Zachariasz Werner: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
|wikicytaty = | |wikicytaty = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }}<br/> | + | }} |
| + | ''' Fryderyk Ludwik Zachariasz Werner''', wł. Friedrich Ludwig Zacharias Werner (ur. 18 listopada 1768 r. w [[Królewiec|Królewcu]], zm. 17 stycznia 1823 r. w Wiedniu) – dramaturg i poeta romantyczny, urzędnik pruski, admirator kultury polskiej. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Życiorys == | ||
| + | Był synem [[Jakub Fryderyk Werner|Jakuba Fryderyka Wernera]], profesora uniwersytetu w Królewcu, i Luizy Henrietty z domu Pietsch. W 1784 roku rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Królewcu. Był również słuchaczem wykładów [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]]. | ||
| + | |||
| + | Od 1793 roku jako urzędnik pruski przebywał w Prusach Południowych, prowincji utworzonej z zagarniętych po rozbiorach ziem polskich. Od sierpnia tego roku przebywał w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie w Płocku, Toruniu i w Warszawie. W tym okresie powstał jego pierwszy utwór dramatyczny. To również czas, w którym Werner trzykrotnie wstępował w związki małżeńskie. Po raz trzeci ożenił się z Polką, córką krawca Małgorzatą Marchwiatowską. | ||
| + | |||
| + | W Warszawie wstąpił do loży masońskiej, lecz bardziej interesował go masoński mistycyzm, niż idee oświeceniowe. W kręgi warszawskich artystów wprowadził go przebywający wówczas w mieście pisarz i poeta Ernst Theodor Amadeus Hoffmann. | ||
| + | |||
| + | Wraz z trzecią żoną powrócił do Królewca, by zaopiekować się chorą psychicznie matką. Nad Pregołą przebywał w latach 1802–1804. Następnie udał się do Berlina, gdzie jego mecenas, minister von Schrötter, wystarał się dla niego o posadę umożliwiającą mu całkowite poświęcenie się pracy pisarskiej. Po rozwodzie z żoną Małgorzatą odbył w 1807 roku podróż nadreńską. Odwiedził też Weimar, gdzie poznał Goethego. Tam też miała miejsce prapremiera jego tragedii ''Wanda''. Latem kolejnego roku Werner udał się do Szwajcarii, gdzie przez pewien czas gościł u Madame de Staël. Po wystawieniu w Weimarze tragedii ''Der vierundzwanzigste Februar'' wyjechał do Rzymu. Pozostał tam do 1813 roku. | ||
| − | + | 19 kwietnia 1811 przeszedł na katolicyzm. Święcenia przyjął w 1814 roku w Aschaffenburgu. Osiadł na dłuższy czas w Wiedniu. Wiadomo, że często wygłaszał kazania podczas Kongresu Wiedeńskiego, a także później, ale nie był związany z żadną parafią na stałe. Jego niezwykła postać przyciągać miała wielu słuchaczy. Wielki wpływ na duchowy rozwój Wernera miał redemptorysta Klemens Maria Hofbauer uznany w późniejszym czasie za świętego. | |
| − | + | Od 1816 roku Werner mieszkał na Podolu w hrabiego Stanisława Chołoniewskiego. Dzięki jego protekcji został honorowym kanonikiem kamienieckim. W 1819 roku powrócił do Wiednia. | |
| − | |||
| − | W | ||
| − | |||
| − | + | Od 1821 roku mocno niedomagał. Mimo to kontynuował publiczne wystąpienia. Powziął postanowienie wstąpienia do redemptorystów, lecz zamiar ten nagle porzucił. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Zgodnie ze swą wolą został pochowany na południu Austrii, na "cmentarzu romantyków" (''Romantikerfriedhof'') w miejscowości Maria Enzersdorf, na którym spoczęło wielu wiedeńskich twórców romantycznych. Jego spuścizna przechowywana w klasztorze redemptorystów Maria am Gestade uległa zniszczeniu podczas plądrowania klasztoru w czasie rewolucji 1848 roku. | |
