Ostrowite (gmina Dąbrówno): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia:) |
|||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Ostrowite | |nazwa = Ostrowite | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Ostrowitych |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Ostrowite''' (niem. ''Ostrowitt'', od 1938 r. ''Osterwitt'' ) – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Dąbrówno (gmina wiejska)|gminie Dąbrówno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 1953 roku wieś należała do [[Powiat nowomiejski|powiatu nowomiejskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 95 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Katarzyna Sobieska]]<ref>[http://bip.dabrowno.pl/149/Granice_i_Rady_Soleckie/] </ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| − | + | ==Położenie== | |
| + | Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), w południowo-zachodniej części [[Kraina Tysiąca Jezior|Krainy Tysiąca Jezior]], na terenie [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]], niedaleko jeziora [[Jezioro Dąbrowa Wielka|Dąbrowa Wielka]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Miejscowość | + | Pierwsze informacje dotyczące wsi pochodzą z 1321 roku. Miejscowość liczyła wówczas 40 łanów ziemi. W tym samym roku mistrz krajowy [[Fryderyk von Wildenberg]] nadał rycerzom Piotrowi z Leszcza, Heinemanowi i Konradowi von Wansen obszar, na którym powstały osady, łącznie z miejscowością Ostrowite. Nazwa wsi wywodzi się od nazwy macierzystej osady XIV–wiecznych osadników zlokalizowanej w Ziemi Chełmińskiej. W 1359 roku [[Piotr Bażyński]] w zamian za m.in. [[Włóka| włóki]] w Ostrowitem otrzymał włości w [[Elgnowo|Elgnowie]]. W 1627 roku [[Fryderyk Biliński]] kupił część majątku od [[Nickel Biliński |Nickela Bilińskiego]]. |
| − | [[ | + | W 1667 roku dobra ziemskie Ostrowite podzielone były na 9 majątków szlacheckich. Z czasem majątek stał się własnością rodu [[Rodzina von Finckenstein |Finck von Finckenstein]]. W wyniku upadłości w 1831 roku posiadłość została zlicytowana, przechodząc w ręce burgrabiego i hrabiego [[Leopold zu Dohna-Reichertswalde|Leopolda zu Dohna–Reichertswalde]]. 23 lipca 1842 roku król pruski Fryderyk Wilhelm IV spotkał się w [[Olsztynek|Olsztynku]] z przedstawicielami szlachty i mieszczan z powiatów: ostródzkiego, [[Powiat nidzicki|nidzickiego]] i [[Powiat morąski|morąskiego]]. Po przyjęciu von Morstein, właściciel dóbr Ostrowite–[[Łodwigowo]], na terenie których toczyła się [[Bitwa pod Grunwaldem |bitwa pod Grunwaldem]], przekazał królowi kilka znalezisk z pobojowiska. |
| − | |||
| − | + | W 1885 roku w miejscowości zaczęło działać bractwo trzeźwości. W 1871 roku majątek Ostrowite wraz z gorzelnią należał do niejakiego Fritze. Na początku XX wieku (1903 r.) właścicielem gorzelni we wsi był [[Otto Nolte]]. Podczas [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscytu]] w 1920 roku we wsi Ostrowite tylko troje mieszkańców na 157 głosujących oddało głosy za Polską, zaś we dworze jedna osoba na 60 biorących udział w głosowaniu. W 1928 roku sołtysem Ostrowitego został nieznany z imienia Kierzinowski. W roku 1938 doszło do zmiany nazwy wsi, dokonanej przez administrację III Rzeszy. Dotychczasowa forma ''Ostrowitt'', ''Gut Ostrowitt'' została zastąpiona przez nazwę ''Osterwitt''. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 286 osób i składała się z 65 gospodarstw. Majątek ziemski do 1945 roku był w posiadaniu właścicieli tzw. resztówki: Friedricha Kerstena (wcześniej noszącego nazwisko Koslowski) i Juliusa Pricka. Pierwszy z nich od 1930 roku pełnił równocześnie funkcję sołtysa. | |
| − | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] w miejscowości uruchomiono [[Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Ostrowitem|Okręgową Spółdzielnię Mleczarską]]. | |
| − | W | ||
| − | + | Obecnie miejscowość jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Obecnie miejscowość jest siedzibą | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Zabytki== | |
| − | Najsłynniejszą atrakcją miejscowości stała się bez wątpienia [["Lipa Jagiełły"]], zlokalizowania w [[ | + | Najsłynniejszą atrakcją miejscowości stała się bez wątpienia [[Lipa Jagiełły |"Lipa Jagiełły"]], zlokalizowania w [[Park dworski w Ostrowitem|parku dworskim]] blisko drogi wiejskiej w Ostrowitem. Stare drzewo datowano w przybliżeniu na 600 lat. Natomiast w polskim wykazie pomników przyrody z 1968 roku wiek lipy określa się na około 350 lat. Miejscowa legenda głosi, iż po bitwie pod Grunwaldem pod tą lipą król Władysław Jagiełło jadł śniadanie. Lipa była spróchniała i wydrążona tak, iż w jej środku mieściły się dwie osoby. Rozszczepione części pnia utrzymywały w całości żelazne obręcze. Z inicjatywy prof. dr. Haeckela z ostródzkiego [[Gimnazjum w Ostródzie |gimnazjum]] w 1937 roku uznano drzewo za pomnik przyrody. Przed 1945 rokiem latem pod lipą odbywały się niedzielne nabożeństwa z akompaniamentem zespołu puzonistów. W 2. połowie XX wieku drzewo rozpadło się. Z dawnego założenia parkowo–dworskiego nie zachowały się do naszych czasów żadne zabudowania. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | ''Nowe Miasto. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Zbigniew Witkowski, Olsztyn 1963.<br/> | |
| − | + | ''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.<br/> | |
| − | + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [20.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [20.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://mojemazury.pl/163538,Grunwald-Tu-rosla-Lipa-Jagielly.html#axzz2iRgUTOjk/ Moje Mazury] [20.08.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 70: | Linia 64: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat ostródzki]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Dąbrówno (gmina wiejska)]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[ | ||
| − | [[Kategoria: | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 09:36, 10 maj 2016
| Ostrowite | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Dąbrówno |
| Liczba ludności (2010) | 95 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-120 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Ostrowite | |
| Położenie na mapie Polski  Ostrowite | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Ostrowite (niem. Ostrowitt, od 1938 r. Osterwitt ) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 1953 roku wieś należała do powiatu nowomiejskiego. W 2010 roku wieś liczyła 95 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Katarzyna Sobieska[1].
