Brejdyny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Brejdyny |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Brejdyn ...")
 
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
  
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
|nazwa                = Brejdyny   
+
|nazwa                = Brejdyny   
 
  |herb wsi              =
 
  |herb wsi              =
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Brejdyn   
 
  |dopełniacz wsi        = Brejdyn   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe    
+
  |zdjęcie              = Brejdyny.jpg    
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          = Brejdyny<br>Fot. Mieczysław Kalski
  |rodzaj miejscowości  = wieś
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie  
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = mrągowski
 
  |powiat                = mrągowski
 
  |gmina                = Piecki  
 
  |gmina                = Piecki  
Linia 16: Linia 15:
 
  |sołectwo              = Brejdyny
 
  |sołectwo              = Brejdyny
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 349
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          = 11 - 710
 
  |kod pocztowy          = 11 - 710
Linia 30: Linia 29:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Brejdyny'''</big> (Preden, Wreyden, niem. Broedienen )– wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975-1998miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
+
[[image:brejdyny j.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Brejdyny.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
'''Brejdyny''' (''Preden'', ''Wreyden'', niem. ''Broedienen'') – wieś sołecka w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[Piecki (gmina wiejska)| gminie Piecki]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 349 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Mariola Ciskowska]]<ref>[http://www.bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [03.07.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Wieś leży nad jeziorem [[Jezioro Brejdyny |Brejdyny]] w odległości około 3 km na północ od [[Piecki|Piecek]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
==Dzieje miejscowości ==
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).  
+
Gdy w 1448 r. zakładano wieś Piecki, Brejdyny już istniały. Wieś lokowano w 1419 r. pod nazwą ''Preden'' (od łotewskiego „priede” – sosna, choina; ''Wreyden'' od „breydis” – łoś). W 1437 r. księgi czynszowe wymieniają ją pod nazwą ''Wreyden'' jako wieś należąca do wolnych ziemian z 6 służbami wojennymi. Po 1470 r. wielki mistrz [[Henryk von Richtenberg]]  przekazał [[Jerzy Hauendrein |Jerzemu Hauendreinowi]] [[Dwór w Brejdynach|dwór brejdyński]] na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]. Dwór wcześniej był w rękach Bartołta. W 1476 r. wielki mistrz nadał [[Fryderyk von  Schätzlow |Fryderykowi von  Schätzlowi]] 73 [[Włóka|włóki]]. Następnie wielki mistrz Fryderyk książę saski nadał dobra brejdyńskie  [[Arnold Reichenau|Arnoldowi Reichenau]]. W 1551 r. wieś należała do [[Jerzy Schätzl| Jerzego]] i [[Fabian Schätzl |Fabiana]] Schätzlów.  Wieś otrzymali na [[Prawo lenne| prawie lennym]] z obowiązkiem jednej służby zbrojnej i posługi na łowach. W 1785 r. był tu dwór szlachecki i wieś pańszczyźniana. W 1900 r. majątek obejmował 65 włók. W folwarku zajmowano się hodowlą bydła i owiec oraz uprawą zboża. W dworze funkcjonowała gorzelnia, cegielnia, młyn oraz wytwórnia brykietów torfowych. W XVIII w. utworzono tutaj szkołę. W XIX w. uczęszczało do niej 35 dzieci. W XX w. wieś należała do [[Parafia w Nawiadach| parafii w Nawiadach]]. W 1939 r. było tu 522 mieszkańców.
Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Piecki, której obszar leży w zasięgu prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej na wyniesieniu mazursko – suwalskim. W podłożu ukształtowały się skały osadowe w dwóch erach geologicznych: mezozoicznej i kenozoicznej.  
+
<br/>
  
 +
==Gospodarka==
 +
We wsi działa spółka żwirowa, sklep spożywczy oraz wypożyczalnia quadów.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
==Kultura==
Gdy zakładano wieś Piecki w 1448 r. istniały już Brejdyny . Wieś lokowano w 1419 r. pod nazwą Preden .
+
W Brejdynach działa świetlica. Organizowane są również festyny i pikniki.  
Nazwa wsi jest pruskiego pochodzenia. Preden od łotewskiego „priede” – sosna, choina. Wreyden od „breydis” – łoś .
 
 
 
W 1437 r. księgi czynszowe wymieniają ją pod nazwą Wreyden jako wieś należąca do wolnych ziemian z 6 służbami wojennymi. Po 1470 r. wielki mistrz Henryk von Richtenberg  przekazał Jerzemu Hauendreinowi dwór brejdyński na prawie magdeburskim. Dwór wcześniej był w rękach Bartołta. W 1476 r. wielki mistrz nadał Fryderykowi von  Schätzlowi 73 włóki. Następnie wielki mistrz Fryderyk książę saski nadał dobra brejdyńskie  Arnoldowi Reichenau. W 1551 r. wieś należała do Jerzego Schätzla i Fabiana .  Wieś otrzymali na prawie lennym z obowiązkiem jednej służby zbrojnej i posługi na łowach. W 1785 r. był tu dwór szlachecki i wieś pańszczyźniana. W tym czasie było tu 20 dymów. W 1900 r. majątek obejmował 65 włók. W folwarku zajmowano się hodowlą bydła i owiec oraz uprawą zboża. W dworze funkcjonowała gorzelnia, cegielnia, młyn oraz wytwórnia brykietów torfowych.
 