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==Twórczość == |
| − | Pasjonowała go historia i filozofia. W Królewcu nawiązał również współpracę z czasopismem | + | Dzieła dramatyczne Wernera cieszyły się uznaniem współczesnych. Pasjonowała go historia i filozofia. W Królewcu nawiązał również współpracę z czasopismem "Preussisches Archiv". |
| + | Po zapoznaniu się z kulturą i językiem polskim Werner stał się wielkim admiratorem Polski i Polaków, z którymi utrzymywał liczne, serdeczne przyjaźnie. W swojej twórczości pisarskiej wielokrotnie nawiązywał do historii, folkloru i wielu innych polskich motywów. W 1794 roku napisał kilka wierszy, w których solidaryzował się z powstaniem kościuszkowskim. | ||
| + | ===Dzieła=== | ||
| + | *''Vermischte Gedichte'', 1789 | ||
| + | *''Die Söhne des Thals'', 1803–1804 | ||
| + | *''Die Templer auf Cypern'', 1803 | ||
| + | *''Die Kreuzesbrüder'', 1804 | ||
| + | *''Das Kreuz an der Ostsee'', 1806 | ||
| + | *''Die Brautnacht'', 1806 | ||
| + | *''Martin Luther oder die Weihe der Kraft'', 1806 | ||
| + | *''Der vierundzwanzigste Februar'', 1808 | ||
| + | *''Attila, König der Hunnen, romantische Tragödie'', 1809 (literacki pierwowzór opery Verdiego ''Attila'') | ||
| + | *''Wanda, Königin der Sarmaten'', 1810 | ||
| + | *''Die Weihe der Unkraft'', 1813 | ||
| + | *''Kunigunde die Heilige'', 1815 | ||
| + | *''Geistliche Übungen für drei Tage'', 1818 | ||
| + | *''Die Mutter der Makkabäer'', 1820 | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Oracki Tadeusz,''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. 2, Olsztyn 1988. | |
<br/> | <br/> | ||
| + | [http://de.wikipedia.org/wiki/Zacharias_Werner de.wikipedia.org, Zacharias Werner] [23.09.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Kultura|Werner, Zachariasz]][[Kategoria:1801-1918|Werner, Zachariasz]] [[Kategoria:Ludzie kultury|Werner, Zachariasz]] [[Kategoria:Pisarze i poeci|Werner, Zachariasz]]<br/> |
Aktualna wersja na dzień 11:48, 28 sie 2015
| Fryderyk Ludwik Zachariasz Werner | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 listopada 1768 r. Królewiec |
| Data i miejsce śmierci | 17 stycznia 1823 r. Wiedeń |
| Zawód | dramaturg i poeta |
Fryderyk Ludwik Zachariasz Werner, wł. Friedrich Ludwig Zacharias Werner (ur. 18 listopada 1768 r. w Królewcu, zm. 17 stycznia 1823 r. w Wiedniu) – dramaturg i poeta romantyczny, urzędnik pruski, admirator kultury polskiej.
Spis treści
Życiorys
Był synem Jakuba Fryderyka Wernera, profesora uniwersytetu w Królewcu, i Luizy Henrietty z domu Pietsch. W 1784 roku rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Królewcu. Był również słuchaczem wykładów Immanuela Kanta.
Od 1793 roku jako urzędnik pruski przebywał w Prusach Południowych, prowincji utworzonej z zagarniętych po rozbiorach ziem polskich. Od sierpnia tego roku przebywał w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie w Płocku, Toruniu i w Warszawie. W tym okresie powstał jego pierwszy utwór dramatyczny. To również czas, w którym Werner trzykrotnie wstępował w związki małżeńskie. Po raz trzeci ożenił się z Polką, córką krawca Małgorzatą Marchwiatowską.
