Wilhelm Gnapheus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 30: Linia 30:
 
Od 1520 roku był rektorem łacińskiej szkoły w Hadze. Z powodu sprzyjania reformacji został uwięziony i oskarżony przez inkwizycję. W czasie jednego z pobytów w więzieniu zaprzyjaźnił się z Janem de Backerem zwanym Pistoriusem, którego spalono na stosie w Hadze w 1525 roku.  
 
Od 1520 roku był rektorem łacińskiej szkoły w Hadze. Z powodu sprzyjania reformacji został uwięziony i oskarżony przez inkwizycję. W czasie jednego z pobytów w więzieniu zaprzyjaźnił się z Janem de Backerem zwanym Pistoriusem, którego spalono na stosie w Hadze w 1525 roku.  
  
W roku 1531 przybył do [[Elbląg|Elbląga]]. Współorganizował w mieście Gimnazjum Elbląskie (''Elbinger Gymnasium'') założone w zabudowaniach dawnego klasztoru brygidek. Był również rektorem tej szkoły w latach 1535-1541 (przed objęciem pieczy nad gimnazjum zajmował się prawdopodobnie agitacją religijną). Szkoła cieszyła się ogromną popularnością wśród młodzieży ze Śląska, Litwy, Korony, [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] i [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]].
+
W roku 1531 przybył do [[Elbląg|Elbląga]]. Współorganizował w mieście Gimnazjum Elbląskie (''Elbinger Gymnasium'') założone w zabudowaniach dawnego klasztoru brygidek. Był również rektorem tej szkoły w latach 1535–1541 (przed objęciem pieczy nad gimnazjum zajmował się prawdopodobnie agitacją religijną). Szkoła cieszyła się ogromną popularnością wśród młodzieży ze Śląska, Litwy, Korony, [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] i [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]].
  
 
Gnapheus utrzymywał w tym okresie bliskie kontakty z [[lkwim: Jan Dantyszek|Janem Dantyszkiem]] i księciem [[Albrecht Hohenzollern|Albrechtem Hohenzollernem]]. Reformacyjne sympatie rektora doprowadziły do konfliktu z Dantyszkiem. Jednym z zarzutów wysuwanych wobec rektora był fakt zawarcia przez niego małżeństwa, a więc złamanie celibatu, co ostatecznie doprowadziło do opuszczenia Elbląga przez Gnapheusa.  
 
Gnapheus utrzymywał w tym okresie bliskie kontakty z [[lkwim: Jan Dantyszek|Janem Dantyszkiem]] i księciem [[Albrecht Hohenzollern|Albrechtem Hohenzollernem]]. Reformacyjne sympatie rektora doprowadziły do konfliktu z Dantyszkiem. Jednym z zarzutów wysuwanych wobec rektora był fakt zawarcia przez niego małżeństwa, a więc złamanie celibatu, co ostatecznie doprowadziło do opuszczenia Elbląga przez Gnapheusa.  
Linia 43: Linia 43:
 
== Bibliografia biograficzna ==
 
== Bibliografia biograficzna ==
 
Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. 1, Olsztyn 1984.<br/>
 
Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. 1, Olsztyn 1984.<br/>
Lassota Józef, ''Wilhelm Gnapheus (1493-1568). Twórca Elbląskiego Gimnazjum, dramaturg i reformator'', "Rocznik Elbląski", t. 2, 1963.<br/>
+
Lassota Józef, ''Wilhelm Gnapheus (1493–1568). Twórca Elbląskiego Gimnazjum, dramaturg i reformator'', "Rocznik Elbląski", t. 2, 1963.<br/>
[http://historia-wyzynaelblaska.pl/wilhelm-gnapheus.html| Historia Wysoczyzny Elbląskiej] [27.06.2014]
+
[http://historia-wyzynaelblaska.pl/wilhelm-gnapheus.html| historia-wyzynaelblaska.pl] [27.06.2014]
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Kultura|Gnapheus, Wilhelm]][[Kategoria: 1501-1600|Gnapheus, Wilhelm]][[Kategoria: Pisarze i poeci|Gnapheus, Wilhelm]][[Kategoria: Duchowni katoliccy|Gnapheus, Wilhelm]]
+
[[Kategoria: Kultura|Gnapheus, Wilhelm]][[Kategoria: 1501-1600|Gnapheus, Wilhelm]][[Kategoria:Ludzie kultury|Gnapheus, Wilhelm]] [[Kategoria:Pisarze i poeci|Gnapheus, Wilhelm]][[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Gnapheus, Wilhelm]]

