Chełchy (gmina Świętajno): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Chełchy | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Chełch |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 387 (łącznie Chełchy i [[Dunajek ( | + | |liczba ludności = 387 (łącznie Chełchy i [[Dunajek (gmina Świętajno)|Dunajek]]) |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Chełchy ''' (niem. ''Chelchen bei Duneyken'', od 1938 r. ''Kelchen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie | + | ''' Chełchy ''' (niem. ''Chelchen bei Duneyken'', od 1938 r. ''Kelchen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|gminie Świętajno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko–gołdapski|powiatu olecko–gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 387 mieszkańców (dane dotyczą mieszkańców Chełch i [[Dunajek (gmina Świętajno)|Dunajka]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Barbara Makiełkowska]]<ref>http://bip.swietajno.pl/organy/1416/solectwa_i_wykaz_soltysow</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w | + | Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], nad jeziorem [[Jezioro Chełchy|Chełchy]], 15 km na zachód od [[Olecko|Olecka]] i 5 km na północ od [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]], na północ od drogi wojewódzkiej nr 655. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Wykształciła się ona z dóbr nadanych przez księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta]] staroście [[Krzysztof von Glaubitz|Krzysztofowi von Glaubitzowi]] w 1558 roku. Było to 100 łanów na [[Prawo lenne|prawie lennym]] z obowiązkiem dwóch służb zbrojnych, ale też z piętnastoletnią [[Wolnizna|wolnizną]]. Na większości tego obszaru powstały [[Doliwy]] - pierwszy majątek szlachecki na terenie [[Starostwo straduńskie|starostwa straduńskiego]]. Chełchy natomiast były wymieniane w źródłach już w 1546 roku (jako ''Kalchen''), jednak wydzieliły się z Doliw dopiero w pierwszej połowie XVII wieku. Obejmowały wówczas dziewięć łanów i były majątkiem szlacheckim. W XVIII wieku dzierżawcami majątku byli [[Rodzina Dzięgielów|Dzięgielowie]], polska rodzina szlachecka. Później była to wieś zamieszkana przez wolnych chłopów. Chełchy należały do [[Parafia ewangelicka w Świętajnie (powiat olecki)|parafii ewangelickiej w Świętajnie]]. |
Liczba mieszkańców: | Liczba mieszkańców: | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
*1857 r. - 178 osób | *1857 r. - 178 osób | ||
| − | *1933 r.- 52 osoby | + | *1933 r. - 52 osoby |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | *1939 r. - 42 osoby | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *park dworski z przełomu XIX i XX wieku wraz z przyległym terenem obejmującym zabudowę mieszkalną i gospodarczą (dwie obory, cielętnik, magazyn, wiata), teren cmentarza rodzinnego ewangelickiego oraz aleję dojazdową | + | *park dworski z przełomu XIX i XX wieku wraz z przyległym terenem obejmującym: zabudowę mieszkalną i gospodarczą (dwie obory, cielętnik, magazyn, wiata), teren cmentarza rodzinnego ewangelickiego oraz aleję dojazdową |
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br> | |
| − | + | ''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.<br> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [12.11.2013]<br> | |
| − | + | Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.<br> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] | |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat olecki]] |
| + | [[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)]] | ||
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1501-1600]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:09, 12 lip 2016
| Chełchy | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Świętajno |
| Liczba ludności (2010) | 387 (łącznie Chełchy i Dunajek) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Chełchy | |
| Położenie na mapie Polski  Chełchy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Chełchy (niem. Chelchen bei Duneyken, od 1938 r. Kelchen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 387 mieszkańców (dane dotyczą mieszkańców Chełch i Dunajka). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Barbara Makiełkowska[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na Pojezierzu Ełckim, nad jeziorem Chełchy, 15 km na zachód od Olecka i 5 km na północ od Świętajna, na północ od drogi wojewódzkiej nr 655.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. Wykształciła się ona z dóbr nadanych przez księcia Albrechta staroście Krzysztofowi von Glaubitzowi w 1558 roku. Było to 100 łanów na prawie lennym z obowiązkiem dwóch służb zbrojnych, ale też z piętnastoletnią wolnizną. Na większości tego obszaru powstały Doliwy - pierwszy majątek szlachecki na terenie starostwa straduńskiego. Chełchy natomiast były wymieniane w źródłach już w 1546 roku (jako Kalchen), jednak wydzieliły się z Doliw dopiero w pierwszej połowie XVII wieku. Obejmowały wówczas dziewięć łanów i były majątkiem szlacheckim. W XVIII wieku dzierżawcami majątku byli Dzięgielowie, polska rodzina szlachecka. Później była to wieś zamieszkana przez wolnych chłopów. Chełchy należały do parafii ewangelickiej w Świętajnie.
Liczba mieszkańców:
- 1857 r. - 178 osób
- 1933 r. - 52 osoby
- 1939 r. - 42 osoby
Zabytki
- park dworski z przełomu XIX i XX wieku wraz z przyległym terenem obejmującym: zabudowę mieszkalną i gospodarczą (dwie obory, cielętnik, magazyn, wiata), teren cmentarza rodzinnego ewangelickiego oraz aleję dojazdową
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [12.11.2013]
Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