W Warszawie wstąpił do loży masońskiej, lecz bardziej interesował go masoński mistycyzm, niż idee oświeceniowe. W kręgi warszawskich artystów wprowadził go przebywający wówczas w mieście pisarz i poeta Ernst Theodor Amadeus Hoffmann.
Wraz z trzecią żoną powrócił do Królewca, by zaopiekować się chorą psychicznie matką. Nad Pregołą przebywał w latach 1802–1804. Następnie udał się do Berlina, gdzie jego mecenas, minister von Schrötter, wystarał się dla niego o posadę umożliwiającą mu całkowite poświęcenie się pracy pisarskiej. Po rozwodzie z żoną Małgorzatą odbył w 1807 roku podróż nadreńską. Odwiedził też Weimar, gdzie poznał Goethego. Tam też miała miejsce prapremiera jego tragedii Wanda. Latem kolejnego roku Werner udał się do Szwajcarii, gdzie przez pewien czas gościł u Madame de Staël. Po wystawieniu w Weimarze tragedii Der vierundzwanzigste Februar wyjechał do Rzymu. Pozostał tam do 1813 roku.
19 kwietnia 1811 przeszedł na katolicyzm. Święcenia przyjął w 1814 roku w Aschaffenburgu. Osiadł na dłuższy czas w Wiedniu. Wiadomo, że często wygłaszał kazania podczas Kongresu Wiedeńskiego, a także później, ale nie był związany z żadną parafią na stałe. Jego niezwykła postać przyciągać miała wielu słuchaczy. Wielki wpływ na duchowy rozwój Wernera miał redemptorysta Klemens Maria Hofbauer uznany w późniejszym czasie za świętego.
Od 1816 roku Werner mieszkał na Podolu w hrabiego Stanisława Chołoniewskiego. Dzięki jego protekcji został honorowym kanonikiem kamienieckim. W 1819 roku powrócił do Wiednia.
Od 1821 roku mocno niedomagał. Mimo to kontynuował publiczne wystąpienia. Powziął postanowienie wstąpienia do redemptorystów, lecz zamiar ten nagle porzucił.
Zgodnie ze swą wolą został pochowany na południu Austrii, na "cmentarzu romantyków" (Romantikerfriedhof) w miejscowości Maria Enzersdorf, na którym spoczęło wielu wiedeńskich twórców romantycznych. Jego spuścizna przechowywana w klasztorze redemptorystów Maria am Gestade uległa zniszczeniu podczas plądrowania klasztoru w czasie rewolucji 1848 roku.
Twórczość
Dzieła dramatyczne Wernera cieszyły się uznaniem współczesnych. Pasjonowała go historia i filozofia. W Królewcu nawiązał również współpracę z czasopismem "Preussisches Archiv".
Po zapoznaniu się z kulturą i językiem polskim Werner stał się wielkim admiratorem Polski i Polaków, z którymi utrzymywał liczne, serdeczne przyjaźnie. W swojej twórczości pisarskiej wielokrotnie nawiązywał do historii, folkloru i wielu innych polskich motywów. W 1794 roku napisał kilka wierszy, w których solidaryzował się z powstaniem kościuszkowskim.
Dzieła
- Vermischte Gedichte, 1789
- Die Söhne des Thals, 1803–1804
- Die Templer auf Cypern, 1803
- Die Kreuzesbrüder, 1804
- Das Kreuz an der Ostsee, 1806
- Die Brautnacht, 1806
- Martin Luther oder die Weihe der Kraft, 1806
- Der vierundzwanzigste Februar, 1808
- Attila, König der Hunnen, romantische Tragödie, 1809 (literacki pierwowzór opery Verdiego Attila)
- Wanda, Königin der Sarmaten, 1810
- Die Weihe der Unkraft, 1813
- Kunigunde die Heilige, 1815
- Geistliche Übungen für drei Tage, 1818
- Die Mutter der Makkabäer, 1820
Bibliografia
Oracki Tadeusz,Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 2, Olsztyn 1988.
de.wikipedia.org, Zacharias Werner [23.09.2014]
