|
|
| (Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) |
| Linia 2: |
Linia 2: |
| | |nazwa = Parafia pw. Przemienienia Pańskiego | | |nazwa = Parafia pw. Przemienienia Pańskiego |
| | |grafika = Przemienienie Iława.jpg | | |grafika = Przemienienie Iława.jpg |
| − | |podpis grafiki = Kościół parafialny, źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Parafia_Przemienienia_Pa%C5%84skiego_w_I%C5%82awie Wikipedia], 22.12.2013. | + | |podpis grafiki = Kościół parafialny. Fot. Marcin n®.<br>Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Parafia_Przemienienia_Pa%C5%84skiego_w_I%C5%82awie pl.wikipedia.org] [10.10.2014] |
| | |siedziba = Iława | | |siedziba = Iława |
| | |adres = ul. Kościelna 2, 14-200 Iława | | |adres = ul. Kościelna 2, 14-200 Iława |
| Linia 14: |
Linia 14: |
| | |2. jednostka nazwa = Iława-Wschód | | |2. jednostka nazwa = Iława-Wschód |
| | |obiekt sakralny funkcja = Kościół | | |obiekt sakralny funkcja = Kościół |
| − | |obiekt sakralny = Kościół pw. Przemienia Pańskiego | + | |obiekt sakralny = kościół pw. Przemienia Pańskiego |
| | |dzień wspomnienia = | | |dzień wspomnienia = |
| − | |www = [http://www.ilawa.parafia.info.pl Parafia Przemienienia Pańskiego] | + | |www = [http://www.ilawa.parafia.info.pl Parafia pw. Przemienienia Pańskiego] |
| − | }}<br/> | + | }} |
| − | | + | ''' Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie ''' – rzymskokatolicka parafia leżąca w [[dekanat Iława-Wschód|dekanacie Iława-Wschód ]] należącym do [[diecezja elbląska |diecezji elbląskiej]]. Erygowana w 1972 r. Kościół parafialny znajduje się przy ul. Kościelnej 2 w [[Iława|Iławie]]. Proboszczem parafii jest o. [[Lucjan Osiecki]] OMI. |
| − | ''' Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie ''' – [[rzymskokatolicka | rzymskokatolicka ]] parafia leżąca w [[dekanat Iława-Wschód|dekanacie Iława-Wschód ]], należącym do [[diecezja elbląska | diecezji elbląskiej]]. Erygowana w 1972 r. Mieści się przy ul. Kościelnej 2 w [[Iława|Iławie]]. | |
| | <br/><br/> | | <br/><br/> |
| | | | |
| | == Historia parafii == | | == Historia parafii == |
| | + | [[lkwim:Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie |Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie]] wzniesiono w latach 1317-1325. W 1550 r. dobudowano do bryły świątyni renesansową wieżę. Kościół był kilkakrotnie przebudowywany. |
| | + | Wraz z usytuowaniem kościoła najprawdopodobniej powstała parafia obejmująca miasto i sąsiednie wsie. Według dokumentu z 1333 r. do parafii, poza miastem, należały: [[Nowa Wieś (gmina Iława)|Nowa Wieś]], [[Dziarny]] i [[Wikielec]]. |
| | + | Po II wojnie światowej kościół zakonny, użytkowany od 1525 r. przez ewangelików, wrócił do Kościoła katolickiego. Pierwszym proboszczem po wojnie był ks. [[Ludwik Warpechowski]]. W 1952 r., na mocy decyzji kard. Stefana Wyszyńskiego, kościół w imieniu Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej przejął ks. Mieczysław Niepiekło, który został proboszczem parafii pw. Przemienienia Pańskiego. |
| | + | <br/> |
| | | | |
| − | Kościół był najbardziej reprezentacyjnym budynkiem w mieście, górującym nad osadą i okolicą. Powstał zapewne wraz z lokowaniem miasta w 1305, choć źródłowo jego istnienie można stwierdzić w 1324, kiedy jako świadek występuje pierwszy pleban Andrzej (Andreas).
| + | == Duchowni parafii == |
| − | Wraz z usytuowaniem kościoła powstała najpewniej parafia obejmująca miasto i sąsiednie wsie. Według dokumentu z 1333 parafia obejmowała poza miastem: Nową Wieś, Dziarny i Wikielec. Wszyscy posiadacze łanów musieli dawać plebanowi co roku na świętego Marcina pół korca żyta i tyleż owsa, przy tym dokument ten potwierdzał stan przynajmniej z 1329.
