Jeleniowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | '''Jeleniowo''' (niem. ''Jellinowen'', | + | '''Jeleniowo''' (niem. ''Jellinowen'', ''Gellen''; do 2002 r. ''Jeleniewo'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. Miejscowość w 2013 roku liczyła 213 mieszkańców<ref name="p1">Łącznie miejscowości: Babięty, Jeleniowo, Rów, Zimna Woda.</ref>. W skład sołectwa wchodzą miejscowości [[Babięty]], Jeleniowo, [[Rów]], [[Zimna Woda (gmina Dźwierzuty)|Zimna Woda]]. Funkcję sołtysa sprawuje [[Krzysztof Sawicki]]<ref>[http://www.gminadzwierzuty.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-271 Urząd Gminy Dźwierzuty]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
==Położenie== | ==Położenie== | ||
| − | Miejscowość położona | + | Miejscowość położona na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 17 km na wschód od centrum [[Dźwierzuty|Dźwierzut]]. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: [[Jezioro Babięty Wielkie|Babięty Wielkie]], [[Jezioro Krawno|Krawno]], [[Jezioro Miętkie|Miętkie]], [[Jezioro Słupek|Słupek]], [[Jezioro Łączek|Łączek]]. |
| + | |||
==Dzieje miejscowości== | ==Dzieje miejscowości== | ||
| − | Wieś założona przez Jakuba Jemeńczyka, który na mocy zapisu z 10 lutego 1555 roku, otrzymał od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]] 26 włók ziemi na prawie chełmińskim celem lokacji wsi czynszowej. Jeleńczyk otrzymał 6 włók sołeckich. Rejestr z 1579 roku podaje, że wieś zajmowała 60 włók. Pod koniec XVIII wieku były tam 33 gospodarstwa. | + | Wieś założona przez Jakuba Jemeńczyka, który na mocy zapisu z 10 lutego 1555 roku, otrzymał od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]] 26 włók ziemi na prawie chełmińskim celem lokacji wsi czynszowej. Jeleńczyk otrzymał 6 włók sołeckich. Rejestr z 1579 roku podaje, że wieś zajmowała 60 włók. Pod koniec XVIII wieku były tam 33 gospodarstwa. |
| − | Po epidemii dżumy, w latach 1709–1711, opustoszałą wieś obsadzono tzw. asekurantami, czyli wolnymi chłopami dziedzicznymi, którym powierzano niezagospodarowany nadmiar lub inne pustki we wsi, w zamian za określoną wolniznę od podatków, a potem wysoki czynsz. | + | |
| − | W 1938 roku zmieniono urzędową nazwę wsi na ''Gellen''. Przed 1945 rokiem była to duża wieś z 60 gospodarstwami rolnymi. Po II wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Polski. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości | + | Po epidemii dżumy, w latach 1709–1711, opustoszałą wieś obsadzono tzw. asekurantami, czyli wolnymi chłopami dziedzicznymi, którym powierzano niezagospodarowany nadmiar lub inne pustki we wsi, w zamian za określoną wolniznę od podatków, a potem wysoki czynsz. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.<br/> | + | |
| + | W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Jeleniowo jako miejscowość posiadającą szkołę. | ||
| + | |||
| + | W 1938 roku zmieniono urzędową nazwę wsi na ''Gellen''. Przed 1945 rokiem była to duża wieś z 60 gospodarstwami rolnymi. | ||
| + | |||
| + | Po II wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Polski. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości zmieniła nazwę wsi na Jeleniewo<ref>M.P. 1947, nr 111, poz. 719, Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19471110719 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. | ||
| + | |||
| + | W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]].<br/> | ||
| + | |||
W 2002 roku na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniono nazwę wsi z Jeleniewo na Jeleniowo<ref>Dz.U. 2002, nr 8, poz. 79, Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20020080079 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. | W 2002 roku na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniono nazwę wsi z Jeleniewo na Jeleniowo<ref>Dz.U. 2002, nr 8, poz. 79, Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20020080079 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. | ||
| Linia 50: | Linia 59: | ||
==Zabytki== | ==Zabytki== | ||
*murowane domy pochodzące z początku XX w. | *murowane domy pochodzące z początku XX w. | ||
| − | *cmentarz ewangelicki | + | *dawny budynek szkoły (obecnie świetlica wiejska) |
| + | *cmentarz ewangelicki położony na skraju wsi | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | #Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)<br> | |
| − | + | #Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19471110719 isap.sejm.gov.pl] M.P. 1947, nr 111, poz. 719, [10.02.2015]<br/> | |
| − | + | # Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, [10.02.2015]<br/> | |
| − | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [10.02.2015]<br/> | + | #Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]<br/> |
