Wincenty Pol: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|pseudonim = | |pseudonim = | ||
|grafika = Wincenty Pol.jpg | |grafika = Wincenty Pol.jpg | ||
| − | |opis grafiki = Portret Wincentego Pola | + | |opis grafiki = Portret Wincentego Pola. Autor: Juliusz Kossak (1824–1899). Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wincenty_Pol.PNG Commons Wikimedia] |
| − | |podpis = | + | |podpis = |
| − | |data urodzenia = 20 | + | |data urodzenia = 20 kwietnia 1807 r. |
|miejsce urodzenia = Lublin | |miejsce urodzenia = Lublin | ||
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
| − | |data śmierci = 2 | + | |data śmierci = 2 grudnia 1872 r. |
|miejsce śmierci = Kraków | |miejsce śmierci = Kraków | ||
|przyczyna śmierci = | |przyczyna śmierci = | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | + | [[image:ac pol.jpg|thumb|right|290px|]] | |
| − | '''Wincenty Pol''' (ur. 20 | + | '''Wincenty Pol''' (ur. 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie, zm. 2 grudnia 1872 r. w Krakowie) – geograf, poeta, prozaik. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | W Archiwum Państwowym w [[Olsztyn|Olsztynie]] zachowały się dokumenty, z których wynika, że w połowie lutego 1832 r. Pol został immatrykulowany na Uniwersytecie Królewieckim. Przypuszczalnie z inicjatywy profesora Bohlena, 14 lutego 1832 r. Wincenty Pol wyraził zgodę studiowania na wydziale filozoficznym w Albertynie. | + | W Archiwum Państwowym w [[Olsztyn|Olsztynie]] zachowały się dokumenty, z których wynika, że w połowie lutego 1832 r. Pol został immatrykulowany na [[Uniwersytet Albertyna|Uniwersytecie Królewieckim]]. Przypuszczalnie z inicjatywy profesora Bohlena, 14 lutego 1832 r. Wincenty Pol wyraził zgodę studiowania na wydziale filozoficznym w Albertynie. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Praca === | === Praca === | ||
| − | W kwietniu 1831 r., pracując w Wilnie, | + | W kwietniu 1831 r., pracując w Wilnie, przystąpił do powstania na Litwie. Brał udział w powstaniu listopadowym w korpusie generała Dezyderego Chłapowskiego. Służył w 6 Pułku Strzelców Konnych. Pol przekroczył z całym pułkiem granicę wschodniopruską 15 lipca 1831 r. Został wówczas internowany w obozie w Pockmohnen w pobliżu Tylży. Po 53 dniach obóz zlikwidowano, a żołnierzy rozmieszczono w różnych miejscowościach [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. Oficerów z 6 Pułku Strzelców Konnych wysłano do [[Olsztyn|Olsztyna]]. Pola zawieziono do Maulen, małej miejscowości nad Zalewem Wiślanym. |
| − | Pol cieszył się dużą | + | Pol cieszył się dużą swobodą, jeździł konno po okolicy, często odwiedzał [[Królewiec]]. Nawiązał kontakty z niemieckimi sympatykami sprawy polskiej. Tam poznał hrabiego Dohna. Wincenty Pol z Dohnem się zaprzyjaźnili. |
| − | Pol nawiązał też kontakt z królewieckim środowiskiem uniwersyteckim, a szczególnie z profesorem Peter Bohlenem, wybitnym znawcą problematyki indyjskiej. Pod jego wpływem przetłumaczył na język niemiecki 30 pieśni ludowych polskich i ruskich, które wydał w Lipsku z przedmową poświęconą Bohlenowi Volkslieder der Polen, wydany w 1833 r. Jako bliski współpracownik generała J. Bema, z jego inicjatywy Pol jeździł do różnych miast w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]], gdzie stacjonowali polscy żołnierze i odwodził ich od powrotu do kraju. Odwiedził rodzinne strony ojca i dziadka niedaleko [[Reszel|Reszla]], spotkał się także z siostrą. W grudniu 1831 r. wyjechał do Łukowa pod Poznaniem. Tam poznał Adama Mickiewicza. W 1832 r. zapisał się na Uniwersytet Królewiecki. Mimo, że władze uniwersyteckie wstawiły się za nim, | + | Pol nawiązał też kontakt z królewieckim środowiskiem uniwersyteckim, a szczególnie z profesorem Peter Bohlenem, wybitnym znawcą problematyki indyjskiej. Pod jego wpływem przetłumaczył na język niemiecki 30 pieśni ludowych polskich i ruskich, które wydał w Lipsku z przedmową poświęconą Bohlenowi Volkslieder der Polen, wydany w 1833 r. Jako bliski współpracownik generała J. Bema, z jego inicjatywy Pol jeździł do różnych miast w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]], gdzie stacjonowali polscy żołnierze i odwodził ich od powrotu do kraju. Odwiedził rodzinne strony ojca i dziadka niedaleko [[Reszel|Reszla]], spotkał się także z siostrą. W grudniu 1831 r. wyjechał do Łukowa pod Poznaniem. Tam poznał Adama Mickiewicza. W 1832 r. zapisał się na Uniwersytet Królewiecki. Mimo, że władze uniwersyteckie wstawiły się za nim, na skutek nacisku władz wojskowych musiał wkrótce opuścić [[Prusy]]. W obronie Pola wystąpił, w piśmie do króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, sam prorektor uniwersytetu w Królewcu, Baer . |