| |
| − | Parafia była pod patronatem krzyżackim i dlatego Zakon zastrzegł sobie prawo obsadzenia jej własnymi księżmi, stąd plebani Iławscy byli z reguły duchownymi Zakonu, np. w 1461 komtur elbląski Henryk Reuss von Plauen polecił wielkiemu mistrzowi na tutejszą parafię Mikołaja z Malborka (Niclas von Marienburg). Przy parafii funkcjonowała zapewne szkoła, brak o niej bezpośrednich przekazów, ale w XV wieku wzmiankowany jest uczeń z Iławy, któremu wielki mistrz darował raz pół, drugim razem l wiardunek.
| |
| − | Pleban jako uposażenie parafii otrzymał 5 łanów, które miały znajdować się na gruntach miejskich, Nowej Wsi lub na obu razem. Po zniszczeniach w czasie działań wojny trzynastoletniej proboszcz Mikołaj Erasmi (Niclas Erasmi) otrzymał dodatkowo w uposażenie 4 łany w Stradomnie. Dobra te utraciła parafia w XVI w. na rzecz dzierżawcy Iławy Pawła Fasolta. W 1503 Balcer von Dieben sprzedał wikarówce przy parafii iławskiej pół wsi Kałduny wraz z jeziorem. Pojawiła się wtedy pierwszy raz informacja o funkcji wikarego w parafii.
| |
| − | Do znanych plebanów iławskich należeli niejaki Gerhard w 1350 oraz Jan z Posilge z Żuławki[2], na wschód od Malborka, w 1372.
| |
| − | Z końca XV wieku zachowały się wyrywkowe dane o dochodach parafii. Sołtys i mieszkańcy Dziarn mieli obowiązek dawania plebanowi od jednego łanu jeden korzec owsa i siedem wiardunków, do tego z Dziarnówka dochodził jeden wiardunek. W 1513 Wilhelm zu Eisenburg ufundował trzy msze tygodniowo przy ołtarzu świętego Mikołaja (pod takim też wezwaniem był kościół), na co przeznaczył 24 skojce rocznie ze wsi Wikielec. Najprawdopodobniej na dworze krzyżackim istniała równocześnie kaplica, bowiem w 1474 działał obok plebana iławskiego Jana Cristanni z Łasina (von Lessen) także Mikołaj Neumann, określony jako kapelan w Iławie.
| |
| − | Za ich czasów do życia zostało powołane bractwo kościelne Bożego Ciała[3]. Bractwo w Iławie funkcjonowało jako stowarzyszenie pogrzebowe, troszczące się o ciała i dusze zmarłych członków. Obejmowało to organizację pożegnania konfratra, a więc wigilii, mszy świętej, pogrzebu, procesji żałobnej itd.
| |
| − | Bractwo było okazją nie tylko do pogłębiania życia religijnego, ale także życia towarzyskiego, spotykano się bowiem na licznych zebraniach, na które nie wolno było wnosić broni, podobnie jak na tzw. poranne rozmowy, czyli najpewniej wspólne modlitwy. Do tego corocznie na Boże Ciało odbywał się wybór nowych starszych bractwa, po którym raczono się piwem, jednakże nieskromnie zachowujących się, upijających się oraz wnoszących lub wynoszących bez zezwolenia piwo karano obowiązkiem dostarczenia l funta wosku. Kto zaś występował przeciw statutowi lub go złamał, miał być wydalony z bractwa. O powadze tegoż bractwa świadczy choćby lista jego założycieli, wśród których znajdujemy plebana, kapelana, podskarbiego miejskiego, czyli zapewne elity miejskie. Zachował się też ślad działalności jeszcze jednego bractwa – Najświętszej Marii Panny. Oba bractwa zostały rozwiązane po zwycięstwie reformacji.
| |
| − | Od XVII w.[edytuj | edytuj kod]
| |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | Kościół i plebania w 1918
| |
| − | Po II wojnie światowej kościół zakonny (Ordenskirche) użytkowany przez ewangelików (od 1525) wrócił do kościoła katolickiego. Pierwszym proboszczem po wojnie był ksiądz Ludwik Warpechowski. W 1952 na mocy decyzji kardynała Stefana Wyszyńskiego kościół w imieniu Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej przejął ks. Mieczysław Niepiekło, który jako misjonarz Zakonu Oblatów został proboszczem parafii pw. Przemienienia Pańskiego.