| − | [http://archipelag.ceik.eu/# Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur] [10.02.2015]<br/> | + | #Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20020080079 isap.sejm.gov.pl] Dz.U. 2002, nr 8, poz. 79, [10.02.2015]<br/> |
| − | [http://www.gminadzwierzuty.pl/ Urząd Gminy Dźwierzuty] [10.02.2015]<br/> | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [10.02.2015]<br/> |
| − | [https://www.google.pl/maps Mapy Google Maps] [10.02.2015]<br/> | + | #[http://archipelag.ceik.eu/# Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur] [10.02.2015]<br/> |
| − | [http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=&l5=dzieje-wsi-jeleniowo dialektologia.uw.edu.pl] [10.02.2015]<br/> | + | #[http://www.gminadzwierzuty.pl/ Urząd Gminy Dźwierzuty] [10.02.2015]<br/> |
| − | [http://wiki-de.genealogy.net/Gellen_(Kreis_Ortelsburg) wiki-de.genealogy.net] [10.02.2015]<br/> | + | #[https://www.google.pl/maps Mapy Google Maps] [10.02.2015]<br/> |
| + | #[http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=&l5=dzieje-wsi-jeleniowo dialektologia.uw.edu.pl] [10.02.2015]<br/> | ||
| + | #[http://wiki-de.genealogy.net/Gellen_(Kreis_Ortelsburg) wiki-de.genealogy.net] [10.02.2015]<br/> | ||
| + | |||
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat szczycieński]] [[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat szczycieński]] [[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
[[Kategoria: 1501-1600]] | [[Kategoria: 1501-1600]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:49, 10 wrz 2015
| Jeleniowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Dźwierzuty |
| Liczba ludności (2013) | 213[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jeleniowo | |
| Położenie na mapie Polski  Jeleniowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jeleniowo (niem. Jellinowen, Gellen; do 2002 r. Jeleniewo) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. Miejscowość w 2013 roku liczyła 213 mieszkańców[1]. W skład sołectwa wchodzą miejscowości Babięty, Jeleniowo, Rów, Zimna Woda. Funkcję sołtysa sprawuje Krzysztof Sawicki[2].
Położenie
Miejscowość położona na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 17 km na wschód od centrum Dźwierzut. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: Babięty Wielkie, Krawno, Miętkie, Słupek, Łączek.
Dzieje miejscowości
Wieś założona przez Jakuba Jemeńczyka, który na mocy zapisu z 10 lutego 1555 roku, otrzymał od księcia Albrechta Hohenzollerna 26 włók ziemi na prawie chełmińskim celem lokacji wsi czynszowej. Jeleńczyk otrzymał 6 włók sołeckich. Rejestr z 1579 roku podaje, że wieś zajmowała 60 włók. Pod koniec XVIII wieku były tam 33 gospodarstwa.
Po epidemii dżumy, w latach 1709–1711, opustoszałą wieś obsadzono tzw. asekurantami, czyli wolnymi chłopami dziedzicznymi, którym powierzano niezagospodarowany nadmiar lub inne pustki we wsi, w zamian za określoną wolniznę od podatków, a potem wysoki czynsz.
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Jeleniowo jako miejscowość posiadającą szkołę.
W 1938 roku zmieniono urzędową nazwę wsi na Gellen. Przed 1945 rokiem była to duża wieś z 60 gospodarstwami rolnymi.
Po II wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Polski. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości zmieniła nazwę wsi na Jeleniewo[3].
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego[4]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[5] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.
W 2002 roku na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniono nazwę wsi z Jeleniewo na Jeleniowo[6].
Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych latach:
- 1820 - 241 osób
- 1885 - 518 osób
- 1905 - 540 osób
- 1910 - 509 osób
- 1933 - 494 osoby
- 1939 - 453 osoby
Zabytki
- murowane domy pochodzące z początku XX w.
- dawny budynek szkoły (obecnie świetlica wiejska)
- cmentarz ewangelicki położony na skraju wsi
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Łącznie miejscowości: Babięty, Jeleniowo, Rów, Zimna Woda.
- ↑ Urząd Gminy Dźwierzuty
- ↑ M.P. 1947, nr 111, poz. 719, Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Dz.U. 2002, nr 8, poz. 79, Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bibliografia
- Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
- Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości, isap.sejm.gov.pl M.P. 1947, nr 111, poz. 719, [10.02.2015]
- Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, [10.02.2015]
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim, isap.sejm.gov.pl Dz.U. 2002, nr 8, poz. 79, [10.02.2015]
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
- Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur [10.02.2015]
- Urząd Gminy Dźwierzuty [10.02.2015]
- Mapy Google Maps [10.02.2015]
- dialektologia.uw.edu.pl [10.02.2015]
- wiki-de.genealogy.net [10.02.2015]
