. | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| + | Obszar dzisiejszej wsi obejmował dawną granicę rozdzielającą wpływy osadnictwa [[Prusowie|pruskiego]] i ludności słowiańskiej przybywającej z terenu Mazowsza od połowy XI wieku. Miejscowość została założona przez sołtysa o imieniu Wigand w 1304 r. Dobrzyki obejmowały wówczas obszar 60 łanów na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Wystawcą dokumentu lokacyjnego był ówczesny mistrz krajowy [[Konrad Sack]]. | ||
| − | + | W 1320 r. wybudowany został miejscowy kościół. W polskich nabożeństwach uczestniczyła ludność z sąsiednich wsi, m.in. z [[Siemiany|Siemian]] oraz [[Jerzwałd|Jerzwałdu]]. Po roku 1525 miejscowość wchodziła w skład parafii w Zalewie. W XVII w. wśród mieszkańców wsi pojawiały się licznie polskie nazwiska, m.in. Szczuka, Piłak, Krupka, Kamiński, Puchała, Majewski. W 1818 r. do parafii Dobrzyki należały: Siemiany, Jerzwałd, [[Stare Szwale]], [[Likszany]], [[Matyty]], [[Bukowiec]], [[Kiemiańskie Nowiny]], Kiemiany, [[Rudnia]], [[Rucewo]], [[Najka]], Polajny, [[Czaplak]] oraz [[Jezierce]]. | |
| − | + | ||
| − | + | W pierwszej połowie XV wieku we wsi istniały dwie karczmy, działały również wiatraki. | |
| − | + | W 1782 r. wieś składała się z 71 budynków mieszkalnych. W 1890 r. w Dobrzykach mieszkało ok. 100 polskich parafian. W 1858 r. Dobrzyki były zamieszkane przez 723 mieszkańców żyjących w 82 domach. | |
| − | |||
| − | + | W latach 60. XIX w. miejscowość została dotkliwie zniszczona w czasie ogromnego pożaru, który strawił czwartą część zabudowań. W okresie międzywojennym w miejscowej szkole (składającej się z trzech, a następnie czterech klas) uczyło trzech nauczycieli. Do placówki uczęszczały również dzieci z Bednarzówki, Jezierców, Kiemian, Kozin, Polajn oraz Rudni. | |
| − | + | W 1939 r. ówczesna gmina Dobrzyki liczyła 172 gospodarstwa domowe i była zamieszkana przez 732 osoby. 467 mieszkańców utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 134 osoby zatrudnione były w przemyśle i rzemiośle, a 21 mieszkańców pracowało w handlu i komunikacji. | |
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Gimnazjum w Dobrzykach]] | *[[Gimnazjum w Dobrzykach]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Dobrzykach]] | *[[Szkoła Podstawowa w Dobrzykach]] | ||
| − | + | *[[Biblioteka i Szkolne Centrum Informacji Medialnej w Dobrzykach|Biblioteka i Szkolne Centrum Informacji Medialnej ]] w [[Zespół Szkół w Dobrzykach|Zespole Szkół w Dobrzykach]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dobrzykach|kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dobrzykach]] wzniesiony w 1320 r. – budowla gotycka z zachowanym we wnętrzu XV-wiecznym krucyfiksem; pozostałe wyposażenie z drugiej połowy XVIII w. |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| − | * | + | *staropruskie grodziska zlokalizowane w odległości ok. 2 km na północ i północny zachód od wsi |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.<br/> | ||
| + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wyd. II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| wuoz.olsztyn.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo, [http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125 zalewo.f117.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#379/pl/i/dobrzyki_-_zabytkowy_kosciol_fil._p.w._ss._apostolow_piotra_i_pawla ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://zsdobrzyki.edupage.org/? Zespół Szkół w Dobrzykach] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]][[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 22:09, 27 mar 2015
| Dobrzyki | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Zalewo |
| Liczba ludności (2010) | 418[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Dobrzyki | |
| Położenie na mapie Polski  Dobrzyki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Dobrzyki (niem. Weinsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wchodziła w skład powiatu morąskiego.
Miejscowość w 2010 r. liczyła 418 mieszkańców (łącznie z osadami Kiemiany, Koziny, Polajny). W skład sołectwa wchodzą wsie: Dobrzyki, Bednarzówka, Jezierce, Kiemiany, Koziny i Polajny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Twardowski[2].
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na północnym krańcu jeziora Jeziorak, 6,5 km na południowy zachód od Zalewa.
Dzieje miejscowości
Obszar dzisiejszej wsi obejmował dawną granicę rozdzielającą wpływy osadnictwa pruskiego i ludności słowiańskiej przybywającej z terenu Mazowsza od połowy XI wieku. Miejscowość została założona przez sołtysa o imieniu Wigand w 1304 r. Dobrzyki obejmowały wówczas obszar 60 łanów na prawie chełmińskim. Wystawcą dokumentu lokacyjnego był ówczesny mistrz krajowy Konrad Sack.
W 1320 r. wybudowany został miejscowy kościół. W polskich nabożeństwach uczestniczyła ludność z sąsiednich wsi, m.in. z Siemian oraz Jerzwałdu. Po roku 1525 miejscowość wchodziła w skład parafii w Zalewie. W XVII w. wśród mieszkańców wsi pojawiały się licznie polskie nazwiska, m.in. Szczuka, Piłak, Krupka, Kamiński, Puchała, Majewski. W 1818 r. do parafii Dobrzyki należały: Siemiany, Jerzwałd, Stare Szwale, Likszany, Matyty, Bukowiec, Kiemiańskie Nowiny, Kiemiany, Rudnia, Rucewo, Najka, Polajny, Czaplak oraz Jezierce.
W pierwszej połowie XV wieku we wsi istniały dwie karczmy, działały również wiatraki.
W 1782 r. wieś składała się z 71 budynków mieszkalnych. W 1890 r. w Dobrzykach mieszkało ok. 100 polskich parafian. W 1858 r. Dobrzyki były zamieszkane przez 723 mieszkańców żyjących w 82 domach.
W latach 60. XIX w. miejscowość została dotkliwie zniszczona w czasie ogromnego pożaru, który strawił czwartą część zabudowań. W okresie międzywojennym w miejscowej szkole (składającej się z trzech, a następnie czterech klas) uczyło trzech nauczycieli. Do placówki uczęszczały również dzieci z Bednarzówki, Jezierców, Kiemian, Kozin, Polajn oraz Rudni.
W 1939 r. ówczesna gmina Dobrzyki liczyła 172 gospodarstwa domowe i była zamieszkana przez 732 osoby. 467 mieszkańców utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 134 osoby zatrudnione były w przemyśle i rzemiośle, a 21 mieszkańców pracowało w handlu i komunikacji.
Edukacja
- Gimnazjum w Dobrzykach
- Szkoła Podstawowa w Dobrzykach
- Biblioteka i Szkolne Centrum Informacji Medialnej w Zespole Szkół w Dobrzykach
Zabytki
- kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dobrzykach wzniesiony w 1320 r. – budowla gotycka z zachowanym we wnętrzu XV-wiecznym krucyfiksem; pozostałe wyposażenie z drugiej połowy XVIII w.
- cmentarz przykościelny
- staropruskie grodziska zlokalizowane w odległości ok. 2 km na północ i północny zachód od wsi
Przypisy
- ↑ Łączna liczba mieszkańców wsi: Dobrzyki, Kiemiany, Koziny, Polajny.
- ↑ zalewo.bil-wm.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wyd. II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
wuoz.olsztyn.pl [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo, zalewo.f117.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Zespół Szkół w Dobrzykach [05.03.2014]