| |
| − | Kalendarium[edytuj | edytuj kod]
| |
| − | 1317-1324 – budowa kościoła
| |
| − | 1474 – powołanie bractwa kościelnego Bożego Ciała
| |
| − | 1526 – do Iławy przybył proboszcz ewangelicki Georg Link
| |
| − | 1642-1643 – remont kościoła, a także przylegających do niego murów miejskich i zabudowań przykościelnych
| |
| − | 1673 – dziurawy dach iławskiego kościoła uniemożliwiał nabożeństwa w czasie deszczu; wilgoć uszkodziła także organy
| |
| − | 1733 – w Gdańsku odlano nowe dzwony do iławskiego kościoła
| |
| − | 1751 – remont zakrystii
| |
| − | 3 VII 1753 – na skutek uderzenia pioruna zapalił się dach kościoła. Podczas pożaru zniszczeniu uległy organy.
| |
| − | 1871 – mimo protestów proboszcza Gralla, iławianie, dla uczczenia zwycięstwa Prus w wojnie z Francją, posadzili dąb pokoju przed kościołem
| |
| − | 16 IX 1949 – kościół wpisany w rejestr zabytków
| |
| − | Położenie i architektura[edytuj | edytuj kod]
| |
| | | | |
| | + | '''Wikariusze:''' |
| | | | |
| | + | * o. Mariusz Piasecki OMI |
| | | | |
| | + | * o. Jan Wlazły OMI |
| | | | |
| − | Płyta nagrobna z XVIII wieku, Jakuba Mücka – burmistrza Iławy i jego żony Zuzanny z domu Werner
| + | == Wspólnota oblacka == |
| − | ponad trzystuletni dom proboszcza Schnitzenbaumera (koniec XVII w.)
| |
| − | neogotycka plebania wybudowana w latach 1902-1903
| |
| − | dąb rosnący przed kościołem, zasadzony w 1871 dla uczczenia zwycięstwa Prus w wojnie z Francją
| |
| − | grota Matki Boskiej z Lourdes
| |
| − | średniowieczna fosa miejska oraz mury miejskie
| |
| − | Pochówki w kościele[edytuj | edytuj kod]
| |
| | | | |
| − | W Iławie grzebano zmarłych w kościele co najmniej od XV wieku. Dowodem na to są umieszczone niegdyś w prezbiterium dwie płyty gotyckie. Obie są obecnie niemalże całkowicie zatarte, co stwarza problem identyfikacji osób pod nimi pochowanych. Jeszcze przed 1906 Bemrnhard Schmid zdołał odczytać na nich napis pomezaniensis. Najpewniej, wiec były to osoby duchowne, być może związane z zanikiem kapituły pomezańskiej w Szymbarku.
| + | '''Superior:''' |
| − | Znacznie więcej można powiedzieć o innej, pochodzącej z XVIII wieku płycie. Tu niemalże w całości zachowana inskrypcja informuje, iż przykrywała ona grób iławskiego burmistrza Jakuba Mücka i jego żony Zuzanny, zmarłej 25 maja 1745. Ciekawy jest brak daty śmierci Jakuba, choć nazwisko jego zostało wykute. Jakub zmarł najpewniej w 1751. Przeżył więc swą żonę co najmniej o 6 lat i prawdopodobnie po jej śmierci zamówił płytę, która przykryła jej grób. Zaznaczając na kamieniu swą osobę i datę urodzin, za życia już szykował sobie przy żonie – o czym zresztą wspomina – miejsce spoczynku.
| |
| − | Zmarłych chowano pod posadzką kościoła oraz w krypcie. W XVIII wieku opłata za umieszczenie trumny w jednej z dwóch krypt znajdujących się w iławskim kościele wynosiła 3 talary. Obie krypty, znajdują się bezpośrednio pod ołtarzem. Obecnie tylko w jednej stoi 8 trumien. Między innymi ze zmumifikowanymi ciałami Wilhelma Albrechta von Finckenstein – starosty iławskiego, (zm. 15 kwietnia 1752) i jego żony Hedwig Elizabeth z domu Rippin, (zm. 1 lutego 1752). Między obiema trumnami znajduje się także maleńka trumna dziecka Finckensteinów.
