Gniewosz z Dalewic: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Życiorys) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| − | Gniewosz z Dalewic legitymujący się herbem Kościesza (Strzegomia) pełnił funkcję podstolego krakowskiego. W czasach rządów Jagiełły był marszałkiem dworu. Wedle Długosza starał się skłócić parę królewską | + | Gniewosz z Dalewic legitymujący się herbem Kościesza (Strzegomia) pełnił funkcję podstolego krakowskiego. W czasach rządów Jagiełły był marszałkiem dworu. Wedle Długosza starał się skłócić parę królewską, za co sąd w Wiślicy miał skazać go na karę 60 grzywien oraz odwołanie potwarzy dotyczących królowej Jadwigi, i to w tak kompromitujący sposób, "aby natychmiast, wobec przytomnego grona sędziów, obyczajem psów, odszczekał swoje kłamstwo". Kronikarz podał w swych ''Rocznikach'', że schyliwszy grzbiet, Gniewosz musiał "wleźć pod ławę, a po jawnym zeznaniu, iż fałszem było i niegodziwą potwarzą, co przeciwko królowej Jadwidze nakłamał, głośno zaszczekał". |
| − | Andrzej Zieliński dowodzi, że proces ten nigdy się nie odbył, na co wskazuje m.in. fakt, że Gniewosz z Dalewic nie tylko nie został odsunięty od dworu, ale nadal awansował i wykonywał odpowiedzialne zadania. W 1390 roku został przez króla Władysława Jagiełłę mianowany głównym negocjatorem w sprawie traktatu z Mirżą, wojewodą siedmiogrodzkim, w 1393 r. król uczynił go starostą lwowskim, a w 1399 roku podkomorzym krakowskim. Jagiełło powierzył mu ponadto | + | Andrzej Zieliński dowodzi, że proces ten nigdy się nie odbył, na co wskazuje m.in. fakt, że Gniewosz z Dalewic nie tylko nie został odsunięty od dworu, ale nadal awansował i wykonywał odpowiedzialne zadania. W 1390 roku został przez króla Władysława Jagiełłę mianowany głównym negocjatorem w sprawie traktatu z Mirżą, wojewodą siedmiogrodzkim, w 1393 r. król uczynił go starostą lwowskim, a w 1399 roku podkomorzym krakowskim. Jagiełło powierzył mu ponadto negocjacje z Krzyżakami, a królowa Jadwiga powołała go na swojego ochmistrza<ref>A. Zieliński, ''Kto na kogo naszczekał'', [http://historia.focus.pl/polska/kto-na-kogo-naszczekal--826?strona=2 historia.focus.pl] [22.01.2015]</ref>. |
Do wojny z zakonem krzyżackim Gniewosz z Dalewic wystawił własną zaciężną chorągiew, pod którą szli zaciągnięci przez niego rycerze z Polski, z Czech, Moraw i Śląska. Formacja ta szczególnie zasłużyła się przy zdobywaniu zamku w [[Dąbrówno|Dąbrównie]]. W bitwie pod Koronowem Gniewosz wziął czynny udział. | Do wojny z zakonem krzyżackim Gniewosz z Dalewic wystawił własną zaciężną chorągiew, pod którą szli zaciągnięci przez niego rycerze z Polski, z Czech, Moraw i Śląska. Formacja ta szczególnie zasłużyła się przy zdobywaniu zamku w [[Dąbrówno|Dąbrównie]]. W bitwie pod Koronowem Gniewosz wziął czynny udział. | ||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | J. Długosz, ''Banderia Prutenorum'', wyd. K. Górski, Warszawa 1958.<br> | ||
| + | J. Długosz [1415-1480], ''Grunwald 1410: proelii descriptio auctoris Joannis Dlugossi = opisanie bitwy według Jana Długosza = mušio aprašymas pagal Janą Dlugošą = popis bitvy podle Jana Długosze = Yan Dlugosqa köre urusmanin tasviri = Schlachtenbeschreibung nach Jan Długosz = a description of the battle according to Jan Długosz = description de la bataille d'apres Jan Długosz = opisanie bitvy po Ânu Dlugošu = opis bitvi za Ânom Dlugošem'', [moderator doctrinae deditus Jan Gancewski; moderator editionem ducens Anna Westfeld], Olsztyn 2010.<br> | ||
| + | ''Jana Długosza Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego'', przekł. J. Mrukówna, oprac. J. Garbacik, K. Pieradzka, Warszawa 1982. <br> | ||
| + | ''Kronika konfliktu Władysława króla polskiego z Krzyżakami w roku Pańskim 1410'', przekład J. Danka, A. Nadolski, Olsztyn 1987.<br> | ||
| + | M. Duczmal, ''Jagiellonowie. Leksykon biograficzny'', Kraków 1996.<br> | ||
| + | S. Ekdahl, ''Die Schlacht bei Tannenberg'', t. 1. ''Einführung und Quellenanlage'', Berlin 1982. <br> | ||
| + | ''Encyklopedia historii Polski. Dzieje polityczne'', t. 1-2, Warszawa 1994-1995.<br> | ||
| + | S. Jóźwiak, K. Kwiatkowski, A. Szweda, S. Szybkowski, ''Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411'', Malbork 2010. <br> | ||
| + | L. Kolankowski, Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne, Olsztyn 1991.<br> | ||
| + | A. Nadolski, Grunwald. Problemy wybrane, Olsztyn 1990.<br> | ||
| + | A. Nikżentaitis, Witold i Jagiełło, Poznań 2000.<br> | ||
| + | ''Polski Słownik Biograficzny'', Kraków 1978 - . <br> | ||
| + | J. Sikorski, ''Bohaterowie Grunwaldu'', Olsztyn 2010. <br/> | ||
A. Zieliński, ''Kto na kogo naszczekał'', [http://historia.focus.pl/polska/kto-na-kogo-naszczekal--826?strona=2 historia.focus.pl] [22.01.2015]<br/> | A. Zieliński, ''Kto na kogo naszczekał'', [http://historia.focus.pl/polska/kto-na-kogo-naszczekal--826?strona=2 historia.focus.pl] [22.01.2015]<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Gniewosz z Dalewic]][[Kategoria:Wielka wojna z zakonem krzyżackim|Gniewosz z Dalewic]][[Kategoria: 1401-1500|Gniewosz z Dalewic]] |
Aktualna wersja na dzień 19:48, 29 mar 2015
| Gniewosz z Dalewic | |
| |
Gniewosz z Dalewic – podstoli krakowski, pan na Dalewicach, Ćmielowie i Wronowie, uczestnik bitwy grunwaldzkiej. Jego imię wiąże się z domniemanym najsłynniejszym procesem karnym czasów panowania Władysława Jagiełły. Proces ten miał być wynikiem kłamstw Gniewosza na temat niewierności królowej Jadwigi.
