Szczęsne

Szczęsne
Szczęsne. Tradycyjna kapliczka. Fot. Paweł Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Purda
Liczba ludności (2010)	329
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szczęsne
Położenie na mapie Polski Szczęsne
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Szczęsne (niem. Schönwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 329 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Zienkiewicz.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 6 km na południowy wschód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Jedna z najstarszych miejscowości na terenie gminy. Dokument lokacyjny wsi został wystawiony przez kapitułę warmińską wcześniej niż dla Olsztyna. W 1352 roku, kiedy zakładano Klewki, w jej przywileju lokacyjnym wspomniano, że tutejsza parafia obejmowała swym zasięgiem również Szczęsne. Niemiecka nazwa, oznaczająca Piękny Las, odnosiła się do lasu Rudenik, w którym wieś otrzymała 50 łanów do wykarczowania.

W 2. połowie XV wieku było we wsi dwóch sołtysów. Pod koniec XV stulecia pojawili się polscy osadnicy: Jakob Polan, Nicklasch Masover. Przeważającą część mieszkańców stanowili jednak Prusowie. W okresie wojny polsko–krzyżackiej z lat 1519–1521 wieś została spalona. W latach 1655–1673 Szczęsne były zamieszkane przez 2 sołtysów, karczmarza, 43 chłopów, 4 parobków i 5 nieznanych osób.

Według wykazu majątkowego przygotowanego po zaborze Warmii przez Prusy sołtysami byli: Tomasz Palmowski i niejaki Barwiński, pełniący dodatkowo funkcję ławnika sądu ziemskiego w Olsztynie. Wieś zamieszkiwał także karczmarz o nazwisku Petrykowski, 14 chłopów, 19 zagrodników, 2 pastuchów, kowal Jakub Materna oraz 2 krawców o nazwisku Jackowski.

Początkowo dzieci uczęszczały do szkoły w Klewkach. W 1854 roku we wsi działała już szkoła, do której uczęszczało 60 dzieci. Rok później w miejscowości wybuchł pożar, który strawił część wsi. Na rzecz pogorzelców zbierano składki w powiecie olsztyńskim. W 1870 roku Szczęsne liczyły 360, a 1894 roku 435 mieszkańców.

Na przełomie XIX i XX wieku jeden z olsztyńskich kupców wykupił 172 ha gruntów, na których założył folwark. Jednak już w 1907 roku nie było na jego temat żadnych informacji. W 1922 roku największe gospodarstwo w miejscowości liczyło 72 ha. Stanowiło własność Franciszka Palmowskiego. W 1939 roku wieś liczyła 487 mieszkańców.

Kultura

W miejscowości działa koło gospodyń wiejskich, które stworzyły zespół Szczęściary, łączący kabaret i folklor warmiński. W miejscowości odbywa się również lokalny festyn.

Szkolnictwo

• szkoła podstawowa

Zabytki

• budynek dawnej szkoły
• kapliczki przydrożne

Turystyka

• czerwony szlak rowerowy o długości 25,5 km – przebieg trasy: Olsztyn – Szczęsne – Klewki – Kaborno – Nowa Wieś – Kopanki – Łajs – Małszewo

Bibliografia

Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Gminy Purda [12.11.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]