<br/> | <br/> | ||
=== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | ||
| − | W 1846 r. Pol, mieszkając w Galicji, został w czasie rabacji pobity. W jego obronie stanęło królewieckie pismo liberalne "Konigsberger Hartungsche Zeitung" (1846 r., Nr 121), przypominając pobyt poety w [[Prusy|Prusach]] i sympatie, jaką się cieszył wśród liberalnej części społeczeństwa niemieckiego. W kilku wierszach Pol nawiązał do okresu swego pobytu na Pomorzu i w | + | W 1846 r. Pol, mieszkając w Galicji, został w czasie rabacji pobity. W jego obronie stanęło królewieckie pismo liberalne "Konigsberger Hartungsche Zeitung" (1846 r., Nr 121), przypominając pobyt poety w [[Prusy|Prusach]] i sympatie, jaką się cieszył wśród liberalnej części społeczeństwa niemieckiego. W kilku wierszach Pol nawiązał do okresu swego pobytu na Pomorzu i w Prusach, głównie są to dzieła: "Nocleg w Czersku", "Polacy w Prusiech", "Stary ułan pod Brodnicą", "Bałtyk". Uwzględnił także uwagi o znanych mu dialektach warmińskich i mazurskich w rozprawie "Rzecz o dialektach mowy polskiej". W pracy "Północny wschód Europy pod względem natury" pisał o [[Mazury|Mazurach]]. |
| + | |||
| + | Pol był pierwszym, który użył zwrotu "Pojezierze" na określenie regionów [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]]. Przyszłą Polskę widział w granicach sprzed pierwszego rozbioru. Uważał, iż naturalne granice Polski opierają się o Odrę i Nysę Łużycką, zaś o Morze Bałtyckie na północy. "Pieśń o ziemi naszej" Pola przetłumaczył na język niemiecki, poza L. Kurtzmannem, [[lkwim:Wojciech Kętrzyński|Wojciech Kętrzyński]] pt.: "Das Lied von unserem Lande". | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Pol w czasie kampanii litewskiej został ranny i odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Był jednym z najwybitniejszych pisarzy polskich doby porozbiorowej. Pochowano go w Krakowie na Skałce, wśród najbardziej zasłużonych Polaków. | Pol w czasie kampanii litewskiej został ranny i odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Był jednym z najwybitniejszych pisarzy polskich doby porozbiorowej. Pochowano go w Krakowie na Skałce, wśród najbardziej zasłużonych Polaków. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku)'', Tadeusz Oracki, Warszawa 1983. | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku)'', Tadeusz Oracki, Warszawa 1983. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Pol, Wincenty]] |
| + | |||
| + | [[Kategoria:Ludzie kultury|Pol, Wincenty]] [[Kategoria:Pisarze i poeci|Pol, Wincenty]] | ||
| + | [[Kategoria:Tłumacze|Pol, Wincenty]] | ||
| + | [[Kategoria: 1801-1918|Pol, Wincenty]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:33, 7 wrz 2017
| Wincenty Pol | |
| | |
 Portret Wincentego Pola. Autor: Juliusz Kossak (1824–1899). Źródło: Commons Wikimedia
| |
| Data i miejsce urodzenia | 20 kwietnia 1807 r. Lublin |
| Data i miejsce śmierci | 2 grudnia 1872 r. Kraków |
| Odznaczenia | |
| Order Virtuti Militari | |
Wincenty Pol (ur. 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie, zm. 2 grudnia 1872 r. w Krakowie) – geograf, poeta, prozaik.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
W Archiwum Państwowym w Olsztynie zachowały się dokumenty, z których wynika, że w połowie lutego 1832 r. Pol został immatrykulowany na Uniwersytecie Królewieckim. Przypuszczalnie z inicjatywy profesora Bohlena, 14 lutego 1832 r. Wincenty Pol wyraził zgodę studiowania na wydziale filozoficznym w Albertynie.
