Rumy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Ludzie związani z miejscowością:) |
|||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Rumy | |nazwa = Rumy | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Romów |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 375 | + | |liczba ludności = 375 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 89 | |strefa numeracyjna =(+48) 89 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Rumy''' (niem. ''Rummy'', od 1938 r. ''Rummau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 375 mieszkańców<ref>łącznie Rumy i Laurentowo</ref>. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kamila Świderska]]<ref>[http://www.gminadzwierzuty.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-271/ Strona Gminy Dźwierzuty] [20.09.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Rumy leżą w odległości 7 km na północny zachód od [[Dźwierzuty|Dźwierzut]], w pobliżu granicy z [[Powiat olsztyński|powiatem olsztyńskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Wieś | + | Wieś lokowana została w 1566 roku na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Obejmowała obszar 100 łanów. Zasadźcą i pierwszym sołtysem wsi został Paweł Kosak z [[Mikosze |Mikosz]], który otrzymał 10 łanów sołeckich. Rumy powstały jako [[Wieś czynszowa |wieś czynszowa]]. W XVII wieku były tu dwie karczmy. Wielu mieszkańców zmarło podczas epidemii dżumy w latach 1709–1711 i do połowy stulecia wieś była ponownie zasiedlana. W 1782 roku Rumy składały się z 52 gospodarstw. W 1818 roku wieś zamieszkiwało 556 osób, składała się z 55 gospodarstw. Ze względu na swe wydłużenie od 1840 roku była podzielona na dwie gminy sołeckie: [[Rumy A]] i [[Rumy B]]. Przed wybuchem II wojny światowej była jedną z największych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego. |
| + | W 1849 roku osiedlili się w Rumach baptyści, zaś w 1861 roku założyli tu pierwszą gminę. W 1858 roku Rumy liczyły 791 mieszkańców i 115 gospodarstw. | ||
| + | |||
| + | W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Rumy jako miejscowość posiadającą szkołę. | ||
| + | W latach 20. XX wieku szkoła otrzymała nowy budynek.W 1937 roku wieś liczyła 1012 osób, co czyniło z niej jedną z największych wsi na [[Mazury|Mazurach]]. W 1939 roku wieś zamieszkiwało 899 osób. | ||
| + | Rumy zachowały dawny układ przestrzenny ulicówki. Jest to jedna z najdłuższych mazurskich wsi – ciągnie się na długości około 3 km. | ||
| + | Rumy są siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzi również wieś [[Laurentowo]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | == Ludzie związani z miejscowością== |
| − | + | *[[Bogumił Labusz]] (1860–1919) – urodzony w Rumach chłopski działacz mazurski, współzałożyciel [[Mazurska Partia Ludowa|Mazurskiej Partii Ludowej]], [[Pismo „Mazur”| pisma „Mazur”]] i [[Bank Mazurski w Szczytnie|Banku Mazurskiego w Szczytnie]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Szkolnictwo== | |
| − | + | *[[Szkoła podstawowa w Rumach |szkoła podstawowa]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==Bezpieczeństwo== |
| − | + | W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna|Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *budynek szkoły z lat 20. XX wieku, piętrowy, kamienne fundamenty, z częścią przeznaczoną na mieszkanie dla nauczyciela |
| − | * | + | *dawna [[Kaplica baptystów w Rumach |kaplica baptystów]] z lat 1863–1864; obecnie świetlica |
| − | * | + | *za wsią w szczątkowym stanie zachowały się dawne cmentarze: [[Cmentarz baptystów w Rumach|baptystów]] i [[Cmentarz ewangelicki w Rumach|dwa ewangelickie]], oba z XIX wieku; na cmentarzu ewangelickim, zlokalizowanym na południe od wsi,znajdują się mogiły 3 mieszkańców poległych pod koniec sierpnia 1914 roku |
| − | * | + | *trzy stare kuźnie |
| − | * | + | *[[Młyn w Rumach|stary młyn]], częściowo przebudowany |
| − | |||
| + | == Bibliografia== | ||
| + | Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska) | ||
| + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011.<br/> | ||
| + | Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939'', Olsztyn 2005.<br/> | ||
| + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> | ||
| + | ''Mazury. Słownik stronniczy ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. <br/> | ||
| + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [27.08.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [27.08.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/rumy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [27.08.2013] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat szczycieński]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1501-1600]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 08:16, 10 wrz 2015
| Rumy | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Dźwierzuty |
| Liczba ludności (2010) | 375 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-120 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rumy | |
| Położenie na mapie Polski  Rumy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rumy (niem. Rummy, od 1938 r. Rummau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 375 mieszkańców[1]. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Kamila Świderska[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Rumy leżą w odległości 7 km na północny zachód od Dźwierzut, w pobliżu granicy z powiatem olsztyńskim.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowana została w 1566 roku na prawie chełmińskim. Obejmowała obszar 100 łanów. Zasadźcą i pierwszym sołtysem wsi został Paweł Kosak z Mikosz, który otrzymał 10 łanów sołeckich. Rumy powstały jako wieś czynszowa. W XVII wieku były tu dwie karczmy. Wielu mieszkańców zmarło podczas epidemii dżumy w latach 1709–1711 i do połowy stulecia wieś była ponownie zasiedlana. W 1782 roku Rumy składały się z 52 gospodarstw. W 1818 roku wieś zamieszkiwało 556 osób, składała się z 55 gospodarstw. Ze względu na swe wydłużenie od 1840 roku była podzielona na dwie gminy sołeckie: Rumy A i Rumy B. Przed wybuchem II wojny światowej była jedną z największych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego. W 1849 roku osiedlili się w Rumach baptyści, zaś w 1861 roku założyli tu pierwszą gminę. W 1858 roku Rumy liczyły 791 mieszkańców i 115 gospodarstw.
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Rumy jako miejscowość posiadającą szkołę.
W latach 20. XX wieku szkoła otrzymała nowy budynek.W 1937 roku wieś liczyła 1012 osób, co czyniło z niej jedną z największych wsi na Mazurach. W 1939 roku wieś zamieszkiwało 899 osób.
Rumy zachowały dawny układ przestrzenny ulicówki. Jest to jedna z najdłuższych mazurskich wsi – ciągnie się na długości około 3 km.
Rumy są siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzi również wieś Laurentowo.
Ludzie związani z miejscowością
- Bogumił Labusz (1860–1919) – urodzony w Rumach chłopski działacz mazurski, współzałożyciel Mazurskiej Partii Ludowej, pisma „Mazur” i Banku Mazurskiego w Szczytnie.
Szkolnictwo
Bezpieczeństwo
W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Zabytki
- budynek szkoły z lat 20. XX wieku, piętrowy, kamienne fundamenty, z częścią przeznaczoną na mieszkanie dla nauczyciela
- dawna kaplica baptystów z lat 1863–1864; obecnie świetlica
- za wsią w szczątkowym stanie zachowały się dawne cmentarze: baptystów i dwa ewangelickie, oba z XIX wieku; na cmentarzu ewangelickim, zlokalizowanym na południe od wsi,znajdują się mogiły 3 mieszkańców poległych pod koniec sierpnia 1914 roku
- trzy stare kuźnie
- stary młyn, częściowo przebudowany
Bibliografia
Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939, Olsztyn 2005.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Mazury. Słownik stronniczy ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [27.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [27.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [27.08.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Rumy i Laurentowo
- ↑ Strona Gminy Dźwierzuty [20.09.2013]
