Gardyny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Gardyny | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Gardyn |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 17: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 240 | |liczba ludności = 240 | ||
| − | |rok = 2010 | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna =(+48) 89 | |strefa numeracyjna =(+48) 89 | ||
|kod pocztowy =14-120 | |kod pocztowy =14-120 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Gardyny''' (niem. ''Gross Gardienen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Dąbrówno (gmina wiejska)|gminie Dąbrówno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2014 roku wieś liczyła 240 mieszkańców<ref>łącznie Gardyny, [[Dąbrowa]], [[Gardynki]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Beata Trzcińska]]<ref>[http://bip.dabrowno.pl/149/Granice_i_Rady_Soleckie/] </ref>. |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| − | == | + | |
| − | Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze | + | == Położenie == |
| + | Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko–Ostródzkie]]), w południowo–zachodniej części [[Kraina Tysiąca Jezior|Krainy Tysiąca Jezior]], na terenie [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]]. Miejscowość leży nad jeziorem [[Jezioro Gardejki| Gardejki]], z którego wypływa [[Rzeka Marózka | Marózka]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś Gardyny | + | Wieś Gardyny wymieniano w dokumentach już w roku 1328 jako dobra rycerskie. Powstała prawdopodobnie w 1321 roku. W latach panowania [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]] wznosiła się tutaj obronna budowla drewniana, zniszczona podczas najazdu szwedzkiego (od tamtych wydarzeń potocznie nazywana przez mieszkańców [[Szwedzka Góra|Szwedzką Górą]]). W wieku XVI Gardyny były [[Wieś kościelna|wsią kościelną]]. W 1714 roku we wsi działała jedna z 28 [[Szkoła ludowa w Gardynach|szkół ludowych]], założonych za rządów [[Fryderyk I|Fryderyka I]]. W 1902 roku utworzono w miejscowości ewangelicką parafię, która liczyła 1200 osób, w tym 1150 Polaków. W roku 1912 parafię Gardyny miało zamieszkiwać 500 [[Mazurzy|Mazurów]], przy ogólnej liczbie 900 wiernych. |
| + | |||
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Religia == | |
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia ewangelicko-augsburska w Nidzicy |parafii ewangelicko–augsburskiej w Nidzicy]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | * | + | *w odległości 2 km na zachód od wsi znajduje się [[Cmentarz wojenny w Gardynach |cmentarz]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]; pochowano na nim 79 żołnierzy niemieckich i 337 żołnierzy rosyjskich |
| − | *[[Kościół pw. św. Józefa w Gardynach | | + | *[[Kościół pw. św. Józefa w Gardynach |kościół]] wybudowany w 1743 roku wraz z cmentarzem przykościelnym, wpisany do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]] |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.<br/> | |
| − | + | ''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [24.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [24.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [24.08.2013]<br/> | |
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [29.08.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 09:33, 10 maj 2016
| Gardyny | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Dąbrówno |
| Liczba ludności (2010) | 240 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-120 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gardyny | |
| Położenie na mapie Polski  Gardyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gardyny (niem. Gross Gardienen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2014 roku wieś liczyła 240 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Beata Trzcińska[2].
Położenie
Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie), w południowo–zachodniej części Krainy Tysiąca Jezior, na terenie Garbu Lubawskiego. Miejscowość leży nad jeziorem Gardejki, z którego wypływa Marózka.
Dzieje miejscowości
Wieś Gardyny wymieniano w dokumentach już w roku 1328 jako dobra rycerskie. Powstała prawdopodobnie w 1321 roku. W latach panowania Zakonu Krzyżackiego wznosiła się tutaj obronna budowla drewniana, zniszczona podczas najazdu szwedzkiego (od tamtych wydarzeń potocznie nazywana przez mieszkańców Szwedzką Górą). W wieku XVI Gardyny były wsią kościelną. W 1714 roku we wsi działała jedna z 28 szkół ludowych, założonych za rządów Fryderyka I. W 1902 roku utworzono w miejscowości ewangelicką parafię, która liczyła 1200 osób, w tym 1150 Polaków. W roku 1912 parafię Gardyny miało zamieszkiwać 500 Mazurów, przy ogólnej liczbie 900 wiernych.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii ewangelicko–augsburskiej w Nidzicy.
Zabytki
- w odległości 2 km na zachód od wsi znajduje się cmentarz z okresu I wojny światowej; pochowano na nim 79 żołnierzy niemieckich i 337 żołnierzy rosyjskich
- kościół wybudowany w 1743 roku wraz z cmentarzem przykościelnym, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
Bibliografia
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [24.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]
Wrota Warmii i Mazur [29.08.2013]
Przypisy
