Dąbrówka (gmina Orzysz): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Dąbrówka | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Dąbrówki | |dopełniacz wsi = Dąbrówki | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Dabrowka.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Dąbrówka. Zespół Szkół.<br>Źródło: [http://www.orzysz.pl/index.php?k=230 www.orzysz.pl] [14.07.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = piski | |powiat = piski | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 341 | + | |liczba ludności = 341 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Dąbrówka''' (niem. ''Dombrowken'', od 1929 r. ''Eichendorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Orzysz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie |województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 341 mieszkańców.<ref>łącznie: Dąbrówka, [[Dąbrówka Mała (gmina Orzysz)|Dąbrówka Mała]], [[Kępa]], [[Koziaki]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Ewa Kuźmicka]]<ref> [http://www.bip.orzysz.pl/ Strona Urzędu Gminy Orzysz] </ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | < | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu [[Wielkie Jeziora Mazurskie |Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]] i [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]]. Miejscowość leży w odległości 17 km na północny zachód od [[Orzysz|Orzysza]], przy drodze krajowej nr 16 na odcinku Orzysz – [[Mikołajki]], w pobliżu granicy z [[Powiat mrągowski|powiatem mrągowskim]]. Około 3 km na północny wschód od wsi znajduje się Wężyk, dawniej jezioro, obecnie bagniste łąki. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś istniała już prawdopodobnie w początkach XV wieku, jednak przywilej zaginął. W 1488 roku przywilej został odnowiony: mieszkańcy Dąbrówki | + | Wieś istniała już prawdopodobnie w początkach XV wieku, jednak przywilej zaginął. W 1488 roku przywilej został odnowiony: wolni mieszkańcy Dąbrówki otrzymali 70 łanów na [[Prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]]. Na początku XVI wieku wieś była siedzibą komornictwa; w 1567 roku powiększyła się o 2 łany, zaś w 1599 roku o ponad 7 łanów. W tym czasie osiedlili się tu Grabowscy, zapewne przedstawiciele polskiej szlachty z Mazowsza. W wyniku wielkiej epidemii dżumy w latach 1709–1710 wymarła większość mieszkańców wioski. Dąbrówka należała do [[Parafia ewangelicka w Okartowie|parafii ewangelickiej w Okartowie]]. |
Pochodzący z 1599 roku plan wsi wskazuje, iż miała ona układ owalnicy z małym jeziorkiem w centrum, jednak w drugiej połowie XVIII wieku przybrała nieregularny kształt wielodrożnicy. | Pochodzący z 1599 roku plan wsi wskazuje, iż miała ona układ owalnicy z małym jeziorkiem w centrum, jednak w drugiej połowie XVIII wieku przybrała nieregularny kształt wielodrożnicy. | ||
| − | W latach | + | W latach 1865–1869 podjęto się osuszenia leżącego na [[Bagna nietlickie|Bagnach Nietlickich]] jeziora [[Jezioro Wąż|Wąż]] (''Wonsch See''). Wykopano szereg kanałów prowadzących do jeziora [[Jezioro Buwełno|Buwełno]]. Dzięki obniżeniu wód jeziora o 2 metry uzyskano ponad 33 km kwadratowe łąk i pól. Jak pisał [[Mieczysław Orłowicz]], który odwiedził te tereny przed [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach |I wojną światową]]: „Prócz pokładów torfu zawierają bagna nietlickie pokłady wapnia, a Niemcy myślą o ich eksploatacji”<ref>M. Orłowicz, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku G. Jasiński, A. Rzempołuch, R. Traba, Olsztyn 1991, s. 182</ref>. W pierwszej połowie XX wieku w Dąbrówce znajdowały się dwie gospody. |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] powstała we wsi gminna spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, działał „Klub Rolnika”, otwarto bibliotekę (1955) oraz ośrodek kultury. Do roku 1962 istniało w Dąbrówce kino wiejskie – jedno z siedmiu kin w powiecie (nie licząc kina objazdowego). | |
| − | + | Szkołę we wsi założono w 1737 roku. W 1935 roku nauczało w niej trzech nauczycieli, uczęszczało 145 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie jesienią 1946 roku. Wybudowana w 1958 roku szkoła („tysiąclatka”) liczyła 4 sale lekcyjne, dwie pracownie, świetlicę, salę gimnastyczną i 4 mieszkania nauczycielskie. W latach powojennych istniało również we wsi przejściowo przedszkole. | |
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | |
| − | + | *1864 r. – 628 osób | |
| − | + | *1867 r. – 684 osoby | |
| − | + | *1933 r. – 757 osób | |
| − | + | *1939 r. – 778 osób | |
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Zabytki == | |
| + | *[[Zespół dworski w Dąbrówce|zespół dworsko–folwarczny]]: dwór z przełomu XIX i XX wieku, zabudowania gospodarcze: stajnia–obora, dwojak | ||
| + | *budynek szkoły z pierwszej ćwierci XX wieku, murowany | ||
| + | *drewniana chałupa (nr 23) z końca XIX wieku | ||
| + | *dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku; pochowany jest na nim jeden żołnierz armii niemieckiej i jeden armii rosyjskiej, polegli na przełomie 1914/1915 roku | ||
| + | *zespół dworca kolejowego z 1912 roku w miejscowości [[Dąbrówka–Górkło]]: dworzec, budynek mieszkalny i trzy budynki gospodarcze | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | |
| − | + | von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.<br/> | |
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. <br/> | |
| − | + | Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9-25.<br/> | |
| − | + | ''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.<br/> | |
| − | + | Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73-90.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.orzysz.pl/ Portal Gminy Orzysz] [10.09.2013]<br/> | |
| + | [http://www.bip.orzysz.pl/ Strona Urzędu Gminy Orzysz] [30.08.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | <references/ | + | <references/> |
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:46, 10 cze 2016
| Dąbrówka | |
| | |
![Dąbrówka. Zespół Szkół.Źródło: www.orzysz.pl [14.07.2014]](/index.php/Plik:Dabrowka.jpg) Dąbrówka. Zespół Szkół.
