Bądki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Dzieje miejscowości)
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        =     
 
  |dopełniacz wsi        =     
  |zdjęcie              = Dwór w Bądkach.jpg  
+
  |zdjęcie              = badki.jpg  
  |opis zdjęcia          = Dwór w Bądkach  
+
  |opis zdjęcia          = Pałac w Bądkach.<br>Fot. Włodzimierz Jacek Adamski. <br>Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:B%C4%85dki_Palace_03.jpg Commons Wikimedia]
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Bądki ''' (niem. ''Bündtken'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina Zalewo|gminie Zalewo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W latach 1946-1975 wieś wchodziła w skład [[powiat morąski|powiatu morąskiego]].
+
''' Bądki ''' (niem. ''Bündtken'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Zalewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.
 
+
Miejscowość w 2010 r. liczyła 206 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Agnieszka Wieliczko]]<ref>http://www.zalewo.f117.pl/download/wykazsolectw24082012.doc</ref>.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 206 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bożena Gromadzka]]<ref> http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67[data dostępu: 5.03.2014]</ref>.
+
<br/><br/>
 
 
<br/>
 
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 4 km na północ od [[Zalewo|Zalewa]], na zachód od drogi wojewódzkiej nr 519, przy granicy z [[powiat ostródzki|powiatem ostródzkim]].
+
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 4 km na północ od [[Zalewo|Zalewa]], na zachód od drogi wojewódzkiej nr 519, przy granicy z [[Powiat ostródzki|powiatem ostródzkim]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Miejscowość została założona w roku 1379 jako wieś pruska. Jej pierwotna nazwa brzmiała ''Bandyan'' i nawiązywała do imienia zasadźcy - [[Prusowie|Prusa]] Bundeka. W XIV wieku obszar wsi obejmował 20 łanów. W 1782 roku Bądki składały się z 33 budynków mieszkalnych. W 1858 roku miejscowość była zamieszkana przez 210 osób i składała się z 16 domów. W latach 1937-1939 Bądki liczyły 244 mieszkańców.
+
Miejscowość została założona w 1379 r. jako wieś pruska. Jej pierwotna nazwa brzmiała ''Bandyan'' i nawiązywała do imienia zasadźcy [[Prusowie|Prusa]] Bundeka. W XIV w. obszar wsi obejmował 20 łanów. W XVI w. Bądki zostały przekształcone w dobra rycerskie.  
 
 
 
 
 
 
Ziemie w Bądkach nabył kupiec z Hamburga, niejaki Johann Martin Stoppel. Ożenił się on z córką gdańskiego lekarza Anną Lievin, która wywodziła się z Francji, natomiast jej matka była Szkotką. Potomkowie tego małżeństwa przez wiele wiele lat, prawie sto, mieszkali w Bądkach. Ich majątek obejmował około 700 ha.
 
 
 
Otoczenie dworu było wzorowane na szkockich wzorach: liczne alejki, kępy drzew, szpalery. Sam dwór został wybudowany na wzór neogotycki, przypominający nieco architekturę zamków krzyżackich. Na zdjęciach na najwyższym kominie widać stare bocianie gniazdo, które dodaje uroku temu miejscu.
 
 
 
<br/>
 
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
W XVII stuleciu wieś należała do rodziny Rekowskich. W 1782 r. składała się z 33 budynków mieszkalnych.
  
 +
W 1858 r. miejscowość była zamieszkana przez 210 osób i składała się z 16 domów. W połowie XIX w. dobra w Bądkach nabył kupiec rodem z Hamburga, Johann Martin Stoppel. Ożenił się z Anną Lievin, córką lekarza z Gdańska. Ich potomkowie pozostali w Bądkach do 1945 r.
 +
 +
W latach 1937–1939 Bądki liczyły 244 mieszkańców.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*[[lkwim:Dwór w Bądkach|Zespół dworsko-parkowy]] z XIX wieku
+
*[[lkwim:Dwór w Bądkach|zespół dworsko-parkowy w Bądkach]] z XIX w., wybudowany w stylu neogotyckim
<br/>
+
*rozległe podwórze gospodarcze; domy mieszkalne dla dawnych pracowników majątku
 
+
*rozległy park krajobrazowy
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.
+
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/>
#''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
+
''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.<br/>
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/>
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014]
+
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| wuoz.olsztyn.pl, wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/>
#[http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo] [data dostępu: 5.03.2014]
+
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo, [http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125 zalewo.f117.pl] [05.03.2014]<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.03.2014]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/>
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 5.03.2014]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4708,badki-neogotycki-dwor-%281868-1870%29.html| polskaniezwykla.pl] [05.03.2014]
 
<br/>
 
<br/>
  
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<br/>
 
  
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Gmina Zalewo]] [[Kategoria: Wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 09:02, 14 lip 2016

Bądki

Pałac w Bądkach.Fot. Włodzimierz Jacek Adamski. Źródło: Commons Wikimedia
Pałac w Bądkach.
Fot. Włodzimierz Jacek Adamski.
Źródło: Commons Wikimedia
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat iławski
Gmina Zalewo
Liczba ludności (2010) 206
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bądki
Bądki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bądki
Bądki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bądki (niem. Bündtken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego. Miejscowość w 2010 r. liczyła 206 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Agnieszka Wieliczko[1].

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 4 km na północ od Zalewa, na zachód od drogi wojewódzkiej nr 519, przy granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1379 r. jako wieś pruska. Jej pierwotna nazwa brzmiała Bandyan i nawiązywała do imienia zasadźcy – Prusa Bundeka. W XIV w. obszar wsi obejmował 20 łanów. W XVI w. Bądki zostały przekształcone w dobra rycerskie.

W XVII stuleciu wieś należała do rodziny Rekowskich. W 1782 r. składała się z 33 budynków mieszkalnych.

W 1858 r. miejscowość była zamieszkana przez 210 osób i składała się z 16 domów. W połowie XIX w. dobra w Bądkach nabył kupiec rodem z Hamburga, Johann Martin Stoppel. Ożenił się z Anną Lievin, córką lekarza z Gdańska. Ich potomkowie pozostali w Bądkach do 1945 r.

W latach 1937–1939 Bądki liczyły 244 mieszkańców.

Zabytki

  • zespół dworsko-parkowy w Bądkach z XIX w., wybudowany w stylu neogotyckim
  • rozległe podwórze gospodarcze; domy mieszkalne dla dawnych pracowników majątku
  • rozległy park krajobrazowy

Przypisy

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
wuoz.olsztyn.pl, wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo, zalewo.f117.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]