| |
| − | Oprócz rodziny starościńskiej w krypcie znajdują się też trumny podpułkownika Johanna Friedricha von Jung Boyen (zm. 31 października 1777) i jego żony Hedwig z domu Holtzendorf (zm. 2 września 1773), a także trzy inne trumny. Paul Waltz wspominał, że pod ołtarzem pochowano również wspomnianych wyżej Jakuba i Zuzannę Mück oraz pastorów Johanna Schnitzenbäumera (zm. 1704), Christiana Cucholoviusa (zm. 1751) i Friedricha Wilhelma Rhode (zm. 1757). Do dziś w zakrystii wiszą plakietki trumienne Finckensteinów, jeszcze w 1918 znajdowały się tam także plakietki Boyenów.
| |
| | | | |
| − | W kościele rozgrywała się akcja jednej z przygód „Pana Samochodzika” – Pan Samochodzik i złota rękawica autorstwa Zbigniewa Nienackiego.
| + | * o. Piotr Wójcik OMI |
| − | Istnieje legenda o tunelu łączącym kościół z zamkiem w Szymbarku, jednak badania archeologiczne tego nie potwierdziły. Dowiedziono natomiast, że istnieje tunel łączący kościół z południowym brzegiem Małego Jezioraka (dawniej wyspą – Małą Żuławą, dziś stałym lądem), zamurowany w XX wieku.
| |
| − | Co roku, ok. 15 sierpnia, czyli święta Wniebowstąpienia Najświętszej Maryi Panny – patronki Iławy, w kościele odprawiana jest msza św. oraz odbywa się koncert z okazji festiwalu Old Jazz Meeting „Złota Tarka”.
| |
| − | <br/>
| |
| | | | |
| − | == Kler parafialny ==
| + | '''Kapelani więzienni:''' |
| − | '''Proboszcz:''' | |
| | | | |
| − | o. Lucjan Osiecki OMI | + | * o. Tadeusz Rzekiecki OMI |
| | | | |
| − | tel. 798-951-719
| + | * o. Jerzy Świtała OMI |
| | | | |
| − | '''Wikariusze:''' | + | '''Ekonom domu:''' |
| | | | |
| − | o. Mariusz Piasecki OMI
| + | * br. Andrzej Błażejewski OMI |
| − | | |
| − | o. Jan Wlazły OMI
| |
| − | <br/>
| |
| − | | |
| − | == Filie parafii ==
| |
| − | ...
| |
| − | <br/>
| |
| | | | |
| | == Zobacz też == | | == Zobacz też == |
| | [http://www.diecezja.elblag.opoka.org.pl Diecezja elbląska] | | [http://www.diecezja.elblag.opoka.org.pl Diecezja elbląska] |
| | <br/> | | <br/> |
| − |
| |
| | == Bibliografia == | | == Bibliografia == |
| − | | + | [http://www.diecezja.elblag.opoka.org.pl Diecezja elbląska] [22.12.2013]<br/> |
| − | Monografia Iława, Towarzystwo Miłośników Ziemi Iławskiej, 1999, ISBN 83-87643-75-0
| + | [http://www.oblaci.pl/artykuly/1551 Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej] [22.12.2013] <br/> |
| − | | + | [http://www.ilawa.parafia.info.pl Parafia Przemienienia Pańskiego] [22.12.2013] |
| − | Iławianie o historii miasta i okolic, Agnieszka Błędowska, Marcin Czerny, Iława 2005, ISBN 83-923350-0-7
| |
| | <br/> | | <br/> |
| | | | |
| − | [[Kategoria: Kościół]][[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]][[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]][[Kategoria: Diecezja elbląska]][[Kategoria: Dekanat Iława-Wschód]][[Kategoria: Powiat iławski]][[Kategoria: Gmina Iława]] | + | [[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]] |
| | + | [[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]] |
| | + | [[Kategoria: Diecezja elbląska]] |
| | + | [[Kategoria: Dekanat Iława - Wschód]] |
| | + | [[Kategoria: Powiat iławski]] |
| | + | [[Kategoria: Iława]] |
| | + | [[Kategoria: 1945-1989]] |
| | + | [[Kategoria: 1990-]] |
![Kościół parafialny. Fot. Marcin n®.Źródło: pl.wikipedia.org [10.10.2014]](/index.php/Plik:Przemienienie_I%C5%82awa.jpg)
