Christoph Hartknoch: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna) |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|pseudonim = | |pseudonim = | ||
|grafika = C. Hartknoch_2.jpg | |grafika = C. Hartknoch_2.jpg | ||
| − | |opis grafiki = Christoph Hartknoch. Miedzioryt XVII w.<br>Źródło: [http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=45249&from=publication | + | |opis grafiki = Christoph Hartknoch. Miedzioryt XVII w.<br>Źródło: [http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=45249&from=publication bibliotekacyfrowa.pl] |
|podpis = | |podpis = | ||
|data urodzenia = 1644 r. | |data urodzenia = 1644 r. | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
|wikicytaty = | |wikicytaty = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | |||
''' Christoph Hartknoch ''' (ur. 1644 r. w [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty) |Jabłonce]] koło [[Pasym |Pasymia]], zm. 3 stycznia 1687 r. w Toruniu) – historyk, nauczyciel, pisarz. | ''' Christoph Hartknoch ''' (ur. 1644 r. w [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty) |Jabłonce]] koło [[Pasym |Pasymia]], zm. 3 stycznia 1687 r. w Toruniu) – historyk, nauczyciel, pisarz. | ||
| − | + | <br><br> | |
==Życiorys== | ==Życiorys== | ||
Był synem nauczyciela i pastora Andreasa i Katharine z domu Essedan. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel i rektor gimnazjum w Toruniu. Zmarł na gruźlicę w wieku 43 lat. Został pochowany w podziemiu kościoła NMP w Toruniu. | Był synem nauczyciela i pastora Andreasa i Katharine z domu Essedan. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel i rektor gimnazjum w Toruniu. Zmarł na gruźlicę w wieku 43 lat. Został pochowany w podziemiu kościoła NMP w Toruniu. | ||
===Szkoła i wykształcenie=== | ===Szkoła i wykształcenie=== | ||
| − | Uczył się w szkołach w Pasymiu, [[Królewiec|Królewcu]] i [[Bartoszyce |Bartoszycach]]. Od 1662 r. studiował nauki humanistyczne (filozofia i teologia) na [[Uniwersytet Albertyna|Uniwersytecie w Królewcu]], | + | Uczył się w szkołach w Pasymiu, [[Królewiec|Królewcu]] i [[Bartoszyce |Bartoszycach]]. Od 1662 r. studiował nauki humanistyczne (filozofia i teologia) na [[Uniwersytet Albertyna|Uniwersytecie w Królewcu]], lecz musiał przerwać studia z powodów finansowych. |
| + | |||
| + | ===Działalność=== | ||
| + | W 1665 r. wyjechał do Kowna, gdzie został domowym nauczycielem. Pracował także w Wilnie i w Gdańsku. W 1667 r. powrócił do Królewca. W 1670 r. został wychowawcą synów Albrechta von Kalneina. Dwa lata później uzyskał tytuł magistra. | ||
| − | + | Do lipca 1677 r. prowadził wykłady na Uniwersytecie Królewieckim, gdzie dokonał kwerendy tamtejszych archiwów i bibliotek. W tym samym roku powierzono mu wykłady w gimnazjum toruńskim. W dniu 8 lutego 1677 r. został mianowany profesorem tej szkoły. Od 1681 r. był jej dyrektorem, a od 1686 r. konrektorem. | |
| − | |||
===Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna=== | ===Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna=== | ||
| − | Zajmował się historią Prus, Pomorza, Żmudzi i Kurlandii oraz zagadnieniami prawno-ustrojowymi Polski. Ogłosił szereg łacińskich rozpraw historycznych, m.in.: ''O początkach Prus'', ''O formie dawnego państwa pruskiego'', ''O prawie pruskim'', ''O bałwochwalstwie i przesądach dawnych Prusów''. | + | Zajmował się historią [[Prusy|Prus]], Pomorza, Żmudzi i Kurlandii oraz zagadnieniami prawno-ustrojowymi Polski. Ogłosił szereg łacińskich rozpraw historycznych, m.in.: ''O początkach Prus'', ''O formie dawnego państwa pruskiego'', ''O prawie pruskim'', ''O bałwochwalstwie i przesądach dawnych Prusów''. |
