Nawiady: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
|||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Nawiady | |nazwa = Nawiady | ||
| Linia 8: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Nawiad | |dopełniacz wsi = Nawiad | ||
|zdjęcie = Nawiady.jpg | |zdjęcie = Nawiady.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej. <br>Fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Nawiady | |sołectwo = Nawiady | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = |
| − | |rok = | + | |rok = |
|strefa numeracyjna = (+48) 89 | |strefa numeracyjna = (+48) 89 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''Nawiady''' (''Weiden'', niem. ''Aweyden'') – wieś sołecka w [[województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Piecki (gmina wiejska) |gminie Piecki]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. Funkcję sołtysa sprawuje [[Jadwiga Kulas]].<ref>[http://bip.piecki.com.pl/101/1281/Wykaz_Soltysow_na_terenie_gminy_Piecki_kadencja_2015__E2_80_93_2018/ BIP Gminy Piecki]</ref> | |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | + | [[Plik:parafianawiady.jpg|right|thumb|288px|Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach, fot. Mieczysław Kalski]] |
| − | + | === Dzieje miejscowości === | |
| − | === | + | Pierwotnie wieś powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1379 r. na 60 włókach komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Zabudowa osady skupiona była wokół stawu wiejskiego. Z czasem powstały zabudowy mieszkalno–gospodarcze wzdłuż drogi [[Babięta]] – [[Piecki]]. |
| − | |||
| − | + | Według [[lkwim: Wojciech Kętrzyński| Wojciecha Kętrzyńskiego]] nazwa miejscowości pochodzi od [[Prusowie|pruskiego]] nazwiska. Wiadomo także, że w 1437 r. istniał kościół. Najprawdopodobniej już w XVI w. istniała szkoła parafialna. W wyniku zbytniego karczowania lasu w celu produkcji potażu i smoły bartnictwo stało się nieopłacalne. W XVII w. czynsz w naturze został zamieniony na pieniężny w wysokości 40 grzywien rocznie. Również w tym samym okresie wybudowano nowy budynek szkolny i funkcjonowała tu karczma. W I poł. XIX w. znacznie wzrosła liczba mieszkańców wsi. W 1785 r. było tu 56 dymów a w 1815 r. – 67. | |
| − | + | W 1815 r. we wsi mieszkało 389 osób, w 1838 r. – 553, w 1939 r. – 657 . W XIX w. istniało na terenie miejscowości gospodarstwo dworskie, które w 1900 r. obejmowało 26 włók. W 1912 r. gospodarstwo to zostało kupione przez Towarzystwo Rolne z [[Królewiec|Królewca]] i rozparcelowane na mniejsze działki, na których osadzono Niemców spoza Prus oraz z Rosji. W XIX w. Nawiady wymieniane są jako targowisko, gdzie co roku odbywają się 2 jarmarki na: bydło, konie i kramy. | |
| − | |||
| − | + | W 1914 r. we wsi funkcjonowała trzyklasowa szkoła. W 1937 r. parafia w Nawiadach była prężnie działającą instytucją Kościoła. W tym okresie należało do niej 20 miejscowości. Po 1945 r. świątynia była użytkowana przez ewangelików. [[Parafia pw. św. Józefa w Nawiadach|Parafia katolicka w Nawiadach]] została ponownie erygowana w 1981 r. Nawiady do 1954 r. były siedzibą gminy Nawiady. Ponadto obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi [[filiał Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Nawiadach]]. | |
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
| + | We wsi działa sklep spożywczy, firma usługowo-handlowa i budowlana. | ||
| − | + | ===Edukacja=== | |
| − | + | [[Szkoła Podstawowa w Nawiadach]] z salą gimnastyczną i boiskiem. | |
| − | |||
| − | |||
===Kultura=== | ===Kultura=== | ||
| − | + | Na terenie wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna w Nawiadach]]. | |
| − | |||
| − | |||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| + | *[[Jan Barfkowius |Jan Barfkowius]] – pastor, wydawca kancjonału pieśni<br/> | ||
| + | *[[lkwim: Honorata Wischnewski|Honorata Wischniewski]] - pisarka i autorka wierszy<br/> | ||
| + | === Zabytki === | ||
| + | W miejscowości znajduje się zabytkowy [[lkwim:Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach|kościół pw. św. Józefa]], a w nim organy z początku XIX w. | ||
| − | + | ===Przypisy=== | |
| − | + | <references/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | === | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | < | ||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| + | Achremczyk Stanisław, '' Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2010.<br/> | ||
| + | ''Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn, 1975.<br/> | ||
| + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat mrągowski]][[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat mrągowski]][[Kategoria: Piecki (gmina wiejska)]][[Kategoria:Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 10:26, 14 cze 2016
| Nawiady | |
| | |
 Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Piecki |
| Sołectwo | Nawiady |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nawiady | |
| Położenie na mapie Polski  Nawiady | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nawiady (Weiden, niem. Aweyden) – wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. Funkcję sołtysa sprawuje Jadwiga Kulas.[1]
Spis treści
Dzieje miejscowości
Pierwotnie wieś powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1379 r. na 60 włókach komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Zabudowa osady skupiona była wokół stawu wiejskiego. Z czasem powstały zabudowy mieszkalno–gospodarcze wzdłuż drogi Babięta – Piecki.
Według Wojciecha Kętrzyńskiego nazwa miejscowości pochodzi od pruskiego nazwiska. Wiadomo także, że w 1437 r. istniał kościół. Najprawdopodobniej już w XVI w. istniała szkoła parafialna. W wyniku zbytniego karczowania lasu w celu produkcji potażu i smoły bartnictwo stało się nieopłacalne. W XVII w. czynsz w naturze został zamieniony na pieniężny w wysokości 40 grzywien rocznie. Również w tym samym okresie wybudowano nowy budynek szkolny i funkcjonowała tu karczma. W I poł. XIX w. znacznie wzrosła liczba mieszkańców wsi. W 1785 r. było tu 56 dymów a w 1815 r. – 67.
W 1815 r. we wsi mieszkało 389 osób, w 1838 r. – 553, w 1939 r. – 657 . W XIX w. istniało na terenie miejscowości gospodarstwo dworskie, które w 1900 r. obejmowało 26 włók. W 1912 r. gospodarstwo to zostało kupione przez Towarzystwo Rolne z Królewca i rozparcelowane na mniejsze działki, na których osadzono Niemców spoza Prus oraz z Rosji. W XIX w. Nawiady wymieniane są jako targowisko, gdzie co roku odbywają się 2 jarmarki na: bydło, konie i kramy.
W 1914 r. we wsi funkcjonowała trzyklasowa szkoła. W 1937 r. parafia w Nawiadach była prężnie działającą instytucją Kościoła. W tym okresie należało do niej 20 miejscowości. Po 1945 r. świątynia była użytkowana przez ewangelików. Parafia katolicka w Nawiadach została ponownie erygowana w 1981 r. Nawiady do 1954 r. były siedzibą gminy Nawiady. Ponadto obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Nawiadach.
Gospodarka
We wsi działa sklep spożywczy, firma usługowo-handlowa i budowlana.
Edukacja
Szkoła Podstawowa w Nawiadach z salą gimnastyczną i boiskiem.
Kultura
Na terenie wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna w Nawiadach.
Ludzie związani z miejscowością:
- Jan Barfkowius – pastor, wydawca kancjonału pieśni
- Honorata Wischniewski - pisarka i autorka wierszy
Zabytki
W miejscowości znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Józefa, a w nim organy z początku XIX w.
Przypisy
Bibliografia:
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2010.
Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn, 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
