Grądy (gmina Orzysz): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Grądy | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Grądów | |dopełniacz wsi = Grądów | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości =wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = piski | |powiat = piski | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 106 | + | |liczba ludności = 106 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Grądy''' (niem. ''Gut Gronden'', od 1938 r. ''Gronden'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski |powiecie piskim]], w [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska) |gminie Orzysz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie |województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 106 mieszkańców<ref>łącznie Grądy, [[Aleksandrowo]], [[Grądy Podmiejskie]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zygmunt Freitag]]<ref> [http://www.bip.orzysz.pl/ Strona Urzędu Gminy Orzysz] [30.08.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | < | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego na pograniczu [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich |Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]] i [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]], w odległości około 2 km na północ od [[Orzysz|Orzysza]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś otrzymała przywilej lokacyjny w 1550 roku, gdy sołtys z | + | Wieś otrzymała przywilej lokacyjny w 1550 roku, gdy sołtys z Orzysza Jan zakupił tu na [[Prawo magdeburskie| prawie magdeburskim]] 4 łany (najprawdopodobniej) i uzyskał na to potwierdzenie od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta]]. W drugiej połowie XVI wieku Grądy wraz ze [[Gaudynki|Szwejkowem]] i jeszcze jednym majątkiem utworzyły jeden klucz, który wówczas należał do niejakiego Wojtka Mrossa zwanego Myślętą, zaś w wieku XVII był własnością rodziny [[Rodzina von Heydeck |von Heydecków]]: wpierw kupili oni Grądy (1681), a następnie Szwejkowo (1690); do należącego do nich klucza trzeba także doliczyć 7 łanów w [[Uście|Uściu]] (na wschód od Grądów, nad jeziorem [[Jezioro Orzysz|Orzysz]], obecnie nie istnieje). Wieś początkowo nazywana była ''Grunden'', później utrwaliła się nazwa ''Gronden''. W połowie XIX wieku majątek w Grądach oddano w dzierżawę. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | |
| − | + | *1857 r. – 51 osób | |
| − | + | *1864 r. – 76 osób | |
| − | * | ||
| − | + | *1867 r. – 82 osoby | |
| − | === | + | == Zabytki == |
| − | + | *dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na wschód od wsi; znajduje się tu kwatera wojenna z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach |I wojny światowej]]; nekropolia zdewastowana | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011.<br/> | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | ||
| + | von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.<br/> | ||
| + | Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, ''Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych'', Orzysz 2004.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.orzysz.pl/ Gminna Ewidencja Zabytków] [10.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [10.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.sercemazur.pl/ Serce Mazur. Forum historii Mazur i okolic] [10.07.2014] | ||
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| Linia 76: | Linia 68: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat piski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Orzysz (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: 1501-1600]] |
Aktualna wersja na dzień 08:57, 13 kwi 2015
| Grądy | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Orzysz |
| Liczba ludności (2010) | 106 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-250 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Grądy | |
| Położenie na mapie Polski  Grądy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Grądy (niem. Gut Gronden, od 1938 r. Gronden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 106 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zygmunt Freitag[2].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego, w odległości około 2 km na północ od Orzysza.
Dzieje miejscowości
Wieś otrzymała przywilej lokacyjny w 1550 roku, gdy sołtys z Orzysza Jan zakupił tu na prawie magdeburskim 4 łany (najprawdopodobniej) i uzyskał na to potwierdzenie od księcia Albrechta. W drugiej połowie XVI wieku Grądy wraz ze Szwejkowem i jeszcze jednym majątkiem utworzyły jeden klucz, który wówczas należał do niejakiego Wojtka Mrossa zwanego Myślętą, zaś w wieku XVII był własnością rodziny von Heydecków: wpierw kupili oni Grądy (1681), a następnie Szwejkowo (1690); do należącego do nich klucza trzeba także doliczyć 7 łanów w Uściu (na wschód od Grądów, nad jeziorem Orzysz, obecnie nie istnieje). Wieś początkowo nazywana była Grunden, później utrwaliła się nazwa Gronden. W połowie XIX wieku majątek w Grądach oddano w dzierżawę.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 51 osób
- 1864 r. – 76 osób
- 1867 r. – 82 osoby
Zabytki
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na wschód od wsi; znajduje się tu kwatera wojenna z okresu I wojny światowej; nekropolia zdewastowana
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Gminna Ewidencja Zabytków [10.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [10.09.2013]
Serce Mazur. Forum historii Mazur i okolic [10.07.2014]
Przypisy
- ↑ łącznie Grądy, Aleksandrowo, Grądy Podmiejskie
- ↑ Strona Urzędu Gminy Orzysz [30.08.2013]