| − | Odnalazł i opracował pochodzącą z XIV wieku krzyżacką kronikę Piotra z Dusburga, którą wydał drukiem w 1679 r. w Lipsku. Napisał również rozprawę ''Res Publica Polonica duobus libris | + | Odnalazł i opracował pochodzącą z XIV wieku krzyżacką kronikę [[Piotr z Dusburga|Piotra z Dusburga]], którą wydał drukiem w 1679 r. w Lipsku. Napisał również rozprawę ''Res Publica Polonica duobus libris illustrata'' (1678) traktującą o ustroju i historii Polski. Mieszkając w Toruniu, napisał swoje dwa najobszerniejsze i najważniejsze dzieła historyczne: ''Altes und Neues Preussen'' (1684) i ''Preussische Kirchen–Historia'' (1686). Były to obszerne monografie historyczne prowincji, znane i cenione do dziś przez historyków. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| − | *Jako 12-letni chłopiec Christoph przeżył wkroczenie Tatarów do Pasymia. Rektor szkoły, w której się uczył, Michael Battolovius przerzucił go z okna budynku przez mury. Chłopiec schronił się w lesie i dzięki temu uratował się. | + | *Jako 12-letni chłopiec Christoph przeżył wkroczenie [[Najazd Tatarów na Prusy|Tatarów]] do Pasymia. Rektor szkoły, w której się uczył, Michael Battolovius, przerzucił go z okna budynku przez mury. Chłopiec schronił się w lesie i dzięki temu uratował się. |
*Epitafium Christopha Hartknocha znajduje się w [[lkwim:Kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu|kościele ewangelicko-augsburskim w Pasymiu]]. | *Epitafium Christopha Hartknocha znajduje się w [[lkwim:Kościół ewangelicko-augsburski w Pasymiu|kościele ewangelicko-augsburskim w Pasymiu]]. | ||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | ''Christoph Hartknoch'', [http://en.wikipedia.org/wiki/Christoph_Hartknoch en.wikipedia.org] [15.01.2015]<br/> | ||
| + | ''Krzysztof Hartknoch'', [http://wtoruniu.eu/index.php/krzysztof-hartknoch wtoruniu.eu] [15.01.2015] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | + | Chłosta Jan, ''Biografie Niemców z Prus Wschodnich: leksykon'', Olsztyn 2010, s. 72.<br/> | |
| − | + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej'', Olsztyn 1998, s. 49.<br/> | |
| − | + | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, T. 1, A-K'' , Olsztyn 1984, s. 84-85.<br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Hartknoch, Christoph]] |
| − | [[Kategoria: Nauczyciele i dyrektorzy placówek oświatowych|Hartknoch, Christoph]] | + | [[Kategoria:Ludzie oświaty|Hartknoch, Christoph]][[Kategoria: Nauczyciele i dyrektorzy placówek oświatowych|Hartknoch, Christoph]] |
| − | [[Kategoria: Pisarze i poeci|Hartknoch, Christoph]] | + | [[Kategoria:Ludzie kultury|Hartknoch, Christoph]] [[Kategoria:Pisarze i poeci|Hartknoch, Christoph]] |
| − | [[Kategoria: Badacze historii i kultury|Hartknoch, Christoph]] | + | [[Kategoria:Badacze historii i kultury|Hartknoch, Christoph]] |
[[Kategoria: Powiat szczycieński|Hartknoch, Christoph]] | [[Kategoria: Powiat szczycieński|Hartknoch, Christoph]] | ||
[[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)|Hartknoch, Christoph]] | [[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)|Hartknoch, Christoph]] | ||
[[Kategoria: Pasym (gmina miejsko-wiejska)|Hartknoch, Christoph]] | [[Kategoria: Pasym (gmina miejsko-wiejska)|Hartknoch, Christoph]] | ||
[[Kategoria: 1601-1700|Hartknoch, Christoph]] | [[Kategoria: 1601-1700|Hartknoch, Christoph]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:58, 24 sie 2015
| Christoph Hartknoch | |
| | |
 Christoph Hartknoch. Miedzioryt XVII w.
