Władysław Świtalski

Władysław Świtalski
ks. Władysław Świtalski. Reprodukcja zdjęcia z wystawy o warmińskich męczennikach – Krzysztof Kozłowski
Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1875 r. Kąkol
Data i miejsce śmierci	9 lutego 1945 r. Frombork
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska
Miejsce spoczynku	Frombork

Włądysław Świtalski (ur. 27 czerwca 1875 r., zm. 9 lutego 1945 r.) – duchowny rzymskokatolicki, włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 27 czerwca 1875 r. w Kąkolu koło Leszna. Jego ojciec, Marcin, był z wykształcenia matematykiem. Po osiedleniu się w Braniewie w 1890 r. pracował jako nauczyciel matematyki i fizyki w gimnazjum, później jako lektor języka polskiego w Liceum "Hosianum". W 1927 r. otrzymał profesurę Akademii Państwowej w Braniewie. Jego niezłomna postawa w obronie polskości – władze niemieckie nadały mu przydomek "zacięty Polak" – miała ogromne znaczenie w wychowaniu Władysława.

Szkoła i wykształcenie

Po zdaniu egzaminu maturalnego w 1897 r. Władysław rozpoczął studia teologiczne w Seminarium Duchownym w Braniewie. Wiedzę z zakresu filozofii pogłębiał również na uniwersytecie w Monachium. Święcenia kapłańskie otrzymał 1 września 1899 r.

Praca

Początkowo pracował w Olsztynie jako wikariusz, zaangażował się w pracę duszpasterską wśród robotników. Uczył również religii w szkole dla chłopców. W styczniu 1900 r. został promowany na doktora filozofii. W maju 1903 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w grudniu 1907 r. profesorem zwyczajnym na Wydziale Filozofii Liceum "Hosianum" w Braniewie. Wykładał filozofię i pedagogikę.
W latach 1914–1917 i 1926–1927 pełnił funkcję rektora Akademii w Braniewie. W roku akademickim 1922/1923 zorganizował w Bonn Akademię św. Alberta Wielkiego, czyli Katolicki Instytut Filozoficzny. Był członkiem kilku towarzystw naukowych. Należał także do zarządu warmińskich wydawnictw prasowych. W grudniu 1923 r. Wydział Teologiczny Uniwersytetu w Bonn przyznał mu doktorat honoris causa.

W listopadzie 1932 r. został mianowany kanonikiem katedralnym we Fromborku. Pełnił funkcję kaznodziei katedralnego i ekonoma kapitulnego. W kurii biskupiej zajmował się sprawami katechetycznymi i żeńskimi klasztorami. Był m.in. komisarzem do spraw katarzynek w Braniewie.

Śmierć męczeńska

9 lutego 1945 r., po wkroczeniu do Fromborka wojsk radzieckich, ks. Świtalski, zaniepokojony o los swojej siostry Heleny przebywającej w tym czasie w mieście, podjął próbę jej odnalezienia. Podczas poszukiwań ks. Władysław został zatrzymany przez młodego radzieckiego żołnierza. Czerwonoarmista nakazał mu stanąć pod murem pobliskiej stodoły kanonii św. Stanisława. Następnie zapytał, co oznacza noszona koloratka. "To znak bycia Chrystusowym kapłanem" – usłyszał odpowiedź. Żołnierz bez wahania skierował w stronę ks. Świtalskiego pistolet i wystrzelił. Na chwilę przed śmiercią ks. Świtalski wziął do ręki różaniec i się modlił. Strzał okazał się śmiertelny.
Świadkiem tego wydarzenia był Franz Birkhahn, który pomagał ks. Władysławowi w poszukiwaniach siostry. Przeżył tylko dlatego, że żołnierzowi zaciął się pistolet. Mimo kilkukrotnych prób żołnież nie odblokował broni i kazał Franzowi opuścić fromborskie wzgórze.
Helenę, siostrę ks. Władysława, sowieci uwięzili i wywieźli za Ural, gdzie tego samego roku zmarła w nieznanych okolicznościach.

Bibliografia

B. Schwark, Ihr Name lebt. Ermländische Priester in Leben, Leid und Tod, Osnabrück 1958.
Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, t. 1–2, (red.) H. Moll, Paderborn 1999.
A. Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821–1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Olsztyn 2004.
Męczennicy Kościoła warmińskiego XX wieku, (red.) J. Guzowski, Olsztyn 2004.
Z nienawiści do Chrystusa, "Gość Niedzielny. Posłaniec Warmiński", nr 37/2012, 16 września 2012.