Położenie
Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), w południowo-zachodniej części Krainy Tysiąca Jezior, na terenie Garbu Lubawskiego, niedaleko jeziora Dąbrowa Wielka.
Dzieje miejscowości
Pierwsze informacje dotyczące wsi pochodzą z 1321 roku. Miejscowość liczyła wówczas 40 łanów ziemi. W tym samym roku mistrz krajowy Fryderyk von Wildenberg nadał rycerzom Piotrowi z Leszcza, Heinemanowi i Konradowi von Wansen obszar, na którym powstały osady, łącznie z miejscowością Ostrowite. Nazwa wsi wywodzi się od nazwy macierzystej osady XIV–wiecznych osadników zlokalizowanej w Ziemi Chełmińskiej. W 1359 roku Piotr Bażyński w zamian za m.in. włóki w Ostrowitem otrzymał włości w Elgnowie. W 1627 roku Fryderyk Biliński kupił część majątku od Nickela Bilińskiego. W 1667 roku dobra ziemskie Ostrowite podzielone były na 9 majątków szlacheckich. Z czasem majątek stał się własnością rodu Finck von Finckenstein. W wyniku upadłości w 1831 roku posiadłość została zlicytowana, przechodząc w ręce burgrabiego i hrabiego Leopolda zu Dohna–Reichertswalde. 23 lipca 1842 roku król pruski Fryderyk Wilhelm IV spotkał się w Olsztynku z przedstawicielami szlachty i mieszczan z powiatów: ostródzkiego, nidzickiego i morąskiego. Po przyjęciu von Morstein, właściciel dóbr Ostrowite–Łodwigowo, na terenie których toczyła się bitwa pod Grunwaldem, przekazał królowi kilka znalezisk z pobojowiska.
W 1885 roku w miejscowości zaczęło działać bractwo trzeźwości. W 1871 roku majątek Ostrowite wraz z gorzelnią należał do niejakiego Fritze. Na początku XX wieku (1903 r.) właścicielem gorzelni we wsi był Otto Nolte. Podczas plebiscytu w 1920 roku we wsi Ostrowite tylko troje mieszkańców na 157 głosujących oddało głosy za Polską, zaś we dworze jedna osoba na 60 biorących udział w głosowaniu. W 1928 roku sołtysem Ostrowitego został nieznany z imienia Kierzinowski. W roku 1938 doszło do zmiany nazwy wsi, dokonanej przez administrację III Rzeszy. Dotychczasowa forma Ostrowitt, Gut Ostrowitt została zastąpiona przez nazwę Osterwitt. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 286 osób i składała się z 65 gospodarstw. Majątek ziemski do 1945 roku był w posiadaniu właścicieli tzw. resztówki: Friedricha Kerstena (wcześniej noszącego nazwisko Koslowski) i Juliusa Pricka. Pierwszy z nich od 1930 roku pełnił równocześnie funkcję sołtysa. Po II wojnie światowej w miejscowości uruchomiono Okręgową Spółdzielnię Mleczarską.
Obecnie miejscowość jest siedzibą sołectwa.
Zabytki
Najsłynniejszą atrakcją miejscowości stała się bez wątpienia "Lipa Jagiełły", zlokalizowania w parku dworskim blisko drogi wiejskiej w Ostrowitem. Stare drzewo datowano w przybliżeniu na 600 lat. Natomiast w polskim wykazie pomników przyrody z 1968 roku wiek lipy określa się na około 350 lat. Miejscowa legenda głosi, iż po bitwie pod Grunwaldem pod tą lipą król Władysław Jagiełło jadł śniadanie. Lipa była spróchniała i wydrążona tak, iż w jej środku mieściły się dwie osoby. Rozszczepione części pnia utrzymywały w całości żelazne obręcze. Z inicjatywy prof. dr. Haeckela z ostródzkiego gimnazjum w 1937 roku uznano drzewo za pomnik przyrody. Przed 1945 rokiem latem pod lipą odbywały się niedzielne nabożeństwa z akompaniamentem zespołu puzonistów. W 2. połowie XX wieku drzewo rozpadło się. Z dawnego założenia parkowo–dworskiego nie zachowały się do naszych czasów żadne zabudowania.
Bibliografia
Nowe Miasto. Z dziejów miasta i powiatu, red. Zbigniew Witkowski, Olsztyn 1963.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [20.08.2013]
Moje Mazury [20.08.2013]
Przypisy