Źródło: bibliotekacyfrowa.pl | |
| Data i miejsce urodzenia | 1644 r. Jabłonka k. Pasymia |
| Data i miejsce śmierci | 3 stycznia 1687 r. Toruń |
Christoph Hartknoch (ur. 1644 r. w Jabłonce koło Pasymia, zm. 3 stycznia 1687 r. w Toruniu) – historyk, nauczyciel, pisarz.
Spis treści
Życiorys
Był synem nauczyciela i pastora Andreasa i Katharine z domu Essedan. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel i rektor gimnazjum w Toruniu. Zmarł na gruźlicę w wieku 43 lat. Został pochowany w podziemiu kościoła NMP w Toruniu.
Szkoła i wykształcenie
Uczył się w szkołach w Pasymiu, Królewcu i Bartoszycach. Od 1662 r. studiował nauki humanistyczne (filozofia i teologia) na Uniwersytecie w Królewcu, lecz musiał przerwać studia z powodów finansowych.
Działalność
W 1665 r. wyjechał do Kowna, gdzie został domowym nauczycielem. Pracował także w Wilnie i w Gdańsku. W 1667 r. powrócił do Królewca. W 1670 r. został wychowawcą synów Albrechta von Kalneina. Dwa lata później uzyskał tytuł magistra.
Do lipca 1677 r. prowadził wykłady na Uniwersytecie Królewieckim, gdzie dokonał kwerendy tamtejszych archiwów i bibliotek. W tym samym roku powierzono mu wykłady w gimnazjum toruńskim. W dniu 8 lutego 1677 r. został mianowany profesorem tej szkoły. Od 1681 r. był jej dyrektorem, a od 1686 r. konrektorem.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Zajmował się historią Prus, Pomorza, Żmudzi i Kurlandii oraz zagadnieniami prawno-ustrojowymi Polski. Ogłosił szereg łacińskich rozpraw historycznych, m.in.: O początkach Prus, O formie dawnego państwa pruskiego, O prawie pruskim, O bałwochwalstwie i przesądach dawnych Prusów.
Odnalazł i opracował pochodzącą z XIV wieku krzyżacką kronikę Piotra z Dusburga, którą wydał drukiem w 1679 r. w Lipsku. Napisał również rozprawę Res Publica Polonica duobus libris illustrata (1678) traktującą o ustroju i historii Polski. Mieszkając w Toruniu, napisał swoje dwa najobszerniejsze i najważniejsze dzieła historyczne: Altes und Neues Preussen (1684) i Preussische Kirchen–Historia (1686). Były to obszerne monografie historyczne prowincji, znane i cenione do dziś przez historyków.
Ciekawostki
- Jako 12-letni chłopiec Christoph przeżył wkroczenie Tatarów do Pasymia. Rektor szkoły, w której się uczył, Michael Battolovius, przerzucił go z okna budynku przez mury. Chłopiec schronił się w lesie i dzięki temu uratował się.
- Epitafium Christopha Hartknocha znajduje się w kościele ewangelicko-augsburskim w Pasymiu.
Zobacz też
Christoph Hartknoch, en.wikipedia.org [15.01.2015]
Krzysztof Hartknoch, wtoruniu.eu [15.01.2015]
Bibliografia
Chłosta Jan, Biografie Niemców z Prus Wschodnich: leksykon, Olsztyn 2010, s. 72.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej, Olsztyn 1998, s. 49.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, T. 1, A-K , Olsztyn 1984, s. 84-85.