Źródło: www.orzysz.pl [14.07.2014] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Orzysz |
| Liczba ludności (2010) | 341 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-250 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Dąbrówka | |
| Położenie na mapie Polski  Dąbrówka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Dąbrówka (niem. Dombrowken, od 1929 r. Eichendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 341 mieszkańców.[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Ewa Kuźmicka[2].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego. Miejscowość leży w odległości 17 km na północny zachód od Orzysza, przy drodze krajowej nr 16 na odcinku Orzysz – Mikołajki, w pobliżu granicy z powiatem mrągowskim. Około 3 km na północny wschód od wsi znajduje się Wężyk, dawniej jezioro, obecnie bagniste łąki.
Dzieje miejscowości
Wieś istniała już prawdopodobnie w początkach XV wieku, jednak przywilej zaginął. W 1488 roku przywilej został odnowiony: wolni mieszkańcy Dąbrówki otrzymali 70 łanów na prawie chełmińskim. Na początku XVI wieku wieś była siedzibą komornictwa; w 1567 roku powiększyła się o 2 łany, zaś w 1599 roku o ponad 7 łanów. W tym czasie osiedlili się tu Grabowscy, zapewne przedstawiciele polskiej szlachty z Mazowsza. W wyniku wielkiej epidemii dżumy w latach 1709–1710 wymarła większość mieszkańców wioski. Dąbrówka należała do parafii ewangelickiej w Okartowie. Pochodzący z 1599 roku plan wsi wskazuje, iż miała ona układ owalnicy z małym jeziorkiem w centrum, jednak w drugiej połowie XVIII wieku przybrała nieregularny kształt wielodrożnicy.
W latach 1865–1869 podjęto się osuszenia leżącego na Bagnach Nietlickich jeziora Wąż (Wonsch See). Wykopano szereg kanałów prowadzących do jeziora Buwełno. Dzięki obniżeniu wód jeziora o 2 metry uzyskano ponad 33 km kwadratowe łąk i pól. Jak pisał Mieczysław Orłowicz, który odwiedził te tereny przed I wojną światową: „Prócz pokładów torfu zawierają bagna nietlickie pokłady wapnia, a Niemcy myślą o ich eksploatacji”[3]. W pierwszej połowie XX wieku w Dąbrówce znajdowały się dwie gospody.
Po II wojnie światowej powstała we wsi gminna spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, działał „Klub Rolnika”, otwarto bibliotekę (1955) oraz ośrodek kultury. Do roku 1962 istniało w Dąbrówce kino wiejskie – jedno z siedmiu kin w powiecie (nie licząc kina objazdowego).
Szkołę we wsi założono w 1737 roku. W 1935 roku nauczało w niej trzech nauczycieli, uczęszczało 145 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie jesienią 1946 roku. Wybudowana w 1958 roku szkoła („tysiąclatka”) liczyła 4 sale lekcyjne, dwie pracownie, świetlicę, salę gimnastyczną i 4 mieszkania nauczycielskie. W latach powojennych istniało również we wsi przejściowo przedszkole.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1864 r. – 628 osób
- 1867 r. – 684 osoby
- 1933 r. – 757 osób
- 1939 r. – 778 osób
Zabytki
- zespół dworsko–folwarczny: dwór z przełomu XIX i XX wieku, zabudowania gospodarcze: stajnia–obora, dwojak
- budynek szkoły z pierwszej ćwierci XX wieku, murowany
- drewniana chałupa (nr 23) z końca XIX wieku
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku; pochowany jest na nim jeden żołnierz armii niemieckiej i jeden armii rosyjskiej, polegli na przełomie 1914/1915 roku
- zespół dworca kolejowego z 1912 roku w miejscowości Dąbrówka–Górkło: dworzec, budynek mieszkalny i trzy budynki gospodarcze
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9-25.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73-90.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
Portal Gminy Orzysz [10.09.2013]
Strona Urzędu Gminy Orzysz [30.08.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie: Dąbrówka, Dąbrówka Mała, Kępa, Koziaki
- ↑ Strona Urzędu Gminy Orzysz
- ↑ M. Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku G. Jasiński, A. Rzempołuch, R. Traba, Olsztyn 1991, s. 182