Praca
W kwietniu 1831 r., pracując w Wilnie, przystąpił do powstania na Litwie. Brał udział w powstaniu listopadowym w korpusie generała Dezyderego Chłapowskiego. Służył w 6 Pułku Strzelców Konnych. Pol przekroczył z całym pułkiem granicę wschodniopruską 15 lipca 1831 r. Został wówczas internowany w obozie w Pockmohnen w pobliżu Tylży. Po 53 dniach obóz zlikwidowano, a żołnierzy rozmieszczono w różnych miejscowościach Prus Wschodnich. Oficerów z 6 Pułku Strzelców Konnych wysłano do Olsztyna. Pola zawieziono do Maulen, małej miejscowości nad Zalewem Wiślanym.
Pol cieszył się dużą swobodą, jeździł konno po okolicy, często odwiedzał Królewiec. Nawiązał kontakty z niemieckimi sympatykami sprawy polskiej. Tam poznał hrabiego Dohna. Wincenty Pol z Dohnem się zaprzyjaźnili.
Pol nawiązał też kontakt z królewieckim środowiskiem uniwersyteckim, a szczególnie z profesorem Peter Bohlenem, wybitnym znawcą problematyki indyjskiej. Pod jego wpływem przetłumaczył na język niemiecki 30 pieśni ludowych polskich i ruskich, które wydał w Lipsku z przedmową poświęconą Bohlenowi Volkslieder der Polen, wydany w 1833 r. Jako bliski współpracownik generała J. Bema, z jego inicjatywy Pol jeździł do różnych miast w Prusach Wschodnich, gdzie stacjonowali polscy żołnierze i odwodził ich od powrotu do kraju. Odwiedził rodzinne strony ojca i dziadka niedaleko Reszla, spotkał się także z siostrą. W grudniu 1831 r. wyjechał do Łukowa pod Poznaniem. Tam poznał Adama Mickiewicza. W 1832 r. zapisał się na Uniwersytet Królewiecki. Mimo, że władze uniwersyteckie wstawiły się za nim, na skutek nacisku władz wojskowych musiał wkrótce opuścić Prusy. W obronie Pola wystąpił, w piśmie do króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, sam prorektor uniwersytetu w Królewcu, Baer .
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
W 1846 r. Pol, mieszkając w Galicji, został w czasie rabacji pobity. W jego obronie stanęło królewieckie pismo liberalne "Konigsberger Hartungsche Zeitung" (1846 r., Nr 121), przypominając pobyt poety w Prusach i sympatie, jaką się cieszył wśród liberalnej części społeczeństwa niemieckiego. W kilku wierszach Pol nawiązał do okresu swego pobytu na Pomorzu i w Prusach, głównie są to dzieła: "Nocleg w Czersku", "Polacy w Prusiech", "Stary ułan pod Brodnicą", "Bałtyk". Uwzględnił także uwagi o znanych mu dialektach warmińskich i mazurskich w rozprawie "Rzecz o dialektach mowy polskiej". W pracy "Północny wschód Europy pod względem natury" pisał o Mazurach.
Pol był pierwszym, który użył zwrotu "Pojezierze" na określenie regionów Warmii i Mazur. Przyszłą Polskę widział w granicach sprzed pierwszego rozbioru. Uważał, iż naturalne granice Polski opierają się o Odrę i Nysę Łużycką, zaś o Morze Bałtyckie na północy. "Pieśń o ziemi naszej" Pola przetłumaczył na język niemiecki, poza L. Kurtzmannem, Wojciech Kętrzyński pt.: "Das Lied von unserem Lande".
Pol w czasie kampanii litewskiej został ranny i odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Był jednym z najwybitniejszych pisarzy polskich doby porozbiorowej. Pochowano go w Krakowie na Skałce, wśród najbardziej zasłużonych Polaków.
Bibliografia
Wybitni Polacy w Królewcu XVI-XX wiek, red. Sławomir Augusiewicz, Janusz Jasiński, Tadeusz Oracki, Olsztyn 2005.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Tadeusz Oracki, Warszawa 1983.