W XVIII w. utworzono tutaj szkołę. W XIX w. uczęszczało do niej 35 osób. W XX w. wieś należała do parafii w Nawiadach.
 
Kształt zabudowy wsi nieregularny. Dwór z parkiem przylegał od strony południowej do jeziora. Wieś natomiast była nieco odsunięta.
 
W 1939 r. było tu 522 mieszkańców .
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Religia==
 
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Bazylego Wielkiego w Kętrzynie |parafii greckokatolickiej w Kętrzynie]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
== Ludzie związani z miejscowością ==
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
+
Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Fryderyk - książę saski.  
 
 
=== Zabytki: ===
 
 
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia: ===
+
==Zabytki ==
 
+
We wsi znajduje się [[Cmentarz w Brejdynach|cmentarz na Cmentarnej Górze]] oraz dawny [[Park dworski w Brejdynach |park dworski]].
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 357.
 
S. Achremczyk, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2010, s. 142 – 143.
 
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1975, s. 144.
 
 
 
 
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
== Bibliografia ==
 +
Achremczyk Stanisław ,''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2010. <br/>
 +
''Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.  <br/>
 +
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. I, Warszawa 1880. <br/>
 +
[http://www.mojemazury.pl/ Moje Mazury] [03.07.2014] <br/>
 +
[http://www.bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [03.07.2014] <br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Statystycznych GUS] [03.07.2014]
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat mrągowski]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 09:47, 20 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Piecki (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1401-1500]]

Aktualna wersja na dzień 12:27, 17 kwi 2015

Brejdyny

BrejdynyFot. Mieczysław Kalski
Brejdyny
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Piecki
Sołectwo Brejdyny
Liczba ludności (2010) 349
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 11 - 710
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Brejdyny
Brejdyny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Brejdyny
Brejdyny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Jezioro Brejdyny.
Fot. Mieczysław Kalski

Brejdyny (Preden, Wreyden, niem. Broedienen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 349 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Mariola Ciskowska[1].

Położenie

Wieś leży nad jeziorem Brejdyny w odległości około 3 km na północ od Piecek.

Dzieje miejscowości

Gdy w 1448 r. zakładano wieś Piecki, Brejdyny już istniały. Wieś lokowano w 1419 r. pod nazwą Preden (od łotewskiego „priede” – sosna, choina; Wreyden od „breydis” – łoś). W 1437 r. księgi czynszowe wymieniają ją pod nazwą Wreyden jako wieś należąca do wolnych ziemian z 6 służbami wojennymi. Po 1470 r. wielki mistrz Henryk von Richtenberg przekazał Jerzemu Hauendreinowi dwór brejdyński na prawie magdeburskim. Dwór wcześniej był w rękach Bartołta. W 1476 r. wielki mistrz nadał Fryderykowi von Schätzlowi 73 włóki. Następnie wielki mistrz Fryderyk książę saski nadał dobra brejdyńskie Arnoldowi Reichenau. W 1551 r. wieś należała do Jerzego i Fabiana Schätzlów. Wieś otrzymali na prawie lennym z obowiązkiem jednej służby zbrojnej i posługi na łowach. W 1785 r. był tu dwór szlachecki i wieś pańszczyźniana. W 1900 r. majątek obejmował 65 włók. W folwarku zajmowano się hodowlą bydła i owiec oraz uprawą zboża. W dworze funkcjonowała gorzelnia, cegielnia, młyn oraz wytwórnia brykietów torfowych. W XVIII w. utworzono tutaj szkołę. W XIX w. uczęszczało do niej 35 dzieci. W XX w. wieś należała do parafii w Nawiadach. W 1939 r. było tu 522 mieszkańców.

Gospodarka

We wsi działa spółka żwirowa, sklep spożywczy oraz wypożyczalnia quadów.

Kultura

W Brejdynach działa świetlica. Organizowane są również festyny i pikniki.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Kętrzynie.

Ludzie związani z miejscowością

Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Fryderyk - książę saski.

Zabytki

We wsi znajduje się cmentarz na Cmentarnej Górze oraz dawny park dworski.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław ,Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2010.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. I, Warszawa 1880.
Moje Mazury [03.07.2014]
Wrota Warmii i Mazur [03.07.2014]
Bank Danych Statystycznych GUS [03.07.2014]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [03.07.2014]