Aktualna wersja na dzień 09:47, 27 sie 2015

Wilhelm Gnapheus

Data i miejsce urodzenia 1493 r.
Haga
Data i miejsce śmierci 29 września 1568 r.
Norden (Wschodnia Fryzja)
Zawód pedagog, działacz reformacyjny, pisarz

Wilhelm Gnapheus, właśc. Wilhelm de Volder (ur. w 1493 r. w Hadze, zm. 29 września 1568 r. w Norden we Wschodniej Fryzji ) – pedagog, działacz reformacyjny, humanista, pisarz.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Nie wiadomo, gdzie kończył gimnazjum i jak przebiegała jego najwcześniejsza edukacja. Był absolwentem Uniwersytetu w Kolonii, gdzie studiował od 1511 do 1512 r. Tutaj zapewne uzyskał również tytuł magistra. Słynął z doskonałej znajomości języka łacińskiego. Prawdopodobnie około 1516 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

Działalność

Od 1520 roku był rektorem łacińskiej szkoły w Hadze. Z powodu sprzyjania reformacji został uwięziony i oskarżony przez inkwizycję. W czasie jednego z pobytów w więzieniu zaprzyjaźnił się z Janem de Backerem zwanym Pistoriusem, którego spalono na stosie w Hadze w 1525 roku.

W roku 1531 przybył do Elbląga. Współorganizował w mieście Gimnazjum Elbląskie (Elbinger Gymnasium) założone w zabudowaniach dawnego klasztoru brygidek. Był również rektorem tej szkoły w latach 1535–1541 (przed objęciem pieczy nad gimnazjum zajmował się prawdopodobnie agitacją religijną). Szkoła cieszyła się ogromną popularnością wśród młodzieży ze Śląska, Litwy, Korony, Prus Królewskich i Prus Książęcych.

Gnapheus utrzymywał w tym okresie bliskie kontakty z Janem Dantyszkiem i księciem Albrechtem Hohenzollernem. Reformacyjne sympatie rektora doprowadziły do konfliktu z Dantyszkiem. Jednym z zarzutów wysuwanych wobec rektora był fakt zawarcia przez niego małżeństwa, a więc złamanie celibatu, co ostatecznie doprowadziło do opuszczenia Elbląga przez Gnapheusa.

Od 1541 roku pełnił funkcję doradcy księcia Albrechta. Trzy lata później został rektorem szkoły przygotowującej do studiów uniwersyteckich. W tym samym czasie uzyskał profesurę na Uniwersytecie Królewieckim. Ponownie reformacyjne sympatie Gnapheusa doprowadziły do konfliktu, tym razem z uniwersyteckimi teologami. W 1547 roku Gnapheus został wydalony z Prus Książęcych.

Pomocną dłoń wyciągnął w jego kierunku Jan Łaski, którego poznał w Królewcu. Dzięki jego protekcji udało mu się zdobyć posadę wychowawcy synów księżniczki Anny w Emdem we Wschodniej Fryzji. Jednocześnie pracował w książęcej administracji i dyplomacji. W 1554 roku został zrehabilitowany, co pozwoliło na jego powrót do Królewca. Odrzucił jednak propozycję kierowania katedrą filozofii i wkrótce powrócił do Fryzji, gdzie spędził ostatnie lata życia. Zmarł w wieku 75 lat.

Wilhelm Gnapheus był autorem licznych pism religijnych, w których prowadził polemikę z przeciwnikami reformacji i wszelkich zmian w wewnętrznych strukturach Kościoła katolickiego. Z pasją oddawał się również pisaniu sztuk teatralnych. Najprawdopodobniej najpopularniejszym utworem scenicznym Gnapheusa była komedia pt. Acolastus, która doczekała się 48 wydań.

Bibliografia biograficzna

Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 1, Olsztyn 1984.
Lassota Józef, Wilhelm Gnapheus (1493–1568). Twórca Elbląskiego Gimnazjum, dramaturg i reformator, "Rocznik Elbląski", t. 2, 1963.
historia-wyzynaelblaska.pl [27.06.2014]