Romany: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Romany | |nazwa = Romany | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Romanów |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Romany''' (niem. ''Rohmannen'', od 1938 r. ''Rohmanen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Szczytno (gmina wiejska)|gminie Szczytno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 476 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Marcin Błaszczak]]<ref> [http://szczytno.mserwer.pl/content.php?sid=e2e332c414f5051f9d6c3ef4e05f0465&tr=cl&cms_id=386&p= Strona Urzędu Gminy Szczytno] </ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Połozenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] na granicy [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży w odległości 3 km na północ od [[Szczytno|Szczytna]], przy drodze wojewódzkiej nr 600 w kierunku [[Mrągowo|Mrągowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | W pobliżu wsi odkryto groby pochodzące z okresu [[Kultura amfor kulistych|kultury amfor kulistych]]. | |
| + | |||
| + | Wieś została założona w 1399 roku na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na 50 łanach, z których pięć przypadło sołtysowi Piotrowi Mirowiczowi. W XV wieku osiedliło się tu wielu bartników, lecz w 1520 roku wciąż 12 łanów pozostawało pustych. W latach 1709–1711 wieś dotknęła szalejąca na [[Mazury|Mazurach]] epidemia dżumy; do połowy tego stulecia była ponownie zasiedlana. W XVIII i XIX wieku mieszkańcy, obok rolnictwa, utrzymywali się z wypalania wapna. Dawniej owalnica, następnie wielodrożnica, wieś zachowała ten układ przestrzenny. W centrum wsi znajduje się staw, w ostatnich latach oczyszczony i zarybiony. | ||
| − | + | W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Romany jako miejscowość posiadającą szkołę (wspólną dla Roman i [[Kaspry|Kasprów]]). | |
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 29 gospodarstw | + | *1782 r. – 29 gospodarstw |
| − | 1818 – 174 osoby, 38 gospodarstw | + | *1818 r. – 174 osoby, 38 gospodarstw |
| − | 1939 – 571 osób | + | *1939 r. – 571 osób |
| + | ==Sport== | ||
| + | W miejscowości działa klub piłkarski [[Lider II Romany]] uczestniczący w rozgrywkach ligi sołeckiej. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | |
| − | W | + | ==Szkolnictwo== |
| + | W Romanach funkcjonuje [[Niepubliczne Przedszkole w Romanach| przedszkole]] i [[Niepubliczny Zespół Szkolno–Przedszkolny w Romanach|szkoła podstawowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | |
| − | W | + | ==Bezpieczeństwo== |
| + | W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna | Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Zabytki== | |
| + | *drewniana chałupa (nr 25) o wiele zabudowań mieszkalnych i gospodarczych z okresu: koniec XIX wieku – 1939 | ||
| + | *budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku, z czerwonej cegły; centrum wsi, na wzniesieniu | ||
| + | *dawny [[Cmentarz ewangelicki w Romanach|cmentarz ewangelicki]], z XIX wieku | ||
| + | *[[Cmentarz wojenny w Romanach |cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]: zbiorowa mogiła w kształcie litery U, pomiędzy jej ramionami pojedyncza mogiła; w tej pierwszej pochowanych jest 18 żołnierzy i 1 oficer armii rosyjskiej, w drugiej – żołnierz armii niemieckiej; wszyscy polegli 30 sierpnia 1914 roku | ||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | + | Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)<br> | |
| − | + | Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.<br/> | |
| − | + | Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/> | |
| − | + | Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Szczytno'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.<br/> | |
| − | + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> | |
| − | + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.08.2013]<br/> | |
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [29.08.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat szczycieński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Szczytno (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1301-1400]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 08:23, 10 wrz 2015
| Romany | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 476 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Romany | |
| Położenie na mapie Polski  Romany | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Romany (niem. Rohmannen, od 1938 r. Rohmanen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 476 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marcin Błaszczak[1].
Spis treści
Połozenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 3 km na północ od Szczytna, przy drodze wojewódzkiej nr 600 w kierunku Mrągowa.
Dzieje miejscowości
W pobliżu wsi odkryto groby pochodzące z okresu kultury amfor kulistych.
Wieś została założona w 1399 roku na prawie chełmińskim na 50 łanach, z których pięć przypadło sołtysowi Piotrowi Mirowiczowi. W XV wieku osiedliło się tu wielu bartników, lecz w 1520 roku wciąż 12 łanów pozostawało pustych. W latach 1709–1711 wieś dotknęła szalejąca na Mazurach epidemia dżumy; do połowy tego stulecia była ponownie zasiedlana. W XVIII i XIX wieku mieszkańcy, obok rolnictwa, utrzymywali się z wypalania wapna. Dawniej owalnica, następnie wielodrożnica, wieś zachowała ten układ przestrzenny. W centrum wsi znajduje się staw, w ostatnich latach oczyszczony i zarybiony.
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Romany jako miejscowość posiadającą szkołę (wspólną dla Roman i Kasprów).
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 29 gospodarstw
- 1818 r. – 174 osoby, 38 gospodarstw
- 1939 r. – 571 osób
Sport
W miejscowości działa klub piłkarski Lider II Romany uczestniczący w rozgrywkach ligi sołeckiej.
Szkolnictwo
W Romanach funkcjonuje przedszkole i szkoła podstawowa.
Bezpieczeństwo
W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Zabytki
- drewniana chałupa (nr 25) o wiele zabudowań mieszkalnych i gospodarczych z okresu: koniec XIX wieku – 1939
- budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku, z czerwonej cegły; centrum wsi, na wzniesieniu
- dawny cmentarz ewangelicki, z XIX wieku
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej: zbiorowa mogiła w kształcie litery U, pomiędzy jej ramionami pojedyncza mogiła; w tej pierwszej pochowanych jest 18 żołnierzy i 1 oficer armii rosyjskiej, w drugiej – żołnierz armii niemieckiej; wszyscy polegli 30 sierpnia 1914 roku
Bibliografia
Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [29.08.2013]
Przypisy