Życiorys
Gniewosz z Dalewic legitymujący się herbem Kościesza (Strzegomia) pełnił funkcję podstolego krakowskiego. W czasach rządów Jagiełły był marszałkiem dworu. Wedle Długosza starał się skłócić parę królewską, za co sąd w Wiślicy miał skazać go na karę 60 grzywien oraz odwołanie potwarzy dotyczących królowej Jadwigi, i to w tak kompromitujący sposób, "aby natychmiast, wobec przytomnego grona sędziów, obyczajem psów, odszczekał swoje kłamstwo". Kronikarz podał w swych Rocznikach, że schyliwszy grzbiet, Gniewosz musiał "wleźć pod ławę, a po jawnym zeznaniu, iż fałszem było i niegodziwą potwarzą, co przeciwko królowej Jadwidze nakłamał, głośno zaszczekał".
Andrzej Zieliński dowodzi, że proces ten nigdy się nie odbył, na co wskazuje m.in. fakt, że Gniewosz z Dalewic nie tylko nie został odsunięty od dworu, ale nadal awansował i wykonywał odpowiedzialne zadania. W 1390 roku został przez króla Władysława Jagiełłę mianowany głównym negocjatorem w sprawie traktatu z Mirżą, wojewodą siedmiogrodzkim, w 1393 r. król uczynił go starostą lwowskim, a w 1399 roku podkomorzym krakowskim. Jagiełło powierzył mu ponadto negocjacje z Krzyżakami, a królowa Jadwiga powołała go na swojego ochmistrza[1].
Do wojny z zakonem krzyżackim Gniewosz z Dalewic wystawił własną zaciężną chorągiew, pod którą szli zaciągnięci przez niego rycerze z Polski, z Czech, Moraw i Śląska. Formacja ta szczególnie zasłużyła się przy zdobywaniu zamku w Dąbrównie. W bitwie pod Koronowem Gniewosz wziął czynny udział.
Po wojnie uczestniczył w wyprawie jako poseł do hospodara wołoskiego.
Przypisy
- ↑ A. Zieliński, Kto na kogo naszczekał, historia.focus.pl [22.01.2015]
Bibliografia
J. Długosz, Banderia Prutenorum, wyd. K. Górski, Warszawa 1958.
J. Długosz [1415-1480], Grunwald 1410: proelii descriptio auctoris Joannis Dlugossi = opisanie bitwy według Jana Długosza = mušio aprašymas pagal Janą Dlugošą = popis bitvy podle Jana Długosze = Yan Dlugosqa köre urusmanin tasviri = Schlachtenbeschreibung nach Jan Długosz = a description of the battle according to Jan Długosz = description de la bataille d'apres Jan Długosz = opisanie bitvy po Ânu Dlugošu = opis bitvi za Ânom Dlugošem, [moderator doctrinae deditus Jan Gancewski; moderator editionem ducens Anna Westfeld], Olsztyn 2010.
Jana Długosza Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, przekł. J. Mrukówna, oprac. J. Garbacik, K. Pieradzka, Warszawa 1982.
Kronika konfliktu Władysława króla polskiego z Krzyżakami w roku Pańskim 1410, przekład J. Danka, A. Nadolski, Olsztyn 1987.
M. Duczmal, Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1996.
S. Ekdahl, Die Schlacht bei Tannenberg, t. 1. Einführung und Quellenanlage, Berlin 1982.
Encyklopedia historii Polski. Dzieje polityczne, t. 1-2, Warszawa 1994-1995.
S. Jóźwiak, K. Kwiatkowski, A. Szweda, S. Szybkowski, Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010.
L. Kolankowski, Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne, Olsztyn 1991.
A. Nadolski, Grunwald. Problemy wybrane, Olsztyn 1990.
A. Nikżentaitis, Witold i Jagiełło, Poznań 2000.
Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1978 - .
J. Sikorski, Bohaterowie Grunwaldu, Olsztyn 2010.
A. Zieliński, Kto na kogo naszczekał, historia.focus.pl [22.01.2015]
